Dobry związek bez fizycznej miłości – czy to możliwe?

Najpierw zastanówmy się, czemu służy seks w związku, do czego jest potrzebny.
U jego źródeł leży instynkt, prokreacja, jednak ludzka erotyka już bardzo się od tego oddaliła.

Podobno są dobre małżeństwa, które potrafią serdecznie żyć bez seksu, tzw. białe małżeństwa, choć ja bym je raczej nazwał „bladymi”. Seks jest ważny, ponieważ małżeństwo to dzisiaj niezwykle trudne przedsięwzięcie. Miłość fizyczna bywa w nim amnestią, odpustem, wybaczaniem sobie, wspólną falą. Jego brak to zwykle koniec związku.
Często tak, ale niekoniecznie. Jeśli seks rozumiemy szeroko, więc też jako erotyczną bliskość, to w jej skład wchodzi przytulenie, głaskanie, drapanie po plecach, obdarowywanie siebie sobą nawzajem. Celem nie musi być stosunek i orgazm. Przychodzą do mnie ludzie po chorobach, którzy nie mogą, nie chcą ze sobą współżyć. Oboje godzą się na brak seksu, ale są między nimi inne formy bliskości. I to bywają dobre związki. Dla mnie małżeństwa, gdzie erotyka jest martwa, to takie związki, w których ludzie żyją obok siebie bez dotyku, bez porozumienia; pary, które nie mają dla siebie dobrego słowa, gestu czułości i bliskości. Pogrzeb seksu to smutna uroczystość, na której rzadko kiedy płaczą oboje.

Zgadzam się, że sam stosunek to tylko akt kopulacyjny, prawie zwierzęcy. Dlatego ubieramy seks w miłość, czułość i w kulturę. Erotyka ma różne formy, ważne, czego potrzebujemy i jak się umówimy. Większość ludzi potrzebuje jednak typowej jego formy z penetracją, z wytryskiem i z orgazmem, przynajmniej czasami. I nie przypadkiem prawo mówi, że brak współżycia może być dowodem rozpadu związku.
Na ogół tak, ale nie zawsze. Zgłasza się do mnie coraz więcej par, które porzucają seks albo to seks je porzucił. Ta grupa z każdym rokiem rośnie. Świat wariuje, więc seks razem z nim. Ludzie epoki wiktoriańskiej chcieli miłości bez seksu. Współcześni dostali seks bez miłości i niektórym na dobre to nie wyszło. To dlatego przychodzi do mnie żona, która kocha seriale telewizyjne, i skarży się na męża, który kocha laptop. Zjawia się mąż, który może by i chciał, ale kiedy wraca z Londynu na sobotę i niedzielę, żona akurat nie może. A jak może, to jemu organ odmawia posłuszeństwa. Narząd nieużywany systematycznie albo „używany inaczej” nie bardzo staje na wysokości zadania. Wybór w takiej sytuacji jest prosty. Obydwoje w obronie przed wstydem i upokorzeniem wyczekują na moment, kto powie pierwszy: „Dobrej nocy, idę spać”.

Nie chce mi się wierzyć, że to tendencja rosnąca, seks przecież dzisiaj jest wszechobecny.
Ale stres wokół jeszcze bardziej. Żyrafy i hipopotamy przestają się rozmnażać w zoo, nie kopulują, ponieważ są w nienormalnej sytuacji. Tak działa stres. A Polacy, chociaż wyszli z klatki, są wyjątkowo zestresowanym społeczeństwem, zawsze w biegu, w niepewności, w walce. Seks to chwila zatrzymania się i skupienia, a niełatwo teraz o to.

Ciekawe, jak ta sama sytuacja może prowadzić do dwóch skrajnych zachowań. Część ludzi właśnie z powodu stresu nadużywa seksu, traktując go jako reduktor napięcia, jako relaks. Inni z kolei wtedy nie mogą i nie chcą.
Tak właśnie jest. Rodzina seksoholików to właśnie ci, którzy za daleko poszli w traktowaniu seksu jako lekarstwa na lęki, niepokój, co staje się nałogiem… Przychodzi do mnie małżeństwo, mówią: „Zadecydowaliśmy, że już nie współżyjemy”. Po rozmowie jednak okazuje się, że tylko jedna strona nie chce seksu. Bywa, że ona mówi: „Jestem już za stara, już mi się nie chce”. Kiedy indziej on mówi: „Jestem zmęczony, nie mogę”. A często jak poskrobać, to okaże się, że żona już go nie podnieca. Przez dziesięć lat nie mieli seksu, po czym on nagle odchodzi do młodszej. Najczęściej seks znika w małżeństwie, kiedy jedna ze stron straciła pociąg do partnera albo straciły go obie strony.

