Czujesz się ciągle zmęczony w ciągu dnia? To może być coś więcej niż tylko brak snu. Nowe badania pokazują, że codzienna senność i spowolnienie ruchów mogą aż dwukrotnie zwiększać ryzyko demencji. Dowiedz się, jak jakość snu wpływa na zdrowie mózgu i co można zrobić, by go chronić.
W artykule opublikowanym przez CNN przybliżono nowe badania na temat snu i jego wpływu na zdrowie mózgu oraz ryzyko wystąpienia demencji. Zastanawiający jest fakt, że codzienne zmęczenie może być sygnałem ostrzegawczym, prowadzącym do zaburzeń poznawczych w starszym wieku. „Ciągłe odczuwanie senności w ciągu dnia to nie tylko niedogodność – może być symptomem nadchodzących problemów zdrowotnych” – twierdzą autorzy badania.
Jednym z kluczowych zagrożeń jest zespół motoryczno-poznawczy, zwany MCR (skrót od angielskiego motoric cognitive risk syndrome), charakteryzujący się wolnym chodem i problemami z pamięcią u osób starszych. Dr Victoire Leroy z Uniwersytetu w Tours zaznacza, że badanie ukazuje związek pomiędzy zaburzeniami snu a ryzykiem wystąpienia MCR, który ponad dwukrotnie zwiększa prawdopodobieństwo rozwoju demencji.
„Zrozumienie tej relacji daje nadzieję na wczesną interwencję, która może spowolnić postęp choroby” – podkreśla Leroy.
Naukowcy rejestrowali długość i jakość snu u 445 uczestników badania przez siedem lat. Wyniki jednoznacznie wskazują, że sen ma kluczowe znaczenie dla zdrowia mózgu: zakłócenia w jego przebiegu mogą prowadzić do akumulacji toksyn i białek związanych z chorobą Alzheimera. Według badań osoby z problemami w funkcjonowaniu w ciągu dnia miały 3,3 razy większe ryzyko rozwoju MCR, niż osoby „dobrze śpiące”.
Fakt, że właśnie nadmierna senność w ciągu dnia miała najsilniejszy związek z MCR, może wydawać się zaskakujący. „Jednym z możliwych wyjaśnień jest to, że sen odgrywa kluczową rolę w »oczyszczaniu« mózgu z neurotoksyn” – tłumaczy dr Leroy. Według wcześniejszych badań brak odpowiedniego snu prowadzi do nagromadzenia białek związanych z chorobą Alzheimera, co może przyspieszać procesy degeneracyjne w mózgu.
Ponadto niewystarczająca ilość snu może wywoływać reakcje zapalne w mózgu, które są charakterystyczne dla demencji, w tym choroby Alzheimera. Z drugiej strony, niektórzy eksperci, tacy jak dr Tara Spires-Jones z Uniwersytetu w Edynburgu, zauważają, że możliwa jest odwrotna przyczynowość. Innymi słowy, zmiany patologiczne w mózgu charakterystyczne dla wczesnych etapów demencji mogą prowadzić do zaburzeń snu. „To sugeruje, że to raczej rozwój wczesnej choroby powoduje problemy ze snem, a nie odwrotnie” – zaznacza badaczka.
Wyniki te podkreślają, jak cenne jest dbanie o zdrowie snu. „Jeśli masz problemy ze snem, warto rozważyć konsultację z lekarzem lub przeprowadzenie badań snu w warunkach domowych” – sugeruje dr Richard Isaacson, dyrektor Instytutu Chorób Neurodegeneracyjnych na Florydzie. Dodaje, że dostępnych jest wiele terapii – zarówno farmakologicznych, jak i naturalnych – które mogą poprawić jakość snu i przyczynić się do długoterminowej ochrony zdrowia mózgu.
Poza tym istnieje wiele innych sposobów na zmniejszenie ryzyka demencji, takich jak prowadzenie zdrowego trybu życia, dbanie o dietę, aktywność fizyczną i umysłową oraz leczenie utraty słuchu.
„Chociaż styl życia nie jest jedynym czynnikiem ryzyka demencji – istotne znaczenie mają również geny – warto inwestować w zdrowe nawyki, które mogą zmniejszyć ryzyko choroby” – dodaje dr Spires-Jones.
Wczesne oznaki problemów ze snem mogą mieć różne podłoże, jednak warto obserwować takie objawy, jak: trudności w zasypianiu, senność w ciągu dnia oraz brak energii do codziennych aktywności. „To subtelne sygnały, które mogą wskazywać na większe problemy zdrowotne” – tłumaczy Isaacson.
Pomimo powagi problemu, jakim jest demencja, naukowcy podkreślają, że rosnąca liczba badań nad związkiem między snem a zdrowiem mózgu daje powody do optymizmu. Wczesne interwencje mogą odgrywać kluczową rolę w opóźnianiu lub nawet zapobieganiu rozwoju choroby. Osoby z problemami z mobilnością powinny skonsultować się z fizjoterapeutą lub dostosować swoje otoczenie – każdy krok zmniejszający ryzyko upadków czy problemów z poruszaniem się może mieć pozytywny wpływ na zdrowie i jakość życia.
Źródło: „Study expands the science on the link between sleep and dementia”, edition.cnn.com [dostęp 07.11.2024]