Ręce, nogi, oczy, usta – czy wiemy, jakie znaczenie ma ułożenie poszczególnych części ciała podczas praktyki medytacyjnej? Liczą się nie tylko proste plecy. Owszem, musi być nam wygodnie, ale jeśli chcemy uzyskać lepsze efekty i nie skupiać się na niedogodnościach ze strony ciała – zadbajmy o szczegóły. Pema Chödrön w książce „Żyj pięknie” udziela praktycznych porad na temat medytacji.
„Medytacja, której mnie nauczono i którą praktykuję, obejmuje trzy główne elementy: postawę, przedmiot medytacji i sposób, w jaki odnosimy się do myśli” – wymienia. Pierwszym, podstawowym krokiem jest właśnie przygotowanie ciała.
Zaczynamy od tego, że jesteśmy w pełni obecni w naszym ciele ze świadomością miejsca, w którym siedzimy, naszych nóg, naszych ramion, naszego tułowia. Przyjmujemy godną, wyprostowaną, ale luźną postawę, która pomaga nam odnaleźć wewnętrzny spokój i skontaktować się z poczuciem pewności i godności w sobie. Przywołujemy naszą wojowniczość, przywołujemy naszą odwagę, przywołujemy fundamentalne poczucie słuszności. Wyprostowane ciało wzmacnia umysł. Sześć elementów prawidłowej postawy, których nauczał Chögyam Trungpa, pomaga nam w tym procesie. Są to: miejsce, nogi, tułów, ręce, oczy i usta.
Pierwszy punkt to miejsce
Czasami o medytacji mówi się jako o zajęciu miejsca. Zajęcie miejsca oznacza medytowanie z przekonaniem, że masz prawo tam być, że masz prawo być w pełni przebudzonym.
Miejsce powinno być płaskie i stabilne. Jeżeli wolisz, możesz usiąść z poduszką medytacyjną pod pośladkami, aby podnieść miednicę i pochylić ją lekko do przodu; pomaga to siedzieć wygodnie, bez osuwania. Niezależnie od tego, w jaki sposób siedzisz, twoje ciało powinno znajdować się w jednej linii – bez nadmiernego odchylania się ani do przodu, ani do tyłu, ani w prawo, ani w lewo. Najważniejsze jest wybranie wygodnej pozycji, żeby się nie wiercić i nie zmieniać ciągle pozycji w trakcie medytacji.
Jeśli uznasz, że siedzenie na poduszce jest niewygodne, możesz usiąść na krześle, najlepiej z prostym oparciem i płaskim siedziskiem. Pochyl się lekko do przodu, żeby nie opierać się o krzesło i połóż obie stopy płasko na podłodze.
Drugi element dobrej postawy dotyczy nóg
Jeśli siedzisz na poduszce, nogi powinny być wygodnie ułożone przed tobą. Aby zmniejszyć obciążenie pleców, najlepiej jest upewnić się, że kolana znajdują się poniżej bioder. Możesz eksperymentować, układając nogi w różny sposób, dopóki nie będzie ci wygodnie. Jeśli podczas medytacji poczujesz duży dyskomfort, możesz na chwilę przyjąć postawę relaksacyjną: wyprostować plecy, zgiąć kolana i przyciągnąć nogi w stronę klatki piersiowej. Możesz objąć nogi rękoma, aby utrzymać je w stabilnym położeniu.
Kolejnym elementem dobrej postawy jest tułów (ciało od szyi do bioder)
Niezależnie od postawy, którą wybierzesz, ważne jest, żeby utrzymać tułów w pozycji pionowej. Instrukcja Chögyama Trungpy brzmi „otwarty przód, silny tył”. Silny tył nie oznacza sztywnego karku, ale wyprostowany kręgosłup i ramiona, które nie są pochylone. Pozostawia to szeroko otwartą przestrzeń serca i pozwala poczuć serce. Jeśli ramiona zaczynają opadać, przestrzeń serca zaczyna się kurczyć, tak jakbyś zamykał serce. Zatem ponownie usiądź wyprostowany i otwarty, gotowy na przyjęcie wszystkiego, co się pojawi. Niektórzy ludzie utrzymują tułów w pozycji pionowej, wizualizując kręgi ułożone jeden na drugim. Inni wyobrażają sobie niewidzialny sznurek przymocowany do czubka głowy, ciągnący ciało do góry. Podbródek powinien być lekko schowany, a nie wysunięty do przodu.
Ręce są czwartym elementem dobrej postawy
Jedną z klasycznych pozycji jest położenie rąk na udach, z dłońmi skierowanymi w dół. Zgodnie z tradycją, nazywane jest to pozycją „odpoczywającego umysłu”. W zależności od długości naszych ramion opieramy wygodnie dłonie na udach w takim miejscu, aby ciało pozostawało w jednej linii.
Następnie dochodzimy do oczu, piątego elementu prawidłowej postawy
Niektórzy ludzie lubią medytować z zamkniętymi oczami, ale zgodnie z tradycją, którą przyjęłam, pozostawiamy oczy otwarte i patrzymy łagodnie w dół, w miejsce przed nami odległe około półtora metra. Otwarte oczy pomagają rozwijać wrażliwość – wrażliwość na wszelkie myśli i emocje pojawiające się w umyśle podczas medytacji, wrażliwość na bezpośrednie otoczenie. Pomaga to w byciu w pełni obecnym i rozwijaniu postawy akceptacji.
Ostatni punkt postawy to usta
Usta pozostają lekko otwarte. Dzięki temu szczęki mogą się rozluźnić i z łatwością przepuścić oddech przez nos i usta.
Kiedy po raz pierwszy siadamy do medytacji, przechodzimy przez wszystkie elementy dobrej postawy, sprawdzając każdy po kolei. Czasami nazywane jest to „powrotem do sensu istnienia”. Dzięki temu jesteśmy obecni w naszym ciele, kiedy przed naszymi oczami przewija się film o życiu.
Fragment z książki „Żyj pięknie. Jak czerpać inspirację do zmian, które przynosi los”.
Pema Chödrön: mniszka buddyjska, należy do najwybitniejszych uczniów Czogjama Trungpy. Otrzymała tytuł Aczarii, przeznaczony dla doświadczonych nauczycieli Szambali, którzy swoim życiem potwierdzają mądrość nauk dharmy.