Inspirują, budzą podziw, wzruszają. Polscy paralimpijczycy i paralimpijki, których historie dają kopa do działania

Pierwsze zawody dla osób z niepełnosprawnościami zorganizowane zostały w 1948 r. w Stoke Mandeville przez dra Ludwiga Guttmanna, a pierwsze igrzyska paralimpijskie odbyły się w 1960 r. w Rzymie. Te tegoroczne odbywają się więc już po raz 17, ale po raz pierwszy w historii mają z igrzyskami olimpijskimi wspólne logo i hasło – „Igrzyska szeroko otwarte”. Ma to przypominać wszystkim, że sport jest ponad podziałami, a igrzyska olimpijskie i paralimpijskie to dwie strony tego samego medalu.

Na Igrzyska Paralimpijskie w Paryżu planowany jest przyjazd 4400 sportowców, na których czeka 549 kompletów medali w 22 dyscyplinach. Do rywalizacji na paryskich arenach przystąpi aż 84 reprezentantek i reprezentantów Polski startujących w rekordowej liczbie 15 dyscyplin: boccii, parabadmintonie, parakolarstwie, parakajakarstwie, paraujeżdżeniu, paratriathlonie, paratenisie stołowym, parataekwondo, paraszermierce, parastrzelectwie, podnoszeniu ciężarów, parapływaniu, parałucznictwie, paralekkoatletyce i paralekkoatletyce. Podczas rywalizacji wspierać ich będzie dziewięcioro asystentów, pilotów lub przewodników.

Podczas ostatnich, XVI Letnich Igrzyskach Paralimpijskich w Tokio polska kadra wywalczyła łącznie 24 medale – 7 złotych, 6 srebrnych i 11 brązowych. Od pierwszego występu w 1972 r. Polacy w letnich i zimowych igrzyskach paralimpijskich zdobyli łącznie 798 medali. Oto reprezentanci i reprezentantki Polski na tegorocznej paralimpiadzie, których historie poruszyły nas najbardziej.

Czytaj także: Igrzyska paraolimpijskie 2024: kto wystartuje, gdzie oglądać i jaka jest historia drugiego największego sportowego wydarzenia sezonu?

Paralimpijki i paralimpijczycy 2024, którzy inspirują i dają kopa do działania

Galeria

(8 zdjęć)

(Fot. Steph Chambers/Getty Images)

Wyjątkowa postać w historii polskiego sportu, olimpizmu i paralimpizmu. Jedna z najbardziej utytułowanych sportowczyń w Polsce. Natalia Partyka ma 35 lat i zdobyła sześć złotych medali igrzysk paralimpijskich (w tym cztery indywidualne) w paratenisie stołowym, dwa srebrne i dwa brązowe medale paralimpijskie, a do tego 6 tytułów indywidualnej mistrzyni świata oraz zdobyty w 2022 tytuł mistrzyni świata w mikście z Patrykiem Chojnowskim. W Pekinie, Londynie, Rio de Janeiro i Tokio startowała zarówno w turnieju olimpijskim, jak i paralimpijskim. Teraz podjęła decyzję o starcie wyłącznie w paralimpiadzie. Na swoje pierwsze Igrzyska Paralimpijskie pojechała już w wieku 11 lat, w 2000 roku w Sydney, gdzie zapisała się w historii jako najmłodsza wówczas uczestniczka najważniejszej sportowej imprezy. Natalia urodziła się bez prawej ręki. „Inni naprawdę mają gorzej i skoro oni dają radę, to dlaczego ja mam nie dać? Ja tylko nie mam ręki, to nie jest tragedia” – mówiła w jednym z wywiadów.

