Rak piersi u mężczyzn pozostaje niewidzialnym problemem – zbyt często ignorowanym, niedostatecznie zbadanym i wciąż obarczonym niepotrzebnym wstydem. Współczesna medycyna potrafi skutecznie walczyć z tym nowotworem, ale aby wygrać, kluczowe jest zrozumienie, że zdrowie nie zna płci, a profilaktyka i wczesne wykrycie są w zasięgu każdego z nas.
Kiedy mówimy o raku piersi, zazwyczaj myślimy o kobietach. Przekaz medialny, różowa wstążka i kampanie edukacyjne niemal całkowicie skupiają się na żeńskiej części społeczeństwa, co może prowadzić do błędnego przekonania, że mężczyzn ten nowotwór w ogóle nie dotyczy. Tymczasem rak piersi u mężczyzn istnieje – jest wprawdzie rzadki, ale jego konsekwencje są równie poważne, a brak świadomości i stygmatyzacja tematu dodatkowo utrudniają walkę z chorobą.
Choć rak piersi u mężczyzn stanowi zaledwie około 1% wszystkich przypadków tego nowotworu, co roku diagnozuje się go u tysięcy mężczyzn na całym świecie. Niewiedza na temat możliwości zachorowania, brak rutynowych badań przesiewowych i ignorowanie objawów często prowadzą do późnej diagnozy. Dlatego tak ważne jest zwiększanie świadomości na ten temat i edukacja zarówno mężczyzn, jak i ich rodzin.
Statystyki pokazują, że jeden na 726 mężczyzn w ciągu swojego życia usłyszy diagnozę raka piersi. Liczba ta może wydawać się niewielka w porównaniu do skali problemu u kobiet, ale w praktyce oznacza to tysiące mężczyzn na całym świecie, którzy mierzą się z tą chorobą.
Główna przyczyna problemu tkwi w świadomości społecznej. Większość mężczyzn nie zdaje sobie sprawy, że w ogóle może zachorować na raka piersi. Choroba ta kojarzona jest głównie z kobietami, co prowadzi do opóźnionego zgłaszania się do lekarza w przypadku wystąpienia objawów. Brak rutynowych badań przesiewowych, takich jak mammografia, dodatkowo przyczynia się do tego, że ponad 40% przypadków raka piersi u mężczyzn diagnozuje się w zaawansowanym stadium (III lub IV).
Rak piersi u mężczyzn różni się pod wieloma względami od tego, który diagnozuje się u kobiet, choć leczenie i ogólne podejście terapeutyczne są bardzo podobne. Ze względu na mniejszą ilość tkanki gruczołowej w piersiach mężczyzn, nowotwory są często zlokalizowane bliżej ściany klatki piersiowej, co wpływa na ich rozprzestrzenianie się i trudności w wykryciu.
Objawy raka piersi u mężczyzn mogą być subtelne i łatwo przeoczone. Do najczęstszych należą:
- obecność guzka w piersi, który jest wyczuwalny pod skórą,
- zmiany skórne w obrębie piersi, takie jak zaczerwienienie, owrzodzenia czy zaciągnięcie skóry,
- wydzielina z brodawki sutkowej, która może być krwista lub surowicza,
- obrzęk lub ból w okolicy piersi,
- powiększenie węzłów chłonnych w pachach.
Warto podkreślić, że nie każdy guzek w piersi oznacza nowotwór. Jednak każda zmiana powinna być skonsultowana z lekarzem.
Znaczącym czynnikiem ryzyka zachorowania na raka piersi u mężczyzn są mutacje w genach BRCA1 i BRCA2, które zwiększają ryzyko nowotworów również u kobiet. Mutacje w genie BRCA2 są szczególnie groźne dla mężczyzn – szacuje się, że nosiciele tej mutacji mają aż 7-8% życiowe ryzyko zachorowania na raka piersi, co jest znacząco wyższe niż w przypadku ogólnej populacji mężczyzn (0,1%).
