„Jak zostałam perliczką”, czyli jak sprzeciwić się tradycji milczenia. Recenzja filmu Rungano Nyoni i studia A24

Gdy w domu Shuli trwają przygotowania do pogrzebu, kobiety – zgodnie z tradycją – opłakują zmarłego, chodzą na czworakach, śpią razem w salonie i całe dnie przygotowują jedzenie dla mężczyzn, którzy socjalizują się na zewnątrz. To właśnie wtedy na jaw wychodzą rodzinne sekrety, a linia frontu rysuje się między starszymi i młodszymi krewnymi.

Trauma kontra tradycja. Recenzja filmu „Jak zostałam perliczką”

Pogrzeb, niewygodne tematy i humor w jednym filmie? Tak, to możliwe. „Jak zostałam perliczką” to prawdopodobnie jeden z lepszych tytułów, jakie zobaczycie w kinach w pierwszej połowie roku – elektryzujące feministyczne kino rozliczeniowe; świeże, mocne i pełne ciętego humoru, ale też przenikliwy dramat rodzinny o przemocy wobec dzieci, przeciwstawianiu się tradycji, wyznaczaniu nowej ścieżki mimo oporu bliskich, radzeniu sobie z traumą oraz miażdżąca, mrocznie komiczna krytyka opresyjnego milczenia i tych, którzy bronią oprawców. Pokazuje jak zaprzeczenie może być mechanizmem przetrwania (w końcu życie w kłamstwie często jest łatwiejsze niż akceptacja niewygodnej prawdy), opowiada o gniewie, trudnych relacjach rodzinnych oraz walce z patriarchatem i mizoginią.

Gdy starsi krewni odmawiają mówienia źle o zmarłym, chronią tak naprawdę drapieżnika, a nie ofiary, które muszą po prostu zaakceptować swój los. Ich milczenie to jednak nie tyle, co oznaka ignorancji, a próba utrzymania dobrego wizerunku rodziny. Status społeczny jest dla nich o wiele ważniejszy niż więzy krwi. Milczenie ofiar to z kolei wypadkowa strachu i życia w opresyjnym systemie – jedynie Shula stawia opór, ale jednocześnie uosabia też złożoność radzenia sobie z traumą. Trudno wyobrazić sobie, z jakimi emocjami musi się mierzyć, tym bardziej, że rodzina zamiast wspierać, jedynie dokłada jej zmartwień, chociażby karcąc ją chociażby za niewystarczające okazywanie zmarłemu troski. Gdyby tylko rozumieli, że ta należy się przede wszystkim ofiarom, cały spektakl, wyglądałby zupełnie inaczej.