(Fot. materiały prasowe Polskiego Komitetu Paralimpijskiego)

Jest przykuta do wózka inwalidzkiego od niemal 20 lat przez porażenie czterokończynowe, wywołane przez chorobę neurologiczną. Jaką? To wciąż pozostaje dla niej zagadką. Wiele lat dzieciństwa spędziła w domu dziecka, bo jej rodzice szybko zmarli – najpierw mama, potem tata. Teraz mówi: „Najważniejszy jest pierwszy medal”. Jej pierwszym, najważniejszym, był srebrny na Igrzyskach Paralimpijskich w Rio de Janeiro w 2016 roku. Cztery lata później w Tokio również zdobyła srebro. Jej sportowa droga nie zawsze była związana z lekkoatletyką, zaczynała bowiem od treningów siatkówki na siedząco. Już na swoich pierwszych mistrzostwach świata w Nowej Zelandii w 2011 roku pokazała, że należy ją uznać za przedstawicielkę światowej paralekkoatletycznej elity – zdobyła srebrny medal w rzucie oszczepem, a w finale pchnięcia kulą zajęła 5 miejsce. Ze startu na Igrzyskach w Londynie wyeliminowała ją kontuzja, ale cztery lata później Lucyna odbiła sobie tę niedogodność z nawiązką – w Rio de Janeiro. „Droga jest ciężka, ale kiedy uda się wygrać, zostaje tylko radość. Ja wszystkie medale oddaje na aukcje charytatywne. Ich zdobywanie jest najważniejszą drogą. To kształtuje człowieka” – mówiła w wywiadzie z Klaudią Kolasą dla fundacji UNAWEZA.

(Fot. Carmen Mandato/Getty Images)

Maciej Lepiato ma wadę wrodzoną – końskoszpotawe zakończenie kończyny dolnej lewej, przez co noga jest krótsza o 5 cm, ma duży ubytek mięśniowy poniżej kolana, a jej staw skokowy jest właściwie nieruchomy. Najczęściej osoby z tym schorzeniem poruszają się o kulach lub na wózku, w przypadku Lepiaty udane operacje chirurgiczne sprawiły, że nie tylko może chodzić, nie odczuwając bólu, ale też być sportowcem. Maciej skończył studia na AWF-ie w Gorzowie Wielkopolskim. Polskę na Igrzyskach Paralimpijskich reprezentuje w skoku wzwyż w kategorii F46 (sportowcy po amputacji lub z niedorozwojem kończyn), okazjonalnie skacze też w dal, a nawet gra w siatkówkę. Na swoim koncie ma już trzy medale paralimpijskie – złoto zdobyte w Londynie w 2012 roku, złoto z Rio de Janeiro z 2016 roku i brąz ostatnich Igrzysk Paralimpijskich w Tokio. Jego wynik z Rio (2,19 m) wciąż jest rekordem świata w klasie T44.

(Fot. Athit Perawongmetha/Reuters/Forum)

Barbara Bieganowska-Zając (znana również wcześniej pod nazwiskiem Niewiedział) ma 42 lata, a na swoim koncie medale (cztery złote i jeden brązowy) w biegu na 800 metrów podczas igrzysk w Sydney w 2000 roku oraz dystansie na 1500 metrów w 2012 roku w Londynie, 2016 roku w Rio de Janeiro i 2021 podczas igrzysk w Tokio. Zdobyła również 7 złotych, 2 srebrne i 1 brązowy medal paralekkoatletycznych mistrzostw świata, oraz wielokrotnie stawała na podium mistrzostw Europy i innych zawodów międzynarodowej oraz mistrzostw Polski. Barbara występuje w kategorii T20 (niepełnosprawność intelektualna).

(Fot. Carmen Mandato/Getty Images)

W 1988 roku, podczas wygłupów z rówieśnikami, 14-letni Piotr spadł ze słupa wysokiego napięcia. Upadek skończył się złamaniem kręgosłupa, wskutek którego Piotr doznał paraliżu czterokończynowego, który skazał go na jazdę wózku. Jeden z lekarzy powiedział mu wtedy, że jeśli chce normalnie funkcjonować, musi wzmocnić obręcz barkową. I tak Piotr rozpoczął swoją sportową przygodę – najpierw w sekcji biathlonu i biegów narciarskich. Rzut dyskiem zaczął trenować kilkanaście lat później, w 2016 roku. Treningi odbywał w ogrodzie swojej trenerki, którego długość miała wynosić 25 metrów, a rekord świata w rzucie dyskiem – 23 metry. Na Igrzyskach Paraolimpijskich w Tokio Piotr Kosewicz rzucił dysk na ponad 20 metrów, zdobywając tym samym złoty medal. – Piotr ma psychikę ze stali, podczas zawodów nic nie jest w stanie go wyprowadzić z równowagi, zachwiać jego precyzyjnego planu. Takiego podejścia wszyscy się powinni od niego uczyć – mówi o nim trener koordynator lekkoatletyki, Michał Mosoń.

