Trudno sobie wyobrazić współczesną naukę bez cennych odkryć, jakich dokonała Maria Skłodowska-Curie. Ciekawostki z życia wybitnej polskiej naukowczyni nie tylko pokazują jej chęć poszerzania wiedzy czy poznawania zasad rządzących światem, ale przede wszystkim ogromną determinację w osiąganiu wyznaczonego celu. Postawa dwukrotnej noblistki pokazuje, że nie ma rzeczy niemożliwych, a dla przyszłych pokoleń zawsze warto przecierać szlaki.
Maria Salomea Skłodowska-Curie przyszła na świat 7 listopada 1867 r. w Warszawie jako najmłodsza z piątki dzieci Władysława (nauczyciela matematyki i fizyki, dyrektora dwóch gimnazjów męskich) oraz Bronisławy Boguckiej – przełożonej pensji dla dziewcząt pochodzących z dobrych domów. Mała Maria rozpoczęła swoją edukację w wieku 10 lat, najpierw na pensji, gdzie kiedyś pracowała jej matka, a potem w III Żeńskim Gimnazjum Rządowym, które ukończyła z wyróżnieniem i złotym medalem.
Następnie z dwoma siostrami wstąpiła na Uniwersytet Latający, gdzie – mając kontakt ze środowiskiem naukowym – wraz z Bronisławą postanowiła wybrać się na dalsze nauki do Paryża. Najpierw studentką została Bronia, a Maria, by utrzymać siostrę na uczelni, podjęła w kraju pracę, zostając guwernantką i dodatkowo ucząc wiejskie dzieci czytania, pisania oraz liczenia.
W 1890 r. starsza siostra poślubiła lekarza Kazimierza Dłuskiego i namówiła Marię do rozpoczęcia studiów na Sorbonie. Niezwykle utalentowana studentka po trzech latach nauki otrzymała licencjat z fizyki z pierwszą lokatą, a matematyczny „tylko” z drugą.
Prowadząc badania nad magnetycznymi właściwościami różnych rodzajów stali, Maria poznała starszego o 8 lat naukowca Pierre’a Curie, z którym wzięła ślub cywilny 26 lipca 1895 r. Małżonkowie wspólnie oddali się nauce, czego efektem były liczne doświadczenia z pierwiastkami radioaktywnymi. Pierwszą nagrodę Nobla z dziedziny fizyki otrzymali w 1903 r. za badania nad promieniotwórczością. Trzy lata później po nagłej śmierci Pierre’a Maria objęła katedrę fizyki, zostając pierwszą kobietą profesorką na uczelni. Kolejną nagrodę Szwedzkiej Akademii Nauk Skłodowskiej-Curie przyznano z dziedziny chemii w 1911 r. za odkrycie radu oraz polonu.
Okres I wojny światowej minął uczonej na czynnej pomocy na frontach – Maria organizowała mobilne pracownie RTG, ułatwiające diagnostykę i leczenie żołnierzy, oraz szkoliła przyszłych techników radiologów.
W 1934 r. u podwójnej noblistki zdiagnozowano zmiany gruźlicze w płucach, a później wywołaną przez chorobę popromienną niedokrwistość aplastyczną. Maria Skłodowska-Curie zmarła 4 lipca 1934 r., a ciało wybitnej polskiej naukowczyni pochowano obok jej męża na cmentarzu w Sceaux. W połowie lat 90. ubiegłego wieku szczątki państwa Curie przeniesiono do Panteonu w Paryżu – kościoła św. Genowefy będącego równocześnie mauzoleum wybitnych Francuzów.
Podczas trwającego niemal 11 lat małżeństwa Skłodowska-Curie urodziła 3 córki. Najstarsza Iréne została fizykochemiczką i wraz z mężem Frédérikiem Joliot-Curie otrzymała nagrodę Nobla za odkrycie sztucznej promieniotwórczości. Była to druga kobieta wyróżniona przez Szwedzką Akademię Nauk w dziedzinie chemii. Najmłodsza z córek Curie – Ève – została pianistką, działaczką pokojową oraz przede wszystkim biografką matki. Maria Skłodowska urodziła jeszcze jedną córkę, która niestety zmarła zaraz po narodzinach.
