19 kwietnia jak co roku, już od kilkunastu lat, warszawiacy przypną żonkile. Kwiaty te są symbolem heroicznej walki Żydów w powstaniu w getcie. W tym roku do grona ambasadorów akcji dołączyli: Agnieszka Grochowska, Martyna Byczkowska i Andrzej Szwan, znany jako Lulla La Polaca.
W kwietniu 1943 roku w getcie warszawskim, polscy Żydzi zerwali się do walki z nazistami. Bunt ten był największą zbrojną walką Żydów podczas II wojny światowej i pierwszym miejskim powstaniem w okupowanej Europie.
Na znak pamięci o powstańcach warszawskich Muzeum Polin organizuje akcję społeczno-edukacyjną Żonkile. Każdy żonkil 19 kwietnia oddaje hołd bojownikom oraz cywilom, którzy mimo nikłej szansy na zwycięstwo, mieli odwagę przeciwstawić się oprawcom.
Skąd żonkil? Ocalały powstaniec Marek Edelman, ostatni dowódca Żydowskiej Organizacji Bojowej, co roku w rocznicę wybuchu powstania w getcie dostawał od anonimowego nadawcy właśnie te kwiaty. Chodził z nimi pod pomnik Bohaterów Getta. Z czasem ludzi z żółtymi kwiatami pojawiało się więcej.
– Żółty żonkil jest symbolem zbiorowej pamięci. My wszyscy, którzy chcieliśmy pamiętać, zanosiliśmy na Muranów żonkile – powiedziała Paula Sawicka, psycholożka, była nauczycielka akademicka, związana z opozycją demokratyczną. Wspólnie z Markiem Edelmanem napisała książkę „I była miłość w getcie”.
Akcji od początku towarzyszy hasło „Łączy nas pamięć”, które podkreśla siłę wspólnoty, znaczenie solidarności, potrzebę dialogu ponad podziałami. To przejaw wiary, że pamięć o przeszłości jest jedną z nadrzędnych wartości, które nas jednoczą i nadają nam wspólną tożsamość – niezależnie od światopoglądu czy sympatii politycznych.
Już od kilku lat akcja Żonkile odbywa się w czasie, gdy tuż za naszą granicą trwa wyniszczająca wojna, a na Bliskim Wschodzie rozgorzał krwawy konflikt izraelsko-palestyński. W tym kontekście akcja Żonkile manifestuje ponadczasowy sprzeciw wobec wojny, sprzeciwia się agresji i wykluczeniu.
W tym roku do grona ambasadorów akcji dołączył Andrzej Szwan, znany jako Lulla La Polaca, najstarsza polska drag queen.
Szwan pochodzi z rodziny pochodzenia żydowskiego. Miał cztery lata, gdy wybuchło powstanie. Przeżył, dzięki heroicznej odwadze dobrych ludzi, którzy wynieśli go przez mur oddzielający Żydów od reszty miasta. Od lat mierzy się z falą hejtu.
„Wiedza o przeszłości pozwala lepiej rozumieć współczesność, dlatego tak ważna jest edukacja i Wasz udział w akcji Żonkile. W rocznicę wybuchu powstania w getcie warszawskim pokażmy, że łączy nas pamięć" – mówi Agnieszka Grochowska, która zaprasza do wspólnego upamiętnienia 81. rocznicy wybuchu powstania.
Symbole są ważne, ale czy wyciągamy lekcje z historii? Nienawiść, narastająca fala antysemityzmu i homofobii, język wykluczenia wciąż mają się dobrze. W debacie politycznej, na szkolnych korytarzach oraz internetowych forach. Bo jak mówił Marek Edelman: „Nienawiść jest łatwa. Miłość wymaga wysiłku i poświęcenia”.