Nie żyje Alice Munro, wybitna kanadyjska pisarka, laureatka literackiej Nagrody Nobla z 2013 roku. Autorka zasłynęła swoimi opowiadaniami – mówiono o niej „mistrzyni krótkich form prozatorskich” i „kanadyjski Czechow”. Od ponad dekady cierpiała na demencję. Zmarła w wieku 92 lat w domu opieki w Ontario.
Alice Munro była kanadyjską ikoną literatury. Przez ponad sześć dekad jej opowiadania – powściągliwe historie o pozornie zwyczajnych ludziach – podbijały serca w Kanadzie i na świecie. Jej dorobek opierał się jednak na tematach zwykle pomijanych w głównym nurcie. Margaret Atwood nazwała ją kiedyś „jedną z najważniejszych autorek literatury angielskiej naszych czasów”, a Salman Rushdie – „mistrzynią formy”. Sukces odniosła jednak dopiero w późniejszym okresie życia, zdobywając za swoje opowieści szereg międzynarodowych nagród, w tym literacką Nagrodę Nobla w 2013 roku.
Alice Munro urodziła się 10 lipca 1931 roku w Wingham w Ontario. W swojej twórczości skupiała się na historiach o pozornie zwyczajnych ludzi, najczęściej kobietach, żyjących w małych miasteczkach, a pierwsze zbiory zaczęła pisać, gdy jej małe córki spały. Były to krótkie teksty, bo zbyt trudno było jej się skoncentrować na dłuższych formach. Dążenie do autentyczności uczyniło ją jednak niezrównaną kronikarką.
Gdy w 1968 roku ukazał się jej pierwszy zbiór, „The New York Times” okrzyknął go „dowodem na to, że opowiadania żyją i mają się dobrze”. Zasłynęła jednak opowieściami zawartymi m.in. w zbiorach: „Taniec szczęśliwych cieni”, „Kocha, lubi, szanuje”, „Drogie życie” i „Za kogo ty się uważasz?”. Jej twórczość publikowano m.in. magazynach „Tamarack Review”, „Montrealer”,„Canadian Forum”, „Paris Review” i „Atlantic Monthly”. W 1977 roku natomiast zadebiutowała na łamach „The New Yorkera” utworem „Royal Beatings”, który opowiadała o karach, które otrzymywała od ojca jako dziecko.
Pochlebne opinie krytyków, międzynarodowe uznanie i liczne nagrody zapewniła jej jednak dopiero późniejsza twórczość. W 1980 roku jej opowiadanie „Za kogo Ty się uważasz?” zostało nominowana do nagrody Man Booker, a następnie dwukrotnie otrzymała nagrodę Gillera: w 1998 roku za „Miłość dobrej kobiety” i ponownie w 2004 roku za „Ucieczkę”. Jest też laureatką Międzynarodowej Nagrody Bookera (2009) i literackiej Nagrody Nobla (2013) – co ciekawe, w tym właśnie roku brytyjscy bookmacherzy „pewną wygraną” zwiastowali japońskiemu pisarzowi Murakamiemu.
Operacja na otwartym sercu, którą pisarka przeszłą w 2001 roku, przyniosła zwiększone poczucie własnej śmiertelności. Od tego czasu twórczość Munro coraz częściej krążyła wokół chorób, pamięci i odchodzenia. W 2008 roku na łamach „The New Yorkera” opublikowała opowieść o kobiecie, u której zdiagnozowano nowotwór, a rok później przyznała, że sama walczy z rakiem. Ostatni zbiór opowiadań, „Drogie życie” z 2012 roku, zawierał cztery utwory autobiograficzne. „To pierwsze i ostatnie – i najbliższe – rzeczy, jakie mam do powiedzenia na temat własnego życia” – przyznała autorka.
Jej twórczość została przetłumaczona na ponad 20 języków. W rozmowie z „The Guardian” w 2013 roku Munro wyjaśniła, że „przez całe życie pisała osobiste historie”. „Mam nadzieję, że dobrze się je czyta. Mam nadzieję, że poruszą ludzi. Kiedy podoba mi się jakaś historia, to dlatego, że robi coś… cios w klatkę piersiową” – powiedziała.
Alice Munro (1931-2024) (Fot. Associated Press/East News)
Alice Munro nie żyje. Kanadyjska autorka miała 92 lata
Alice Munro zmarła 13 maja 2024 roku w domu opieki w Ontario w wieku 92 lat. W oświadczeniu Kristin Cochrane, dyrektorki kanadyjskiego wydawnictwa McClelland & Stewart, czytamy: „Alice inspirowała niezliczoną liczbę pisarzy, a jej twórczość pozostawi niezatarty ślad w naszym literackim krajobrazie”. Wyrazy uznania szybko napłynęły z całej branży, w tym od pisarki Curtis Sittenfeld, która nazwała Munro swoją ulubioną autorką. „Chociaż nigdy się nie spotkałyśmy, jestem jej bardzo wdzięczna” – przyznała.
Amerykański pisarz Rumaan Alam napisał z kolei, że Alice Munro jest nieśmiertelna. „Co za absolutny geniusz” – dodał. Odejście Munro komentowała również kanadyjska pisarka Heather O’Neill: „Jestem zdruzgotana śmiercią Alice. W zeszłym miesiącu przeczytałam ponownie wszystkie jej książki, bo czułam potrzebę bycia blisko niej. Za każdym razem jest to nowe doświadczenie. Za każdym razem mnie zmienia. Alice będzie żyć wiecznie”.
Źródło: „Alice Munro, Nobel winner and titan of the short story, dies aged 92”, guardian.com [dostęp: 15.05.2024]