W Bielsku Białej zaczyna działać Pałac Subkultury – mieszkanie, w którym osoby ze spektrum autyzmu będą pobierać szczególnie ważne lekcje: samodzielnego życia. To inicjatywa Stowarzyszenia AS oraz Fundacji Pomocy Osobom z Autyzmem Spektrum A.
W ostatnich latach o zaburzeniach ze spektrum autyzmu mówi się coraz więcej, kwiecień tradycyjnie jest miesiącem wiedzy o autyzmie. I dobrze, bo wiedza oznacza zrozumienie. A w każdym razie daje na nie szansę. Ułatwia je. To ważne, bo spektrum autyzmu występuje u 1,46% populacji (GUifeng Xu 2016). I są to ludzie bardzo różni. Niektórzy nie są w stanie żyć samodzielnie, nie komunikują się z innymi, zamykają w swoim świecie. Ale są i tacy, którzy pracują (niestety według badań NIK z 2018 roku pracę podejmuje tylko jeden procent osób z autyzmem), funkcjonują w społeczeństwie. Choć bywa, że właśnie za naszą niewiedzę płacą sporą cenę. Ceną tą mogą być dodatkowe problemy psychiczne. Depresja, zaburzenia lękowe. Ludzie ci bywają pacjentami ośrodków i szpitali psychiatrycznych. Jednak, jak mówi Monika Kłeczek, pomysłodawczyni inicjatywy i prezeska Stowarzyszenia AS, pomoc osobom z autyzmem to nie tylko wspieranie ich terapeutyczne, ale też stwarzanie warunków do ćwiczeń. – Dużym problemem tej grupy jest brak samodzielności. Chętnie wchodzą w role osób nieporadnych, które trzeba we wszystkim wyręczać – tłumaczy. I dodaje: – W zeszłym roku przyszedł do nas 30-letni chłopak, który nie potrafił sobie nawet odkręcić butelki. Podczas warsztatów terapii zajęciowej, których uczestnikiem był od sześciu lat uznano, że ma przykurcze w rękach i na zajęciach po prostu siedział. Nasi terapeuci stwierdzili po obserwacji, że to wyuczona bezradność. Po terapii potrafi wykonywać proste czynności.
Wieloletnia stała terapia jest bardzo ważna, jednak nie zawsze doprowadza podopiecznych do samodzielności. Do tego trzeba czegoś więcej. Tym czymś może być rzucenie na głęboką wodę. Bo, jak opowiada Monika Kłeczek, na wyjazdach terapeutycznych, które Stowarzyszenie AS od wielu lat organizuje, okazuje się, że w sytuacji oderwania od rodziny osoby z autyzmem po prostu muszą być samodzielne i nieźle im się to udaje. Poczucie sprawczości powoduje, że stają się odpowiedzialne. To wielki krok w dorosłość.
– Osoby ze spectrum autyzmu mogą dobrze funkcjonować w życiu społecznym, jeśli tylko stworzymy dla nich warunki do treningu samodzielności i umiejętności społecznych – bez rodziców i bliskich opiekunów – mówi. Dlatego właśnie przygotowano mieszkanie usamodzielniające – miejsce dla młodych osób dorosłych, w którym mogą bezpiecznie trenować samodzielność pod dyskretnym okiem wykwalifikowanych opiekunów (tworzą go wysokofunkcjonujące osoby ze spektrum autyzmu) oraz terapeutów.
Takie turnusy treningu samodzielności mogą trwać od dwóch do 14 dni. W czteroosobowym mieszkaniu osoby ze spectrum autyzmu będą robić zakupy, przyrządzać posiłki, uczestniczyć w zajęciach sportowych i terapeutycznych.
– Mieszkanie usamodzielniające nazwaliśmy Pałacem Subkultury, ponieważ z jednej strony mieści w kamienicy z zabytkową wieżyczką w Bielsku Białej, a z drugiej jest to rodzaj manifestu, że spectrum autyzmu jest formą odmienności, a nie chorobą – wyjaśnia Adam Wrzesiński, trener umiejętności społecznych i pierwszy w Polsce terapeuta integracji sensorycznej z diagnozą ze spektrum autyzmu. I dodaje, że każdy z nas zna osobę ze spektrum, spotkał się z nią w pracy czy szkole. – Jest to tzw. niepełnosprawność ukryta, więc nie jest odbierana jako niepełnosprawność, ale brak taktu, złe wychowanie. Tymczasem zachowania te nie wynikają ze złej woli. Chcemy, aby osoby ze spektrum bym zauważone, tym bardziej, że mamy umiejętności i talenty, które mogą być przydatne w życiu społecznym i zawodowym.
Więcej o zapisach można dowiedzieć się, kontaktując się z Adamem Wrzesińskim poprzez e-mail: adamwrzesinski9@gmail.com
Projekt realizowany z dotacji programu Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy finansowanego przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię w ramach Funduszy EOG