To głównie kobiety czasami udają, że seks sprawia im przyjemność, aby zaspokoić swoich mężczyzn i ich nie zawieść. Mężczyznom o coś takiego trudniej, nie da się udawać wzwodu.
Taka taktyka najczęściej dotyczy kobiet z ludu. Gdy do mnie przychodzą, mają problem z językiem, z nazywaniem uczuć, ale w działaniu wiedzie ich instynkt i naturalna mądrość. Te ze wsi znają obyczaje zwierząt. Uważają, że mężczyzna musi co jakiś czas zostać zaspokojony, inaczej się zbiesi i pójdzie do innej. Takie zresztą proste myślenie dotyczy także mężczyzn, którzy przychodzą z prośbą o lekarstwo na impotencję w obawie, że jak kobieta nie będzie miała stosunku chociaż raz w tygodniu, „to jej się macica pochoruje”.

Nie lepiej dogadać się, otworzyć i popłynąć na tej samej fali? Dla związku, dla przyjemności i dla zdrowia.
Ci, którzy uprawiają seks, są zdrowsi niż ci, którzy go nie uprawiają. I nie chodzi tu tylko o fizyczne zdrowie. Słyszę od pacjentki: „Wszystko mnie boli, głowa, mięśnie”. Pytam o relacje z mężem. Nie doświadcza na co dzień bliskości, intymności, dotyku, więc też relaksu, jest spięta, chora na brak erotycznej miłości. To, niestety, częsty wątek zaburzeń nerwicowych, depresyjnych, migren, zaburzeń snu. Mężczyzna najczęściej z powodu braku seksu miewa problemy z penisem. Jeśli nie zdradza, nie spotyka się z prostytutkami i nie masturbuje się, to organizm zaczyna mu nawalać. Kobieta, jeśli ma wysokie potrzeby seksualne, miewa też poważne problemy, wiedzą coś o tym ginekolodzy. Szczególnie niszczące są wojny małżeńskie, gdzie seks jest potężną bronią. Jedno z partnerów dochodzi do wniosku, że będzie drugiego karało brakiem seksu.

Jestem pewien, że celują w tym kobiety, im łatwiej obyć się bez seksu.
Rzeczywiście, kobiety lepiej radzą sobie z abstynencją, ich ciało jednak też się buntuje. Zarówno mężczyźni, jak i kobiety, blokując seksualność, muszą sobie jakoś obrzydzić seks i partnera. A to nie jest bezkarne. Nasza seksualność to misterna konstrukcja, nie tak trudno coś tam zepsuć. U kobiet zaczyna pojawiać się anorgazmia, inne problemy. Ale mężczyzna musi wykonać jeszcze większą destrukcyjną pracę, by zablokować swą seksualność, a to powoduje w nim większe spustoszenia, czasami sami doprowadzają siebie do impotencji psychogennej.

Na pewno brak seksu bywa destrukcyjny dla naszej psychiki. Dlatego jestem przeciwnikiem celibatu księży. Zakonnice też czasami dawały popis psychoz zbiorowych z seksualnym podkładem.
U „normalnych” księży i zakonnic celibat nie jest drogą w kierunku choroby psychicznej czy dewiacji. Nie jest prawdą twierdzenie, że człowiek musi odbywać seksualne stosunki, bo inaczej zwariuje albo dostanie raka. U duchownych cierpienie przeżywane w związku z potrzebami seksualnymi paradoksalnie może być powiązane z przeżywaniem religijnej satysfakcji często nazywanej posłanniczą. Od satysfakcji seksualnej odróżnia ją to, że jest przeżywana jako swoisty „ból duszy”, która ofiarowana została Bogu z nadzieją na nagrodę po śmierci. Abstrahując od duchownych, pewne jest, że zanik seksu w związku jest światłem alarmowym. Trzeba rozmawiać, co się stało i co się dzieje. Jeśli obie strony z tym się godzą, coś ustaliły, można się jakoś dogadać. Zwykle jednak, kiedy jest sprawca i ofiara, tej drugiej dość często grożą także, niestety, dewiacje. Miałem pacjenta, którego żona odtrącała. Pocieszał się porno i masturbacją. Ale to szybko mu się znudziło. Więc masturbował się, prowadząc wóz. Potem było mu przyjemniej, gdy ktoś go zauważył, najpierw starsze kobiety, potem coraz młodsze. Kamera zarejestrowała, jak pokazywał się dziecku. I tak trafił do mnie...

Tłumaczę ludziom, że seks nie musi oznaczać stosunku i orgazmu. Ale seks nie musi być zawsze mówieniem o miłości, kolacją ze świecą i szampanem. Może to być też środek profilaktyczny w zakresie zdrowia psychicznego i fizycznego. Warto pamiętać, że seks to także zabawa i forma rozładowania napięcia. Jedno jest pewne: jeśli partner ma w nosie potrzeby drugiej strony, to katastrofa emocjonalna jest blisko. Umieranie związku miłosnego zawsze okupione jest ludzkimi dramatami, niestety, nie tylko w obszarze relacji ona i on. Nie zaniedbujmy więc siebie nawzajem.

Krzysztof Korona, psycholog, psychoterapeuta, seksuolog, właściciel Kliniki Piękna Wewnętrznego „Wellness Psychotherapy”.