Potrafi być równie czarujący, co bezwzględny i wyrachowany. Może naprawdę długo zatajać swoje mroczne skłonności, a jeśli w końcu poznamy się na jego prawdziwej naturze – wmawiać nam urojenia i fantazje, przez co same zaczynamy wątpić w swój trzeźwy osąd sytuacji. Partner o skłonnościach psychopatycznych to prawdziwa tykająca bomba. Jeśli w porę jej nie rozbroimy, pozostawi w naszym życiu tylko zgliszcza. Jak zorientować się, że pora na ewakuację z niebezpiecznego związku?
Żeby pooglądać psychopatów, często włączamy Netflix i szukamy seriali true crime. Utożsamiamy ich z przebiegłymi oszustami i brutalnymi mordercami w typie Teda Bundy’ego. Ale biorąc pod uwagę statystyki, całkiem sporo z nas z nimi na co dzień żyje i sypia w jednym łóżku. Szacuje się, że nawet co dziesiąta osoba w społeczeństwie może mieć skłonności psychopatyczne. Manifestują się one nie tylko poprzez skrajnie agresywne i antyspołeczne zachowania. Psychopata może mieć krystaliczny wizerunek dobrego męża, ojca i szanowanego eksperta w swoim fachu – co nie przeszkadza mu stosować wobec najbliższych okrutnych technik manipulacyjnych i ranić ich emocjonalnie. Najgorsze, że w sposób całkowicie bezkarny.
– Największy problem w związkach z psychopatami polega na tym, że często nie wiemy, z kim mamy do czynienia. Wiedząc, że stoisz obok wroga, choćby odruchowo chronisz się przed jego ciosami. Stojąc obok partnera – którego uważasz za człowieka wyjątkowo bliskiego – nawet na myśli ci nie przyjdzie się zasłaniać – pisze dr Sylwester Kowalski w książce „Normalni psychopaci. Jak ich rozpoznać, jak się przed nimi bronić”. – Pojedynczy cios także nie przekona cię do zmiany postawy. Może na chwilę otrzeźwić, ale prawdopodobnie zostanie uznany za przypadkowy, mimowolny i niepowtarzalny. Dopiero kiedy grad ciosów spada nam na głowę, zaczynamy rozumieć, co się stało. Często jest jednak za późno – przestrzega ekspert.
Co zrobić, żeby za późno nie było? Oto 6 sygnałów, na które musisz być czujna – jeśli większość z nich pokrywa się z wizerunkiem i zachowaniami twojego partnera, możliwe jest, że ma on skłonności psychopatyczne.
Czy na wspomnienie waszego pierwszego spotkania wciąż odczuwasz znajomy dreszcz podniecenia? Urok osobisty psychopaty może być tak wielki, że pamięci o nim nie zdołają zatrzeć nawet jego najbardziej okrutne zachowania. Skrzyżowanie elokwencji, charyzmy i bombardowanie miłością w pierwszych tygodniach znajomości jest jak narkotyczny koktajl, który wywołuje poczucie miłosnego haju. Jeśli doświadczyłaś czegoś takiego na samym starcie waszej relacji – to pierwszy sygnał ostrzegawczy.
W przypadku psychopaty kłamstwo to chleb powszechni. Jest w tym naprawdę dobry i przekonujący. Potrafi opowiadać najbardziej niestworzone historie z takim zaangażowaniem i operować takim poziomem detalu, że nie wywołują w nas nawet cienia wątpliwości.
– Kłamstwa kłamcy patologicznego są często trudne do wykrycia, ponieważ potrafi je opowiadać bardzo przekonująco i bez wahania. Ten właśnie model kłamania idealnie pasuje do zachowań psychopatycznych. Usłyszysz historię wypowiedzianą bez mrugnięcia okiem, która nigdy nie miała miejsca, stworzoną tylko po to, by uzyskać własną korzyść – wyjaśnia dr Sylwester Kowalski.
Jeśli wyczuwasz, że partner w wielu kwestiach nie jest z tobą szczery albo zdarzyło ci się usłyszeć z jego ust wyjątkowo „kreatywne” oszustwo – to kolejny, bardzo duży red flag.
Wśród repertuaru różnorodnych technik manipulacyjnych, ulubionym narzędziem psychopatów jest gaslighting. A to dlatego, że psychopata nieustannie balansuje na krawędzi demaskacji i musi stale odsuwać od siebie jakiekolwiek podejrzenia o złe zamiary. Stosuje więc gaslighting zawsze wtedy, gdy przestajesz mu wierzyć i zaczynasz podejrzewać, że „coś tu nie gra”.
