Drzewo, Ogień, Ziemia, Metal, Woda – dobrze, żeby były w równowadze, tak się jednak rzadko zdarza. Data i czas urodzenia wystarczą, żeby z analizy Ba Zi dowiedzieć się, jak mamy rozłożone siły pięciu elementów – pojęć wywodzących się z medycyny chińskiej - i co z tego wynika dla naszej kondycji psychofizycznej. Tłumaczy to terapeutka Katarzyna Marcelewicz-Mitoraj.
Jesteś terapeutką medycyny chińskiej, która podczas diagnozowania posługuje się między innymi analizą Ba Zi chińskiego horoskopu. Do czego jest ci to potrzebne?
Horoskopami ludzie są zainteresowani i na Wschodzie, i na Zachodzie. Ciekawość kim jestem i co mnie czeka jest niezmienna dla wszystkich, i wielu ludzi chce ją zaspokoić właśnie w ten sposób. Ja postanowiłam zgłębić horoskop chiński, żeby go wykorzystywać w diagnozowaniu stanu zdrowia i szukaniu najlepszej profilaktyki zdrowotnej. Chińczycy od zawsze uważali, że człowiek jest bardzo związany z ziemią, ale też i z niebem. To, co się dzieje na górze, bezpośrednio wpływa na to, co na dole, czyli na nas. Pod wpływem częstotliwości gwiazd w naszym ciele kształtują się meridiany. To pojęcie wywodzące się z medycyny chińskiej, opisujące kanały, którymi przemieszcza się energia qi w ciele człowieka. Od jej przepływu zależy kondycja naszego ciała, umysłu, psychiki. Zanim w Chinach nastał ustrój komunistyczny, medycyna korzystała z wiedzy astrologów – były to dziedziny ściśle ze sobą połączone.
Czego możemy się dowiedzieć, decydując na analizę Ba Zi?
Do wygenerowania analizy z zaprogramowanego do niej kalkulatora potrzebna jest data i czas urodzenia z dokładnością do co najmniej dwóch godzin. Najważniejsza wiedza, jaką daje nam ta analiza dotyczy siły i rozkładu pięciu elementów – kolejnych pojęć pochodzących z Tradycyjnej Medycyny Chińskiej. To Drzewo, Ogień, Ziemia, Metal i Woda. Każdy z nich ma przypisane narządy i układy w ciele człowieka, a także emocje – Chińczycy mówią o ich nierozerwalnym związku, i nie rozdzielają chorób psychicznych od fizycznych. Patrząc na rozkład tych elementów, czyli ich procentowe wartości, można się dowiedzieć, gdzie są nasze mocne strony, a gdzie słabości. Analiza Ba Zi może też dotyczyć znaków horoskopu chińskiego, ale ja ograniczam się do pięciu elementów, które są mniej wróżebne, a bardziej odzwierciedlające nasze potencjały.
Częścią analizy Ba Zi, od której zaczyna się interpretację, jest Mistrz Dnia odczytywany z dnia urodzenia. O czym nam mówi?
Mistrz Dnia wskazuje na główną oś naszej osobowości – jest on jednym z pięciu elementów, któremu dodatkowo przypisana jest jakość yang albo jin. Teoria ta wcale nie jest taka czarno-biała jak nam się wydaje, ale – upraszczając – możemy przyjąć, że yang daje więcej aktywności i jasności a jin – bierności i ciemności. W horoskopie chińskim nie wartościuje się jednak tego, tak samo jak nie można powiedzieć, że dzień jest lepszy niż noc czy odwrotnie. Mistrz Dnia określa nasze najważniejsze cechy charakteru, temperament, witalność i jest elementem typu self, przed którym zawsze są zasoby – też będące jednym z pięciu elementów. Żeby oszacować siłę Mistrza Dnia, trzeba zsumować procenty self i zasoby – dobrze żeby suma wynosiła około 40 proc. wszystkich elementów, bo wtedy możemy w pełni wykorzystać nasz potencjał.
Kolejność pięciu elementów nie jest przypadkowa, każdy ma swoje stałe miejsce, które graficznie przedstawiane są jako koło, a kierunek cyklu „karmiącego” jest zgodny z wskazówkami zegara. Woda zasila Drzewo, Drzewo – Ogień, Ogień – Ziemię, Ziemia – Metal, Metal – Wodę. Zakłada się, że jeśli elementów jest pięć i dają one sto procent, to dobrze byłoby – dążąc do równowagi – żeby każdy z elementów miał 20 proc. Tak się jednak rzadko zdarza. Żeby zniwelować tę dysharmonię, elementy współdziałają ze sobą w cyklu kontrolnym, w którym korzystnie oddziałuje na siebie co drugi z nich. Na przykład Woda kontroluje Ogień. Jeśli elementy są zbyt mocne, to w cyklu zasilającym albo odwróconym, czyli osłabiającym, może wystąpić problem – wtedy dobrze jest mieć kontrolujące elementy o odpowiedniej sile. Na przykład, żeby Woda nie wymknęła się spod kontroli, potrzebujemy odpowiednich zasobów Ziemi. Jeśli ich nie ma, możemy odczuwać lęki czy huśtawki emocjonalne. Jeśli element jest nadmiernie silny i nie ma go co kontrolować, może okazać się szkodliwy. Analiza Ba Zi pozwala prześledzić siłę poszczególnych elementów i zależności, jakie między nimi zachodzą.