Zapoznając się z życiorysami wybitnych uczonych, artystów czy odkrywców, zauważamy, że historia pełna jest kobiet, które zmieniły świat i same lub wraz z mężem dokonywały prawdziwych cudów w wielu dziedzinach. Do grona takich osób zaliczana jest pochodząca z Polski dwukrotna noblistka Maria Curie-Skłodowska. Ciekawostki z życia naukowczyni jeszcze bardziej przybliżają nam postać wybitnej postaci i pokazują, jak zdeterminowaną i odważną kobietą była.
Co warto wiedzieć o Skłodowskiej-Curie?
- Gdy siostra Bronisława wyjechała na studia do Paryża, niespełna 18-letnia Maria została guwernantką w majątku ziemskim w Szczukach, gdzie poznała studenta matematyki i syna Żorawskich – Kazimierza. Młodzi od razu zakochali się w sobie i szybko zaręczyli, jednak rodzice wybranka nie zgodzili się na ślub z biedną nastolatką bez koligacji i przyszłości. Zrozpaczona Maria wróciła do Warszawy, gdzie wznowiła naukę na Uniwersytecie Latającym, by poszerzać swoją wiedzę w zakresie chemii i fizyki.
- Studiując na Sorbonie, Maria wolny czas dzieliła pomiędzy naukę nad ulubionymi przedmiotami a grę w teatrze amatorskim. Podczas jednego z przedstawień patriotycznych pt. „Polska, która kruszy kajdany” poznała i zaprzyjaźniła się z Ignacym Janem Paderewskim – wybitnym pianistą, działaczem niepodległościowym, politykiem oraz premierem.
- Gdy poznała skromnego naukowca Pierre’a Curie, od razu okazało się, że mają wiele wspólnych tematów. Po wzięciu ślubu cywilnego, w którym towarzyszyli im jedynie przyjaciele i najbliższa rodzina, wybrali się w podróż poślubną na rowerach, które dostali w prezencie ślubnym.
- Już jako nastolatka Maria Skłodowska-Curie biegle władała 5 językami (polskim, rosyjskim, francuskim, angielskim, niemieckim).
- Po 11 latach szczęśliwego małżeństwa Maria została wdową. Gdy jej ukochany Pierre wracał z zebrania Stowarzyszenia Profesorów Wydziałów Nauk Ścisłych, został śmiertelnie potrącony przez konny wóz ciężarowy. Curie-Skłodowska przez rok nie mogła się otrząsnąć z rozpaczy, a swój ból i żal przelewała na karty „Dziennika żałobnego”.
- Podczas I wojny światowej dwukrotna już noblistka zorganizowała mobilne RTG, którymi wykonywano prześwietlenia w warunkach polowych. Aby zrealizować swój cel, Maria w 1916 r. jako jedna z pierwszych kobiet we Francji uzyskała prawo jazdy na ciężarówki.
- Wywołała skandal, romansując z fizykiem Paulem Langevinem, który dla Marii na rok opuścił swoją żonę i dzieci. Prasa okrzyknęła noblistkę „cudzołożnicą i niszczycielką małżeństw”. Wiele lat później wnuk Langevina ożenił się z wnuczką Skłodowskiej.
- Naukowczyni – to brzmi dumnie! Genialna uczona była prekursorką w wielu dziedzinach nauki i życia. Jako pierwsza kobieta na świecie: odkryła pierwiastki promieniotwórcze, otrzymała Nobla z fizyki i chemii, przewidziała, że atom może być podzielny, weszła na Rysy, została kobietą wykładowcą na Sorbonie, uzyskała prawo jazdy na ciężarówki, wędrowała z Einsteinem po Alpach, często dyskutując na różne tematy, oczywiście… naukowe.
- Maria Skłodowska-Curie jest pierwszą nie Francuzką pochowaną w paryskim Panteonie, co ciekawe – jej szczątki spoczywają tuż obok… Paula Langevina!