Na wstępie postawmy sprawę jasno – absolutnie nie zachęcamy was do definitywnego wykreślenia „nie wiem” ze swoich słowników. Przyznanie, że nie mamy rozeznania w jakichś sprawach, jest często najlepszym możliwym posunięciem. Wszak nikt nie jest alfą i omegą. Niemniej w niektórych sytuacjach możemy wymienić ten zwięzły komunikat na nieco celniejsze sformułowania.
Presja, aby wykazywać się wiedzą na każdy temat, nie ma sensu – pisała na naszych łamach psycholożka Urszula Sołtys-Para. A mimo to, gdy wyjdzie na jaw, że „nie pamiętamy wydarzeń z historii współczesnej, nie potrafimy wymienić wszystkich nazwisk polskich noblistów lub nie widzieliśmy ostatniego filmu Stevena Spielberga”, niejednokrotnie czujemy się głupi i niekompetentni. Zupełnie niesłusznie. „Wiem, że nic nie wiem”, najsłynniejsze przesłanie Sokratesa, jest nadal aktualne. „Za każdym razem, gdy bezradnie rozkładasz ręce, dajesz sobie prawo do bycia człowiekiem. Bo mylić się, błądzić, szukać – to rzecz ludzka” – dodaje do słów greckiego filozofa Ewa Klepacka-Gryz.
Są jednak takie chwile, kiedy krótkie „nie wiem” nie jest najlepszą możliwą odpowiedzią. Każdy, kto zetknął się z pracą w obsłudze klienta, miał wbite do głowy, że nie jest to coś, co – nierzadko zniecierpliwiony i poirytowany – petent chce usłyszeć. Na gruncie zawodowym czasami warto więc wymienić je na wyrażenia, które położą nacisk nie tyle na naszą aktualną niewiedzę, ile na chęć do zgłębienia omawianego zagadnienia. Także w życiu prywatnym bywa, że „nie wiem” spotka się z grymasem rozczarowania rozmówcy. Gdy ktoś bliski zwraca się do nas z palącym pytaniem i liczy na wsparcie, poniższe podpowiedzi też mogą okazać się przydatne.
9 zdań, których możesz śmiało używać zamiast „nie wiem”
Amerykańscy psychologowie wskazali zwroty, których w wielu sytuacjach możemy użyć zamiast niekiedy rzucanego na odczepnego „nie wiem”. Nie chodzi o oszukiwanie ani samych siebie, ani wszystkich wokół. Proponowane przez ekspertów zdania nie wykluczają szczerości, ale w przeciwieństwie do „nie wiem” pomagają kontynuować rozmowę i pokazują, że sprawa nie jest wam obojętna. Sprawdźcie, jakie sformułowania znalazły się na liście.
1. „Nie jestem pewny(-na), ale mogę to dla ciebie sprawdzić”
Jak zauważa dr Erisa M. Preston, „nie wiem” będzie dobrym wyborem w przypadku, gdy zależy nam na ucięciu dyskusji i wyznaczeniu jasnych granic. Jeśli jednak chcemy zachęcić odbiorcę do podtrzymania wątku i zadawania dalszych pytań, warto zaproponować wspólną burzę mózgów. Zasygnalizujemy w ten sposób, że jesteśmy gotowi zaangażować się w temat.
2. „Świetne pytanie. Może przyjrzymy się temu zagadnieniu razem?”
To zdanie sprawdzi się zarówno w przypadku rodziców rozmawiających ze swoją ciekawą świata pociechą, jak i w środowisku zawodowym. Podobnie jak poprzednia propozycja wskazuje, że mamy chęć do działania i poszerzania swoich horyzontów, a ponadto chwali drugą stronę za podniesienie istotnej kwestii.
Czytaj także: Chcesz być najbardziej lubianą osobą w pracy? 6 zasad etykiety, które zaskarbią ci sympatię innych
3. „Też się nad tym zastanawiałem(-am)”
Według psycholożki Holly Schiff, wybierając to zdanie, przekażemy drugiej osobie, że jedziemy na tym samym wózku. – Dzięki temu możecie poczuć, że chcecie osiągnąć ten sam cel i możecie rozgryźć problem ramię w ramię – tłumaczy.
4. „To zależy od […], ale szacunkowo jest to […]”
Jeżeli kształt odpowiedzi jest uzależniony od czynników, które jeszcze nie są nieustalone, sięgnij po to sformułowanie. Może przykładowo chodzić o koszty remontu, na które wpływ będą mieć m.in. ceny niewybranych jeszcze materiałów. Mimo luk w wiedzy dasz rozmówcy ramowy obraz sytuacji.
5. „To zależy…”
Kiedy sprawa jest zbyt mglista, aby podać rozmówcy choćby przybliżone szacunki, możemy postawić kropkę po „to zależy”, a następnie dopytać o niezbędne nam szczegóły. – Czasami zbyt szybko odpowiadamy „nie wiem”, gdy tak naprawdę potrzebujemy uzyskać więcej informacji – zauważa dr Hannah Yang.
6. „Muszę się nad tym dłużej zastanowić, zanim udzielę szczerej odpowiedzi”
A co w przypadku, kiedy pytanie dotyczy spraw dużego kalibru? Wówczas możemy odczuwać niepokój w obawie przed konsekwencjami możliwej pomyłki. Dajemy wtedy znać, że nie jesteśmy w stanie sypać pomysłami i rozwiązaniami jak z rękawa bez uprzedniego przygotowania. Dzięki temu zyskamy nieco czasu na przemyślenia.
7. „Nie jestem do końca pewny(-na), ale uważam…”
Może być i tak, że wiemy, że dzwonią, ale nie wiemy, w którym kościele. Jeśli coś nam świta i chcemy podzielić się swoimi przypuszczeniami ze światem, jednocześnie podkreślając, że wciąż poruszamy się w sferze domysłów, użyjmy tego zwrotu. W ten sposób ostrzeżemy uczestników spotkania, że z naszych ust mogą paść niekoniecznie prawdziwe informacje, dlatego – mimo naszych dobrych intencji – wymagają one dalszej weryfikacji.
Czytaj także: 5 zdań, które sprawią, że inni nabiorą wobec ciebie szacunku. Pomogą ci być asertywną i strzec swoich granic
8. „Nie jestem w 100 proc. pewny(-na), ale mogę skierować cię do kogoś, kto może wiedzieć więcej”
Nie musimy być ekspertami w każdej dziedzinie. Jeżeli umiemy wskazać osobę, która lepiej orientuje się w danym obszarze, przekierujmy do niego naszego rozmówcę. Jak zaznacza dr Brittany McGeehan, jest to zwrot szczególnie użyteczny w korporacjach. Dzięki niemu podkreślimy, że problem jest poza zakresem naszych zawodowych obowiązków i leży w gestii innych pracowników.
9. „Przykro mi, ale nie mam dla ciebie gotowych odpowiedzi”
To zdanie McGeehan poleca zwłaszcza opiekunom małych dzieci, mających tendencję do zadawania trudnych egzystencjalnych pytań. Według psycholożki jest on wyrazem dużej szczerości i otwartości.
Źródło: „13 Phrases To Replace Saying 'I Don't Know,' According to Psychologists”, aol.com [dostęp: 12.02.2025]