Róża Kozakowska (Fot. Yasuyoshi CHIBA/AFP/East News)

Jako dziecko mieszkała w opłakanych warunkach i była ofiarą przemocy domowej. Jej ojczym znęcał się nad nią i jej matka psychicznie i fizycznie, bił, groził, podduszał i próbował utopić. Do domu dziecka trafiła w wieku pięciu lat. Tam znów czekało ją bolesne spotkanie z wszechobecną przemocą. Mieszkała tam niemal siedem lat. Talent do sportu, szczególnie do biegów sprinterskich, wykazywała już w czasach szkolnych. – Uczyłam się świetnie, a sport pozwolił mi przetrwać, utrzymać wolę życia. Miałam pięć lat kiedy zobaczyłam zawody w telewizji i zamarzyłam o medalu olimpijskim – mówiła w jednym z wywiadów. W 2014 zdiagnozowano u niej neuroboreliozę stawowo-mózgową, która zaatakowała jej układ nerwowy po ukąszeniu kleszcza. Na początku choroba dotknęła jej ogranizm stosunkowo lekko. Róża zaczęła więc trenować skok w dal. W 2019 roku zajęła czwarte miejsce na swoich pierwszych mistrzostwach świata w Dubaju i wywalczyła kwalifikację na igrzyska. W czasie pandemii choroba uderzyła jednak kolejny raz, Róża przestała chodzić i musiała porzucić treningi. Jej trener namówił ją na zmianę dyscypliny na pchnięcie kulą, które niestety wiązało się z ogromnym bólem dla Róży. Zdecydowała wówczas spróbować swoich sił w rzutach maczugą. Podczas Igrzysk w Tokio ustanowiła nowy rekord świata w rzucie maczugą (28,74 m) w kategorii F32 i zdobyła złoty medal. Mimo bólu, wystartowała też w pchnięciu kulą i w pięknym stylu zdobyła srebrny medal.

(Fot. Clive Rose/Getty Images)

Jest jedną z najbardziej utytułowanych polskich paralimpijek. Od 2004 roku uczestniczy w każdych Igrzyskach Paralimpijskich, podczas których zdobyła 3 złote, 1 srebrny i dwa brązowe medale. Urodziła się z tzw. retinopatią wcześniaczą, czyli wadą wzroku, która powoduje jego powolną utratę (obecnie ma krótkowzroczność lewego oka i ślepotę prawego). Prawdopodobnie ta wada wpłynęła również na skrzywienie jej kręgosłupa. Jej koronny dystans to 100 m stylem motylkowym. Co ciekawe, jako dziecko... bała się wody. Obecnie, gdy nie trenuje, pracuje jako fizjoterapeutka.

(Fot. Molly Darlington/Reuters/Forum)

Jest duszą towarzystwa, a swoim optymizmem mogłaby zawstydzić wielu z nas. Justyna Kozdryk urodziła się z achondroplazją, przez którą ma 116 cm wzrostu. Pytana o to, dlaczego zdecydowała się trenować podnoszenie ciężarów, zwykła odpowiadać, że z takim wzrostem raczej nie zrobiłaby kariery jako koszykarka. Igrzyska w Paryżu będą piątymi w jej karierze. Dotąd udało jej się zdobyć srebrny medal w Pekinie i brąz w Tokio (ustanowiła wówczas, rezultatem 101 kg, nowy rekord Polski w podnoszeniu ciężarów w kategorii do 45 kg). Gdy nie trenuje, pracuje jako policjantka.