Halina Poświatowska – najpiękniejsze wiersze, przy których opłakiwałyśmy pierwsze miłości

„Nazywana jest sentymentalną tylko przez tych, którzy poznali jej kilka utworów o miłości i nigdy nie wniknęli w kuluary życia, twórczości Poświatowskiej” – pisał kilka lat temu Robert Rient w tekście dla „Zwierciadła”. I trafił w sedno, bo zupełnie inaczej czyta się Poświatowską, mając świadomość tego, jak wyglądało jej życie i co tak naprawdę było źródłem jej inspiracji.

Czytaj także: Halina Poświatowska. Kiedy chcę żyć, krzyczę

Halina Poświatowska – biografia w pigułce

Halina Poświatowska urodziła się w 1935 roku w Częstochowie. Cztery lata po jej urodzeniu wybuchła wojna i, jak się okazało, zostawiło to bolesny ślad na całe jej życie. Podczas ostatnich kilku dni przed wyzwoleniem rodzinnego miasta poetki mała Haśka z rodziną ukrywała się w piwnicy. Zimno i wilgoć sprawiły, że zachorowała na anginę, z czasem baterie paciorkowca zaatakowały cały organizm, spowodowały zapalenie stawów, a w konsekwencji nieodwracalną wadę serca. Nieuleczalna wówczas choroba spowodowała, że Halina większość życia spędziła w szpitalach i sanatoriach, a co za tym idzie, niemal cała jej poezja powstała w szpitalnym łóżku.

Podczas jednego z wielu pobytów w szpitalu poznała malarza i studenta szkoły filmowej Adolfa Ryszarda Poświatowskiego, również ciężko chorego na serce. Wbrew zaleceniom lekarzy i protestom rodziny, w szczególności matki Haliny, para pobrała się w 1954 roku. Dwa lata później Adolf zmarł, a Halina, mając zaledwie 21 lat, została wdową. Jednak to jej związek z Ireneuszem Morawskim na dobre zapisał się w świadomości wielu z nas. Poznała go pod koniec 1956 roku. Ona – poetka chora na serce. On – niewidomy literat. Tak rozpoczął się jeden z najpiękniejszych romansów w polskiej literaturze XX wieku, który był tak naprawdę historią niespełnionej miłości. On kochał ją romantycznie, ona widziała w nim przyjaciela. Owocem ich znajomości jest powieść Poświatowskiej „Opowieść dla przyjaciela”, autobiograficzna, utrzymana w konwencji pamiętnika, w której tytułowym przyjacielem jest właśnie Morawski.

Halina Poświatowska – wiersze i początek jej twórczości

Rok 1958 to kolejna ważna data w życiu poetki. Halina Poświatowska przeszła wówczas skomplikowaną operację serca w Stanach Zjednoczonych, która miała ją wyleczyć. Po niej postanowiła złożyć wniosek o stypendium w prestiżowym college'u Smiths College w Northampton. Języka uczyła się w szpitalnym łóżku i, choć nie opanowała go wystarczająco dobrze, stypendium zostało jej przyznane i ukończyła College po trzech latach, o rok szybciej niż przewidywał to ówczesny tok studiów. Na tamten czas przypadał rozkwit jej twórczości literackiej. W 1958 roku wydała tomik wierszy „Hymn bałwochwalczy”, który został ciepło przyjęty zarówno przecz czytelników, jak i krytyków.

Po nim wydano jeszcze trzy zbiory jej wierszy: „Dzień dzisiejszy” (1963), „Oda do rąk” (1966) i „Jeszcze jedno wspomnienie” (1968, wydany pośmiertnie). Jej twórczość nazywana jest najczulszą w dziejach polskiej poezji. Halina Poświatowska pisała wiersze przede wszystkim o miłości, nieszczęśliwej, ale wciąż mającej nadzieję na lepsze. Poświatowska przez całe życie igrała ze śmiercią, pragnęła się jej wymknąć i czerpała z życia garściami. Zmarła 11 października 1967 roku, zostawiając po sobie poezję nieśmiertelną, w której wciąż zaczytują się kolejne pokolenia.

Halina Poświatowska – najpiękniejsze wiersze

„Bądź przy mnie blisko,
bo tylko wtedy
nie jest mi zimno”.

