Naukowcy dokonali przełomu, który jeszcze niedawno wydawał się niemożliwy. Zespół badaczy z Uniwersytetu w Pittsburghu, Stanford University i Uniwersytetu w Bonn opracował innowacyjne rozwiązanie oparte na sztucznej inteligencji, które pomaga osobom z nieodwracalną ślepotą odzyskać wzrok.
Wyniki przełomowych badań opublikowano 20 października w prestiżowym czasopiśmie „The New England Journal of Medicine”. Jak opisuje Cami Rosso na łamach portalu psychologytoday.com, „specjalne urządzenia wykorzystujące sztuczną inteligencję pomagają przywracać centralne widzenie pacjentom cierpiącym na nieuleczalną wcześniej postać zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem (AMD)”. Ten technologiczny przełom może zrewolucjonizować podejście do leczenia ślepoty i innych poważnych schorzeń siatkówki.
Zwyrodnienie plamki żółtej, szczególnie w postaci tzw. „suchej” (geograficznego zaniku siatkówki), to jedna z najczęstszych przyczyn utraty wzroku na świecie. Według Światowej Organizacji Zdrowia oraz The Lancet Global Health do 2050 roku z powodu różnego rodzaju zaburzeń widzenia będzie żyło ponad 1,7 miliarda ludzi, z czego blisko miliard to kobiety.
Choroba ta niszczy centralną część siatkówki, plamkę odpowiedzialną za ostre widzenie i rozróżnianie detali. Jak tłumaczą naukowcy, to właśnie centralne widzenie „jest kluczowe przy codziennych czynnościach, takich jak czytanie, prowadzenie samochodu, korzystanie ze smartfona czy rozpoznawanie twarzy”.
Podstawą tego przełomu jest mikroskopijny implant siatkówkowy PRIMA (od angielskiego photovoltaic retina microarray), opracowany przez prof. Daniela Palankera ze Stanford University. System składa się z trzech elementów: miniaturowego, bezprzewodowego implantu wszczepianego pod siatkówkę, specjalnych okularów z kamerą oraz niewielkiego procesora mieszczącego się w kieszeni. To właśnie on przetwarza obraz z kamery, wykorzystując algorytmy sztucznej inteligencji.
Jak opisuje Rosso, okulary „rejestrują obraz w czasie rzeczywistym i przekazują go do implantu za pomocą impulsów światła bliskiej podczerwieni (NIR). Chip przetwarza te impulsy na sygnały elektryczne, które pobudzają neurony siatkówki, a mózg interpretuje je jako obraz”. W skrócie: AI tłumaczy to, co „widzi” kamera, na język, który potrafi zrozumieć nasz mózg.
W badaniu klinicznym, obejmującym 38 pacjentów z Wielkiej Brytanii, Francji, Niemiec, Włoch i Holandii, po roku aż 84 procent uczestników odzyskało zdolność rozpoznawania liter, cyfr i słów z oczu, które wcześniej uznawano za ślepe. „System PRIMA przywrócił centralne widzenie i doprowadził do znaczącej poprawy ostrości wzroku w ciągu 12 miesięcy” – napisali autorzy badania.
Choć do pełnej komercjalizacji systemu jeszcze długa droga, eksperci nie mają wątpliwości, że to dopiero początek nowej ery w okulistyce. „Wykorzystanie sztucznej inteligencji i zaawansowanego sprzętu może stać się skuteczną metodą przywracania wzroku w przypadkach nieodwracalnej ślepoty” – podsumowuje Rosso.
Źródło: C. Rosso, „AI Restores Vision in Patients With Irreversible Blindness”, psychologytoday.com [dostęp: 23.10.2025]