Jednym z najczęściej wyszukiwanych haseł dotyczących dietetyki klinicznej jest pytanie o dietę lekkostrawną. Pacjenci dość często dostają zalecenie jej stosowania, ale… nie bardzo wiedzą, co dalej.
Pozwól, że stanę się twoją przewodniczką w tej dziedzinie. Dieta lekkostrawna zalecana jest osobom, które zmagają się z problemami trawiennymi, takimi jak zespół jelita drażliwego, choroba refluksowa (nasilająca się właśnie w tym okresie roku), a także tym, którzy przechodzą rekonwalescencję po zabiegach chirurgicznych na przewodzie pokarmowym czy czekają na badania (przed gastroskopią, kolonoskopią oraz USG jamy brzusznej). Warto przypomnieć sobie o niej, gdy dokucza nam biegunka, wzdęcia, chorujemy na stany zapalne żołądka i jelit. W sytuacji tak zwanej jelitówki czy kilka dni po rotawirusie lub innej chorobie, wymagającej od nas rekonwalescencji. A jeśli czujesz i słyszysz ze swojego brzucha więcej niż kiedyś – to także może być sygnał, że warto wprowadzić ten sposób żywienia na kilka dni. Czasami także warto po niego sięgnąć, gdy mamy wyjątkowo stresujący okres w życiu. Odpuśćmy wtedy naszemu przewodowi pokarmowemu i dajmy mu wytchnienie.
Uczulam jednak: jeżeli twój problem się utrzymuje bądź po paru dniach lekkiej diety powróci, udaj się do lekarza. Dieta lekkostrawna nie jest bowiem pełnowartościowa i nie powinna być stosowana na stałe (chyba że ze względów zdrowotnych nie ma innego wyjścia, ale to inna historia i wybór mniejszego zła). Jest ona niedoborowa, jeśli chodzi o błonnik, tłuszcz, witaminy i składniki mineralne. Na czym dokładnie polega?
Podstawą diety lekkostrawnej są produkty, które, jak sama nazwa wskazuje, są łatwe do strawienia, szybko przejdą przez przewód pokarmowy, nie angażując enzymów trawiennych zbyt mocno.
W przypadku diety lekkostrawnej częściowo trzeba zapomnieć o moich najczęstszych zaleceniach. W związku z tym, że unikać należy błonnika, tu wyjątkowo wybieramy białe pieczywo, bułki kajzerki czy wrocławską, najlepiej czerstwe, mające już co najmniej dzień. Jest także miejsce na biały ryż, ryżowy makaron czy makaron bezjajeczny.
Białko można jeść, ale nie za tłuste i tu także niespecjalnie jest przestrzeń na białko roślinne. Dlatego sięgając po nabiał, wybieraj niskotłuszczowy, chude mięso, jaja (najlepiej samo białko) oraz kremowe tofu czy fasolkę szparagową, ale suszone nasiona strączków są już na liście produktów przeciwwskazanych.
Warzywa i owoce są zdrowe, niektóre jednak mogą być trudniejsze do strawienia. Postaw na te, które dajemy małym dzieciom. Na marchewkę, buraki, ziemniaki, cukinię bez pestek, banany czy pieczone lub prażone jabłka. Możemy także robić z owoców kompoty czy kisiele, starając się pozbyć pesteczek (na przykład kisiel malinowy przecieramy przez sitko, na którym pesteczki zostaną).
O smażeniu możemy zapomnieć. Dozwolone techniki kulinarne to przede wszystkim gotowanie (najlepiej na parze, dzięki czemu jedzenie będzie smaczniejsze i bardziej wartościowe), duszenie, pieczenie bez użycia dużych ilości tłuszczu.
W czasie stosowania diety lekkostrawnej unikamy wszelkiej maści przetworzonych produktów, kolorowych, aromatyzowanych, dań typu fast food, smażonych i tłustych. Wystrzegamy się napojów gazowanych, kawy, mocnej herbaty, soków oraz alkoholu. Zapomnijmy też o ostrych przyprawach jak papryka, pieprz czy kurkuma i imbir. Nie możemy sięgać po czekoladę (jest tłusta). Takie produkty mogą podrażniać żołądek i zwiększać wydzielanie soli żółciowych. Dozwolone są natomiast chrupki kukurydziane i biszkopty.
Posiłki należy jeść regularnie, cztery, pięć razy dziennie, w mniejszych porcjach, które nie będą stanowiły obciążenia dla przewodu pokarmowego, zadbajmy o 12 godzin nocnej przerwy. Niezmiennie pijmy wodę ewentualnie lekkie ziołowe napary.
Katarzyna Błażejewska-Stuhr, dietetyczka kliniczna, psychodietetyczka. Autorka bloga kachblazejewska.pl, współautorka książki „Kobiety bez diety. Rozmowy bez retuszu”, Burda Media Polska.