Sny na jawie, nieustanne myśli o ukochanym, dążenie do spotkania, upatrywanie podtekstów w przypadkowych gestach. Brzmi jak pierwsza faza zakochania? Może oznaczać coś zgoła innego – zespół Adele, w którym zauroczenie przeradza się w obsesję
Mówi się o nim „choroba miłości”, choć oficjalnie chorobą nie jest. To zaburzenie psychiczne, które nazwę wzięło od Adele Hugo, córki Victora, najsłynniejszego francuskiego pisarza, autora choćby „Nędzników”. Jako 24-letnia kobieta odrzuciła ona względy dwa lata od niej młodszego, niespecjalnie urodziwego, brytyjskiego oficera Alberta Andrew Pinsona, jednak parę miesięcy później zapałała do niego nagłą – i już niestety nieodwzajemnioną miłością. Odrzucony wcześniej Pinson uniósł się dumą. To w żaden sposób nie powstrzymało Adele Hugo przed próbą jego zdobycia, której miała poświęcić całe swoje dalsze życie. Popadła w absolutną obsesję na jego punkcie i podążyła jego szlakiem na Barbados. Tam stopniowo popadła w obłęd, mówiła o sobie Madame Pinson (mimo że jej „małżonek” od dawna żonaty był z inną), błąkała się po ulicach, mówiąc do siebie. Gdy miała 41 lat, rodzina sprowadziła ją do Paryża i umieściła pod opieką lekarską. O obsesji Adele Hugo opowiada film „Miłość Adeli H.”, w reżyserii François Truffauta, z Isabelle Adjani w roli opętanej obsesyjnym uczuciem córki Victora.
Dlaczego dana osoba zapada na zespół Adele? Przyczyny bywają różne, od czynników genetycznych, przez temperament, po okoliczności środowiskowe. Wiele osób wybiera sobie niedostępne obiekty westchnień z powodu niedostępnych emocjonalnie rodziców w dzieciństwie. W ten sposób próbują odmienić swój los, przekonać samych siebie, że jednak można sprawić, by ktoś niedostępny, tak jak niegdyś rodzic, je pokochał. Zespół Adele może też jednak towarzyszyć schizofrenii, zaburzeniom równowagi hormonalnej czy dysfunkcjom mózgu. Ma znamiona psychozy i bywa niebezpieczny. Może skończyć się samobójstwem.
Zespół Adele charakteryzuje totalna obsesja na punkcie obiektu westchnień, której towarzyszy przekonanie, że odwzajemnia on równie płomienne uczucia. To oczywiście nieprawda, gdyż zazwyczaj nie ma on pojęcia o istnieniu osoby, która obdarzyła go „miłością”, często jest też zajęty. Działa tu psychologiczna reguła niedostępności, w myśl której im bardziej ktoś jest niedostępny, tym bardziej staje się atrakcyjny. Osoby, które zapadły na zespół Adele, upatrują znaków, że ich uczucie jest odwzajemnione, w przypadkowych spotkaniach, spojrzeniach, neutralnych słowach (np. przywitaniu na klatce schodowej). Idealizują swojego wybranka, przypisują mu nieprawdziwe cechy i przeżywają w wyobraźni płomienny romans. Całość ma znamiona zaburzeń obsesyjnych i urojeń.
Jak przejawia się zespół Adele? Dotknięta nim osoba śni na jawie o osobie, w której się „zakochała” i snuje plany na resztę życia. Często wręcz wymyśla sobie ukochanego, przypisując jego cechy prawdziwej osobie i w ten sposób kreując swój idealny obiekt westchnień. Prowokuje niby przypadkowe spotkania, wybierając się w miejsca, w których jej obiekt westchnień bywa. Śledzi każdy jego ruch w mediach społecznościowych. Gdy zdobędzie telefon – wydzwania (choć często są to głuche telefony). Ignoruje uwagi znajomych, dla których jej zachowanie jest nieadekwatne i dziwne. Ulega iluzjom i derealizacjom. Zaniedbuje własne życie, bo wszystko kręci się wokół zdobycia ukochanego. Osoba z zespołem Adele może nagle porzucić swoje pasje, by oddać się nowym – tym, które kręcą jej wybranka. Buduje alternatywną siebie, taką, która wreszcie ma szanse zdobyć swój obiekt westchnień. Gdy jej to nie wychodzi, a urojenia rosną, może posunąć się do stalkingu i szantażu. Zaczyna cierpieć na bezsenność, traci apetyt, jest niestabilna emocjonalnie. W najtragiczniejszej wersji z powodu nieszczęśliwej miłości podejmuje próbę samobójczą…
Choć zespół Adele bywa nazywany chorobą miłości, warto podkreślić, że z miłością nie ma on nic wspólnego. To wyłącznie obsesja, dodatkowo wzmocniona przez romantyczne wzorce, w których o miłość trzeba walczyć i ją zdobywać, niezbędne są w niej targające nami namiętności, a przeciwności losu tylko świadczą o sile uczucia.
Dlatego zespół Adele się leczy. Wymaga psychoterapii i farmakoterapii lekami przeciwpsychotycznymi i przeciwdepresyjnymi, a także zweryfikowania, czy za zespołem Adele nie stoi schizofrenia. Na terapii (zalecana jest bahawioralno-poznawczo) osoba dotknięta zespołem Adele uczy się , jak wchodzić w bezpieczne związki. Przepracowuje również swój styl przywiązania i to, co dotknęło ją w dzieciństwie Zaczyna rozumieć, że miłość to niekoniecznie huśtawka nastrojów i gra w przyciąganie-odpychanie, a raczej banalny i tak upragniony przez wielu spokój.