Znam niewiele popularnych powiedzeń, które są optymistyczne, a to właśnie takie jest.
Tytułowe przysłowie mówi, że nasze błędy, trudne sytuacje, nawet porażki prowadzą do rezultatów, które w dłuższej perspektywie okazują się dla nas korzystne, choć się tego nie spodziewaliśmy. Tak bywa choćby przy rozstaniu: ktoś nas porzuca, cierpimy, a potem okazuje się, że bardzo nam służy to porzucenie, bo otworzyło nas na nowe, dobre życie lub nowy związek i teraz jest lepiej niż przedtem.
To przysłowie przypomina mi też fragment z Ewangelii św. Mateusza o ptakach i polnych kwiatach, które żyją, nie zabiegając o byt czy dobra materialne. Chodzi w nim o zaufanie do Boga, ale i do samego życia, a więc o stoicką postawę wobec naszej egzystencji.
„Nie martwcie się o to, co będzie jutro, bo dzień jutrzejszy zatroszczy się o siebie. Dziś macie już wystarczająco wiele zmartwień”.
Właśnie taką postawę zaufania do życia wzmacnia też nasze przysłowie. Co to takiego zaufanie do życia? Poddanie się chwili, wewnętrzny spokój i ciekawość, co się stanie, bez wymyślania ani czarnych, ani różowych scenariuszy. To takie „co będzie, to będzie”, ale nie z rezygnacji, tylko bardziej z otwartości na nowe doświadczenia. W tym jest sporo pokory, poddania się biegowi wypadków.
Jej przeciwieństwem byłaby próba kontrolowania wszystkiego, która jest przecież nierealistyczna, choć często wydaje nam się, że przed lękiem czy stresem może nas obronić właśnie kontrolowanie.
Pokora oznacza, że zgadzam się na to, co będzie, nie złorzeczę, nie mam poczucia krzywdy, bo nie jestem ofiarą, tylko uczestnikiem wydarzeń, na które czasem nie mam wpływu. Zaufanie do życia to jest też przekonanie, że bez względu na to, co się stanie, dam radę. Bo zaufania do życia nie ma bez zaufania do siebie. Po co się bać?! Żeby sobie zabierać spokój, żeby źle spać?! „Ale coś ci się może stać”. „No to się stanie, będę się zastanawiać, jak sobie z tym poradzić, kiedy już się stanie”.
Ktoś powie, że życie to także choroby, śmierć bliskich, przemoc, kryzysy ekonomiczne i wojny. Zgoda, ale zaufanie do życia to umiejętność mierzenia się z niepewnością, co ono przyniesie. Ważna jest tu świadomość, że w ludzką kondycję jest wpisana nieprzewidywalność. Bez akceptacji tej niewiadomej niemożliwe byłoby ani zaufanie do życia, ani do siebie. Jak ufam sobie i światu, to wierzę, że potrafię postąpić zgodnie z tym, co dla mnie ważne, mam do tego wystarczające moce i zasoby, nawet jeśli to wymagające i trudne. Co w takim razie pomaga bardziej zaufać sobie i życiu? Niezbędne są zdrowe relacje. Dzięki nim wzmacniamy postawę zaufania do życia. Relacje to przy okazji świetny tester – jeśli nie potrafię ufać ludziom, najczęściej nie ufam również sobie. Ko[1]lejne byłoby pozytywne nastawienie i wewnętrzny kompas – podejmowanie decyzji w zgodzie z tym, co uważam za ważne, zgodnie z moją hierarchią wartości.
Modelem dla zaufania do świata są nasi rodzice. Jeśli na pierwszym etapie naszego życia byli przewidywalni, zapewniali nam bezpieczeństwo, to później zwykle tak widzimy świat, jako przewidywalny i bezpieczny. Niestety nie zawsze tak jest, ale na szczęście nadszarpnięte zaufanie do siebie i życia można odbudować, podobnie jak można odbudować relację z człowiekiem, który nas zawiódł. To trudne, wymaga czasu, przebaczenia, wdzięczności, dojrzałości i wiary w to, że wygrana jest możliwa. Świetnie widać ten mechanizm na przykładzie oswajania skrzywdzonych zwierząt, np. psa, którego ktoś katował, a potem przywiązał do drzewa drutem kolczastym. Żeby ten pies wrócił do normalnego funkcjonowania, nowy właściciel otacza go miłością i pokazuje mu, że może być inaczej, że na nim można polegać. I poraniony pies na ogół znów zaczyna ufać życiu.
Katarzyna Miller terapeutka. Pisze książki, wiersze, śpiewa.