Dystres i eustres – czym charakteryzują się te rodzaje stresu?

Eustres i dystres – bliźniacze rodzeństwo czy odbicie w krzywym zwierciadle?

Często jest tak, że nawet rodzeństwa bliźniaków, które na pozór wyglądają identycznie, mają zupełnie odmienne charaktery, osobowości i upodobania. Tak samo jest ze stresem. Możemy wyróżnić stres destrukcyjny i taki, który będzie dopingował nas w dążeniu do celu. Mimo że oba odczucia wywołują w nas napięcie, zupełnie inaczej oddziałują na umysł, samopoczucie i funkcjonowanie organizmu. Przyjrzyjmy się znaczącym różnicom i przeanalizujmy kluczowe przykłady.

Dystres – definicja

Zacznijmy od tego, czym jest dystres. Mówiąc najprościej, jest to rodzaj stresu, któremu towarzyszą uczucie przytłoczenia i ciągłe napięcie. Podczas tej psychofizjologicznej reakcji dochodzi do zaburzeń chemicznych – zachwiań homeostazy – w organizmie, co wpływa na nasze całościowe funkcjonowanie. Stres ten ma negatywne skutki dla naszego zdrowia. Jakie? Oto niektóre z nich:

• zniechęcenie do działania,
• bóle głowy i problemy żołądkowe,
• poczucie bezradności i wyczerpania,
• przewlekłe zmęczenie,
• trudności z koncentracją i zapamiętywaniem,
• zaburzenia zachowań (osoba na co dzień miła może zacząć przejawiać agresywne zachowania, a żywiołowa może stać się apatyczna i obojętna),
• osłabienie odporności,
• zaburzenia snu,
• zaburzenia libido,
• rozwój uzależnień – jako metoda radzenia sobie z negatywnymi odczuciami,
• brak apetytu lub nadmierne przejadanie się.

Oczywiście dystres nie wpływa na nas tylko pod kątem psychologicznym. Może wywoływać liczne dolegliwości somatyczne i „uruchamiać” zaburzenia lub choroby. Przykładami mogą być: zespół jelita drażliwego, choroba wrzodowa czy nadciśnienie – a to tylko początek listy.

Warto dodać, że dystres jest jednym z pierwszych kroków prowadzących do depresji i lęków, które wymagają interwencji i pomocy psychoterapeuty! Nie zawsze zdajemy sobie z tego sprawę, ale depresja może zacząć się bardzo „niewinnie” i wynikać z trudności dnia codziennego, nim przybierze rozmiary wieżowca. Przeczytaj artykuł poświęcony temu zagadnieniu: Depresję trzeba leczyć holistycznie – zadbaj o psychikę, duszę i ciało.

Dystres – przykłady, które odnajdziesz w swojej codzienności

Dystres nie potrzebuje „wiele do życia”. Jego czynnikami wywoławczymi mogą być:

• częste zmiany w życiu – np. przeprowadzki;
• trudności w związku – nawet te błahe;
• problemy zdrowotne – zwłaszcza te przewlekłe, wymagające długotrwałego leczenia;
• napięta atmosfera w pracy lub szkole;
• mobbing;
• utrata kogoś bliskiego;
• przemoc.

Oczywiście powyższych sytuacji nie jesteśmy w stanie uniknąć. Są one elementem życia i niejednokrotnie nie mamy na nie wpływu. Jak zatem minimalizować ryzyko wystąpienia czynników dystresu lub umiejętnie je zwalczać? Artykuł: Jak radzić sobie ze stresem? Poznaj autorską metodę francuskiego psychiatry Davida Gouriona, może nam wskazać praktyczne sposoby, które pomogą przetrwać trudne momenty.

Eustres – motywująco i pozytywnie

Skupmy się teraz na pozytywniejszej roli stresu – eustresie, który działa niczym zastrzyk adrenaliny. Oprócz tego cechują go:

• krótkotrwały charakter – znika po osiągnięciu celu;
• to, że pozwala na racjonalne myślenie i wspiera analizę sytuacji, która prowadzi do pokonania przeciwności;
• to, że wiąże się z pozytywnymi zmianami.

Kiedy możemy odczuwać eustres?

• Podczas ogłaszania wyników – w szkole, pracy lub na drodze kariery sportowej.
• W oczekiwaniu na awans lub przyjęcie nowej pracy.
• Podczas oczekiwania narodzin dziecka – strach przed nieznanym może łączyć się z ekscytacją i mobilizować, by przetrwać potencjalne trudy, tj. poród, niewyspanie, wyzwania rodzicielskie.
• Podczas oczekiwania na wymarzony urlop.

Oczywiście to nie wszystkie sytuacje, w których towarzyszyć nam może „pozytywny stres”. Pamiętajmy jednak, by wykorzystać jego atuty i dodatkową dawkę energii, by zwiększyć osiągnięcie zamierzonego celu.

Eustres nie jest też przypadkowym doznaniem – możemy go wywołać. W jaki sposób? Poprzez ciągłą chęć rozwoju i podnoszenie sobie poprzeczki w pracy, szkole lub codziennych obowiązkach, np. zgłaszając się do nowych, wymagających zadań czy dążąc do polepszenia swoich umiejętności. Dzięki temu unikniemy życiowej monotonii i nudy, które także mogą kierować nas ku dysfunkcyjnym zachowaniom i dystresu.

Świadome życie polega na kontrolowaniu dystresu i czerpaniu tego, co najlepsze z eustresu – zadbaj o swoje ciało i umysł.