Wróćmy do Mistrza Dnia – co możemy powiedzieć na przykład o Drzewie Yang?
To energia dużego drzewa – silnego, potężnego, stałego, szczerego, upartego, niezawodnego, wspierającego, prawego. Od początku istnienia do końca swoich dni Drzewo Yang rośnie, dlatego osoba z tym Mistrzem Dnia będzie przez całe życie poszukiwała ścieżek rozwojowych, poszerzała swoje horyzonty. Mocną jej stroną jest posiadanie wizji z umiejętnością doprowadzania spraw do końca, a także roztaczanie opieki nad słabszymi. Jeśli z analizy Ba Zi wynika, że Drzewo Yang jest odpowiednio zasilone przez Wodę, zyskuje jeszcze więcej głębi – może korzystać z intuicji oraz inteligencji. Woda, zawiadując nadnerczami i mózgiem, daje możliwość do zagłębienia się w szczegóły, w analizę. Z drugiej strony Drzewo Yang w nieharmonijnym położeniu może mieć tendencje do zastoju i depresji, może okazać się zbyt sztywne, żeby przystosować się do życiowych zawirowań. Wiatr może je złamać, w przeciwieństwie do Drzewa Yin – które można porównać do delikatniejszego drzewka, bambusa, trawy czy krzewu – charakteryzującego się elastycznością. Każdy Mistrz Dnia ma swoje właściwości, które są możliwościami i zaletami, ale bywają również deficytami. Wiele zależy od rozkładu sił pozostałych elementów. Na przykład silnemu elementowi Metalu przypisana jest odwaga, wysoki poziom koncentracji, dar ekstrahowania esencji, syntezy informacji i wyciągania trafnych wniosków, ale też żal i smutek, pogrążanie się w poczuciu straty lub odwrotnie – wypieraniu czy odcinaniu się od tych emocji. Ogień może być inspirujący – pełen życia i optymizmu, ale i agresywny czy autoagresywny lub szybko się wypalający.
A Ziemia? Osoby z silnym elementem Ziemi najczęściej dbają o innych, karmią ich, pracują w zawodach pomocowych. Natomiast te ze słabą Ziemią nie mają instynktu opiekuńczego, bo samym jest im trudniej w życiu, nie przyswajają pokarmu, nie mają siły do życia, wytwarzania krwi, są mniej odporne.
Czy Chińczycy mają jakieś wskazówki dla tych, którzy w analizie Ba Zi mają znaczącą nierównowagę, na przykład brak im siły jakiegoś elementu? Chińczycy wierzą, że mamy dużą sprawczość, żeby dążąc do równowagi, zharmonizować swoje potencjały. Mamy do dyspozycji wzmacniające poszczególne elementy kolory, dźwięki, różne rodzaje medytacji, energetyczne ćwiczenia tai chi czy qigong. Dla Chińczyków ważna jest dieta – z każdym z pięciu elementów powiązane są smaki i konkretne produkty spożywcze. Czyli wiele można zdziałać odpowiednim odżywianiem. Można również otaczać się ludźmi, którzy mają uzupełniającą do naszej analizę Ba Zi, można wykorzystywać okresy w życiu, które są łatwiejsze czy bardziej sprzyjające a trudniejsze przeczekać.
Jeśli komuś przykładowo brakuje ognia, pomoże mu noszenie ubrań w kolorach: czerwonym, fioletowym czy różowym lub zaaranżowanie w tych barwach mieszkania. Jego samopoczucie może poprawić się podczas wyjazdów do ciepłych krajów oraz po medytacjach płomienia świecy. Ogień zasilą też warzywa i owoce w kolorach czerwonych, natomiast w żółtych – Ziemię. Temu drugiemu elementowi przypisany jest smak słodki, czyli ziemniaki, bataty, ryż, dynia, marchewka. Osobom z niedoborem Ziemi może pomóc ogród w stylu zen z dużą ilością kamieni. A lasoterapia oraz zielenina na talerzu pomogą tym, którzy potrzebują wzmocnić element Drzewa. Na różne sposoby można wzmacniać poszczególne elementy oraz te, które je zasilają. Chińczycy są praktyczni, obok majętności bardzo cenią zdrowie oraz długowieczność, wiedzą zatem, co należy zrobić, żeby jak najdłużej cieszyć się życiem.
Katarzyna Marcelewicz-Mitoraj: „W swojej pracy naturoterapeutycznej korzystam z wiedzy z zakresu medycyny chińskiej, zielarstwa chińskiego, dietetyki profilaktycznej i leczniczej systemu medycyny chińskiej, astrologii chińskiej Ba Zi, a także narzędzi coachingowych i metod zaczerpniętych z systemu jogi. Prowadzę profil na FB, gdzie publikuję porady dla kobiet w okresie peri i menopauzy z perspektywy medycyny chińskiej”.