Mutacje te mają również wpływ na ryzyko zachorowania na inne nowotwory, w tym raka prostaty. Dlatego mężczyźni z obciążonym wywiadem rodzinnym (np. przypadki raka piersi, jajnika czy prostaty u bliskich krewnych) powinni rozważyć wykonanie badań genetycznych i regularną kontrolę stanu zdrowia.
Diagnostyka raka piersi u mężczyzn przebiega podobnie jak u kobiet. Jeśli wystąpią objawy sugerujące nowotwór, pierwszym krokiem jest zwykle badanie obrazowe, takie jak mammografia lub ultrasonografia. W przypadku wykrycia nieprawidłowości lekarz może zlecić biopsję – pobranie próbki tkanki do analizy histopatologicznej, która pozwala określić charakter zmiany.
Leczenie raka piersi u mężczyzn obejmuje takie same metody jak w przypadku kobiet:
- chirurgia – najczęściej mastektomia, czyli usunięcie piersi,
- radioterapia – stosowana w celu zniszczenia pozostałych komórek nowotworowych,
- chemioterapia i terapia hormonalna – w zależności od typu nowotworu i jego zaawansowania.
Rokowania dla mężczyzn z rakiem piersi zależą od stopnia zaawansowania choroby w momencie diagnozy. Niestety, ze względu na późne wykrycie, pięcioletnie przeżycie u mężczyzn jest niższe niż u kobiet i wynosi około 77,6% w porównaniu do 86,4% u kobiet.
Chociaż nie istnieją oficjalne zalecenia dotyczące samobadania piersi u mężczyzn, regularna kontrola swojego ciała może pomóc we wczesnym wykryciu zmian. Samobadanie piersi warto wykonywać raz w miesiącu, najlepiej w tej samej porze, np. pod prysznicem.
Jak przeprowadzić samobadanie?
- Stań przed lustrem i dokładnie obejrzyj klatkę piersiową pod kątem zmian, zaczerwienień, obrzęków czy asymetrii.
- Podnieś ręce nad głowę i sprawdź, czy nie widać zaciągnięcia skóry lub innych niepokojących objawów.
- W pozycji leżącej, z ręką uniesioną za głowę, drugą ręką delikatnie badaj pierś oraz okolicę pachy, wykonując małe, okrężne ruchy opuszkami palców.
- Uciskaj delikatnie brodawkę sutkową, aby sprawdzić, czy nie pojawia się wydzielina.
Jeśli zauważysz jakiekolwiek niepokojące zmiany, skonsultuj się z lekarzem.
Diagnoza raka piersi u mężczyzn bywa dla wielu pacjentów szokiem. Choroba ta często wiąże się z poczuciem wstydu, co utrudnia wczesne zgłoszenie się do lekarza. Tymczasem wczesne wykrycie nowotworu daje największe szanse na skuteczne leczenie.
Przełamanie społecznych stereotypów i edukacja mężczyzn na temat raka piersi są kluczowe dla poprawy statystyk przeżywalności. Rak piersi nie jest „kobiecą” chorobą – dotyczy również mężczyzn, a ich zdrowie wymaga takiej samej troski.
Rak piersi u mężczyzn jest rzadkim, ale poważnym zagrożeniem dla zdrowia. Brak świadomości, późna diagnoza i związane z tym trudności w leczeniu sprawiają, że temat ten wymaga większego nagłośnienia.
Kluczowe jest:
- edukowanie mężczyzn o możliwości zachorowania,
- zwiększanie świadomości wśród lekarzy i społeczeństwa,
- zachęcanie do regularnego monitorowania stanu zdrowia, szczególnie w grupach podwyższonego ryzyka.
Mężczyźni muszą pamiętać, że zdrowie nie zna płci. W przypadku raka piersi – tak jak w wielu innych chorobach – wczesne wykrycie to najlepsza droga do wyleczenia. Dbajmy o siebie i nie bójmy się szukać pomocy, gdy tylko zauważymy niepokojące objawy.
Przy tworzeniu tego artykułu opierałem się na tekście „The reality of breast cancer in men” autorstwa dra Jamina Brahmbhatta, opublikowanym na portalu CNN.com [dostęp: 19.11.2024].