– Gaslighting jest niezwykle paskudną formą manipulacji, w której jedna osoba systematycznie przekonuje drugą, że jej percepcja rzeczywistości jest błędna, jej pamięć jest zawodna, a reakcje są nieuzasadnione. Celem gaslightera jest zdobycie kontroli nad ofiarą, osłabienie jej pewności siebie i zdolności do postrzegania rzeczywistości. Toksyczny partner, rodzic lub osoba władająca manipuluje faktami, fałszuje informacje, neguje doświadczenia ofiary i często sugeruje, że to ona jest źródłem problemów – tłumaczy ekspert.
Sygnałem, że partner stosuje na tobie gaslighting jest m.in. wątpienie w siebie, poczucie dezorientacji, brak zaufania do swoich myśli, częste pytanie ludzi wokół: „Czy ze mną wszystko jest w porządku?”. Możesz łapać się też na tym, że zatajasz pewne informacje o partnerze przed znajomymi i rodziną oraz usprawiedliwiasz go przed sobą i/lub innymi. Jeśli rozpoznajesz u siebie takie zachowania – to kolejny mocny argument za tym, że możesz być ofiarą partnera psychopaty.
Kolejną charakterystyczną cechą psychopatów jest absolutny brak skruchy. Taki partner, nawet przyłapany na gorącym uczynku albo skonfrontowany wprost ze swoimi przewinieniami, nigdy nie poczuje odpowiedzialności za to, co zrobił. Będzie stosował najbardziej absurdalne wybiegi i wymówki, oraz – rzecz jasna – przypisywał winę tobie, byle samemu pozostać nieskazitelnym. Takie zachowanie ułatwia mu jego wrodzony brak empatii oraz nieodczuwanie strachu przed konsekwencjami. Udowodniono, że mózgi osób o skłonnościach psychopatycznych wiele ludzkich emocji przeżywają w bardzo ograniczonym zakresie – w tym także strach oraz wstyd, które są naturalnymi czynnikami warunkującymi nasze zachowania. Psychopata jest ich pozbawiony lub odczuwa je w bardzo małym stopniu, przez co z dużą łatwością odrzuca odpowiedzialność za jakiekolwiek swoje czyny.
Kolejną częstą cechą psychopatycznych partnerów są ich duże potrzeby seksualne i rozwiązłość seksualna. Kobiety, które wchodzą w związki z takimi mężczyznami na początku łatwo ulegają ich energii „macho” – objawia się ona dużą pewnością siebie, skłonnością do dominacji, śmiałością, przeszywającym spojrzeniem. Dlatego też początki związku z psychopatami nierzadko pełne są fajerwerków. Później jednak jednostki te zaczynają się nudzić – szukają dalszych wrażeń i podniet, dążą do zaspokajania głównie swoich potrzeb, nie stronią od ryzykownych zachowań seksualnych. Sferę tę traktują jako pole do realizacji swoich żądz oraz kolejne narzędzie wywierania wpływu, za pomocą którego osiągają swoje korzyści.
– A jako że uczucia wyższe nie są ich mocną stroną, mogą robić to bez głębszego zastanowienia. W ten sposób zaspokajają żądze bez konieczności płacenia za nie bliskością czy innymi emocjami. Nawet jeśli wchodzą w związki małżeńskie, wykazują duże chę- ci do eksperymentowania, poznawania innych partnerek czy prowadzenia równoległego życia. ciągłe zmiany to żywioł, w którym czują się doskonale – tłumaczy dr Sylwester Kowalski na stronach swojej książki.
– Skoro klasyczny psychopata nie przejmuje się cierpieniem innych, to czy istnieje jakikolwiek powód, dla którego miałby przejmować się potrzebami finansowymi, ciężką pracą, utratą dóbr lub czymkolwiek podobnym? Z pewnością nie – pisze autor „Normalnych psychopatów”. W swojej książce dowodzi on, że często pomijaną, ale niezwykle ważną cechą psychopatów jest ich pasożytowanie na innych – w tym na swoich partnerkach. Uwielbiają oni żyć na cudzy koszt, spychają zobowiązania finansowe na innych, zaciągają długi, o których spłacie nawet nie myślą. Uważają, że życie w komforcie i dostatku po prostu im się należy, dlatego bez zastanowienia wprowadzają się do mieszkania partnerki i korzystają z wyposażenia kupionego na jej koszt. Naturalnie, nie mają żadnych wyrzutów sumienia z tym związanych.
Jeśli takie zachowania wydają ci się znajome, prawdopodobieństwo tego, że twój partner ma skłonności psychopatyczne ponownie się zwiększa.
Więcej o tym, jak rozpoznać psychopatę w codziennym życiu oraz jak wyswobodzić się z toksycznej relacji z tym niebezpiecznym typem człowieka przeczytacie w książce Sylwestra Kowalskiego „Normalni psychopaci. Jak ich rozpoznać, jak się przed nimi bronić”, wyd. Zwierciadło. Książkę można zakupić pod tym linkiem [klik].