Szykują się rewolucyjne zmiany w przyznawaniu Oscarów. Członkowie Amerykańskiej Akademii Filmowej mocno rozważają usunięcie kategorii „Najlepsza aktorka” i zastąpienie jej jedną, wspólną kategorią, w której nagroda będzie przyznawana bez względu na płeć.
Organizatorzy Oscarów chcą dotrzymać kroku zmianom kulturowym dziejącym się na naszych oczach. Z tego względu poważnie rozważają zniesienie podziału na płeć podczas przyznawania statuetek dla najlepszych aktorów. Oscary miałyby być nagrodą gender neutral, co – wbrew pozorom – wcale nie jest nowym rozwiązaniem. Podobne przyjęli organizatorzy gali Grammys już w 2012 roku. W kolejnych latach to samo stało się z nagrodami MTV Movie & TV Awards, the Gotham Awards i Independent Spirit Awards. Przyszła kolej na Oscary?
Pierwsza ceremonia wręczenia nagród Amerykańskiej Akademii Filmowej odbyła się w 1929 roku. To właśnie wtedy ustanowiono kategorie „Najlepszy aktor” i „Najlepsza aktorka”, które obowiązują do dziś. Współcześnie jednak zarówno pojęcie płci, jak i pozycja kobiet w branży filmowej uległy znacznej zmianie. Choć nierówności między kobietami i mężczyznami wciąż występują (chociażby w kwestii wysokości gaż), branża filmowa aktywnie stara się je niwelować. Proces ten przyspieszył po zainicjowaniu ruchu #metoo, który sprzeciwia się dyskryminacji i przemocy seksualnej wobec aktorek.
Wszystkie te czynniki skłaniają członków Akademii Filmowej do wprowadzenia zmian w sposobie przyznawania Oscarów. Jak donosi magazyn „Variety”, proces ten jest na razie w bardzo początkowej fazie. Prezes Akademii Bill Kramer przyznał, że póki co on i jego współpracownicy są na etapie wstępnych analiz.
– To tylko jedna z wielu konwersacji na temat przyszłości Oscarów, jakie prowadzimy – przyznał Kramer. – Cały czas analizujemy, jak mogłoby to wyglądać.
Szykowane zmiany prawdopodobnie miałyby zostać wprowadzone od 2029 – roku, na który przypada okrągła, setna rocznica pierwszej ceremonii wręczenia Oscarów.
Orędowniczką przyznawania nagród gender neutral jest m.in. znana z serialu „The Crown” Emma Corin, która identyfikuje się jako osoba niebinarna. Zmiany popiera też coraz liczniejsza reprezentacja artystów trans. Nie brakuje jednak głosów, że wprowadzenie jednej, zbiorczej kategorii zamiast dwóch może mieć odwrotny skutek i doprowadzić do dyskryminacji aktorek. Takie zaniepokojenie wyraziły m.in. Patricia Arquette i Jamie Lee Curtis, a także krytyk filmowy Christian Toto.
Zdaniem sceptyków zniesienie podziału na płeć sprawi, że większość nagród dla najlepszych aktorów będzie trafiało do mężczyzn. Taka sytuacja już wystąpiła w 2022 roku podczas rozdania statuetek BRIT Awards (brytyjski odpowiednik Grammys), gdy wszystkie 5 nagród dla najlepszych artystów powędrowało do mężczyzn.
Sytuacji nie poprawia fakt, że mężczyźni ogółem mają większy udział w branży filmowej. Jak dowiodły badania przeprowadzone na Uniwersytecie San Diego, liczba męskich postaci w 100 najbardziej dochodowych filmach 2023 roku była dwukrotnie większa, niż liczba żeńskich bohaterek. Organizacja Women’s Media Center podaje z kolei, że 78% z wszystkich nie-aktorskich nominacji do Oscarów przyznano do tej pory mężczyznom. W świetle tych danych istnieje ryzyko, że nowe zasady zamiast wyrównać szanse kobiet i mężczyzn w przemyśle filmowym, jeszcze bardziej scementują istniejące nierówności.