_{*** „Bądź przy mnie blisko…”, fragment}

„Odkąd cię poznałam, noszę w kieszeni szminkę,
to jest bardzo głupie nosić szminkę w kieszeni,
gdy ty patrzysz na mnie tak poważnie, jakbyś w moich
oczach widział gotycki kościół”.

_{*** „Odkąd cię poznałam…”, fragment}

„Chcę pisać o tobie
twoim imieniem wesprzeć skrzywiony płot
zmarzłą czereśnię
o twoich ustach
składać strofy wygięte
o twoich rzęsach kłamać że ciemne”.

_{*** „Chcę pisać o tobie…”, fragment}

„Jeszcze nie wspominałam o miłości
miłość
tak – ona jedna
nie podlega upływowi czasu
trwa
jeśli jest – jest wieczna
a jeśli jej nie ma…”.

_{*** „Jeszcze nie wspominałam o miłości…”, fragment}

„Bez ciebie
jak bez uśmiechu
niebo pochmurnieje
słońce
wstaje tak wolno
przeciera oczy
zaspanymi dłońmi
dzień”.

_{*** „Bez ciebie…”, fragment}

„Byłeś dla mnie tylko czworokątem papieru
lecz moje serce ma właśnie taki kształt”.

_{*** „Byłeś dla mnie”, fragment}

„Lubię tęsknić
wspinać się po poręczy dźwięku i koloru
w usta otwarte chwytać
zapach zmarznięty”.

_{*** „Lubię tęsknić”, fragment}

„Ty miły jesteś ślepy
więc cię nie winię
ale ja miałam dwoje oczu widzących
na nic
widzącymi oczami
nie dostrzegłam twojego serca”.

_{*** „Ty miły jesteś ślepy…”, fragment}

„Kiedy kocham
to kocham
to wiem że kocham
całe moje ciało oddane miłości”.

_{*** „Kiedy kocham…”, fragment}

„Jestem Julią
mam lat 23
dotknęłam kiedyś miłości
miała smak gorzki
jak filiżanka ciemnej kawy
wzmogła
rytm serca
rozdrażniła
mój żywy organizm
rozkołysała zmysły
odeszła”.

_{*** „Jestem Julią…”, fragment}

„Szukam cię w miękkim futrze kota
w kroplach deszczu
w sztachetach
opieram się o dobry płot
i zasnuta słońcem
– mucha w sieci pajęczej –
czekam…”.

_{*** „Szukam cię…”}

„Kiedy umrę kochanie
gdy się ze słońcem rozstanę
i będę długim przedmiotem raczej smutnym

czy mnie wtedy przygarniesz
ramionami ogarniesz
i naprawisz co popsuł los okrutny”.

_{*** „Kiedy umrę kochanie…”, fragment}

„Nie wiem co kocham bardziej
ciebie czy tęsknotę za tobą”.

_{*** „Nie wiem co kocham bardziej…”, fragment}

„A jak się łata pustkę?
a czy ten ognik życia
potrafi przefrunąć z drzewa
na drzewo”.

_{*** „A jak się łata…”, fragment}

„Doba jest taka długa
jeśli nie będę umierać kilka razy
na dobę
czym wypełnię czas”.

_{*** „Doba jest taka długa…”, fragment}

„Morzem jesteś
morzem przeklęcie zielonym
w którym ja muszla
o smaku dojrzałych ananasów
zatapiam głowę
wpadam po końce włosów
ginę”.

_{*** „Morzem jesteś…”, fragment}

„Chodź chodź
w moje ręce ciepłe
w moje ręce oczekujące
w moje usta zachłanne
jak deszcz”.

_{*** „Oczekiwanie jest naszą porą…”, fragment}

„A zapach ci poślę, zapach tych nocy, które rozcięte przemijają pomiędzy nami, jak pomiędzy dwoma brzegami mija rzeka”.

_{*** „A zapach ci poślę…”, fragment}

„Jest cała ziemia samotności
i tylko jedna grudka twojego uśmiechu”.

_{*** „Jest cała ziemia samotności”, fragment}

„Zawsze kiedy chcę żyć krzyczę
gdy życie odchodzi ode mnie
przywieram do niego
mówię – życie
nie odchodź jeszcze”.

_{*** „Zawsze kiedy chcę żyć”, fragment}

Fragmenty wierszy pochodzą z tomiku „Wszystkie wiersze” Haliny Poświatowskiej, Wydawnictwo Literackie.