Moda damska lat 60. – jak ikony tamtych czasów zmieniły oblicze stylu?

Jakie zjawiska kulturowe i społeczne ukształtowały modę lat 60.?

Kluczowe trendy z lat 60. były skutkiem ubocznym rewolucyjnych przemian obyczajowych i społeczno-politycznych tej dekady. Powstały wówczas ruchy kontestujące dotychczasowy porządek społeczny, buntujące się przeciwko filisterstwu, klasizmowi, konsumpcjonizmowi i moralnej hipokryzji elit. Narodził się ruch pacyfistyczny i ekologiczny, które protestowały przeciwko wojnie w Wietnamie oraz dewastacji przyrody. Wezbrała druga fala feminizmu, która dążyła do nadania kobietom większych praw, w tym prawa do aborcji.

Wyłamanie się młodych ludzi z ram kultury oficjalnej było wyzwalające dla mody. Nastolatki i 20-latki już nie wyglądały jak miniwersje swoich rodziców, ubrane w grzeczne sukienki za kolano i sztywne garnitury. Młodzi po raz pierwszy w dziejach wylansowali swój własny styl – mniej formalny, bardziej kolorowy i prowokacyjny. Powstały dwa silne nurty w modzie, które zdefiniowały lata 60. i stały się ich wyznacznikiem: swingujący Londyn oraz ruch hippisowski.

Moda swingującego Londynu

Podczas gdy za Oceanem i w Paryżu modystki ustawiały się w kolejkach po kubełkowe żakiety, rozkloszowane sukienki i wytworne suknie z metką Diora, w Londynie rodził się zupełnie nowy nurt w modzie. Do jego powstania przyczyniła się legendarna Mary Quant, która w 1955 roku otworzyła swój butik Bazaar przy słynnej King’s Road w dzielnicy Chelsea. Jej odważne, kolorowe projekty wniosły powiew świeżości do konserwatywnej garderoby Brytyjek. Na zakupy do Bazaar przychodziły głównie młode dziewczyny z dobrze sytuowanych londyńskich rodzin, które – cytując samą Quant – „nie miały najmniejszej ochoty nosić tego, co ich matki”. Najważniejsze osiągnięcie projektantki to wylansowanie minispódniczki, która była prawdziwym przewrotem kopernikańskim w świecie mody. Nigdy wcześniej w historii kobiety nie nosiły spódnic eksponujących kolana i uda – taki ubiór był uznawany za gorszący i łamiący dobre obyczaje. Quant sprawiła, że stał się pożądany i modny. Obok pigułki antykoncepcyjnej, która także weszła do użycia w latach 60., jest uznawany za symbol emancypacji i wyzwolenia seksualnego kobiet.

Dla mody swingującego Londynu przełomowe stały się też projekty Barbary Hulanicki, Brytyjki polskiego pochodzenia, która wykreowała markę Biba. Jej założenie było proste: szyć ubrania, które młodzież naprawdę chciała nosić. Choć dziś takie podejście do biznesu odzieżowego jest oczywistością, w czasach Hulanicki było rewolucyjne – w końcu moda z ulic trafiała na wybiegi i do sklepów, nie odwrotnie.

Biba oferowała modne ubrania po przystępnych cenach, które po raz pierwszy były dostępne dla szerokiej grupy młodych ludzi. Przyczyniło się to do demokratyzacji mody – od teraz każdy mógł nosić to, co było w trendach. Marka stała się rozpoznawalna dzięki charakterystycznym projektom: krótkim sukienkom, welurowym garniturom, spódniczkom mini, kapeluszom o szerokich rondach, oversize’owym okularom, a także butom na platformach. Butik Biby przy Abingdon Road odwiedzała śmietanka swingującego Londynu, m.in. muzycy The Rolling Stones, The Beatles czy David Bowie. Było to, podobnie jak kolekcje Hulanicki, miejsce kultowe na mapie brytyjskiej stolicy.

Czytaj też: Biba, czyli Barbara Hulanicki. Historia Polki, która ubierała Beatlesów i rządziła modowym Londynem

Obok Mary Quant i Barbary Hulanicki, swój wkład do mody lat 60. mieli też Pierre Cardin i André Courrèges. Ich kolekcje były inspirowane postępem technologicznym i podbojem kosmosu.

W swoich futurystycznych projektach stosowali nowoczesne, syntetyczne tkaniny, np. nylon, lurex, spandex oraz srebrną folię kojarzącą się ze skafandrami astronautów. Wykonane z nich ubrania były minimalistyczne i proste w pielęgnacji (nie wymagały prasowania), stąd targetem obu projektantów były wyemancypowane, pracujące kobiety z dużych miast. Kolekcja „Space Age” Courrèges z 1964 roku zawierała m.in. projekt słynnej trapezowej sukienki, która nie podkreślała talii ani biustu, botki na płaskim obcasie (go-go boots) czy futurystyczne hełmy.

Kosmos nie zagrzał długo miejsca na mapie trendów lat 60. Choć był istotny, u schyłku dekady zaczął ustępować miejsca znacznie bardziej wpływowemu zjawisku w świecie mody: stylowi boho, który co kilka lat powraca jak bumerang w kolekcjach największych współczesnych projektantów.

„Peace & music”. Moda hippisowska

Narodziny stylu hippie nieodłącznie wiążą się z tryumfem rocka i kulturą festiwali muzycznych, które pomogły ukształtować tę specyficzną estetykę w modzie. Pamiętne trzy dni Woodstocka – gdy w 1969 roku na pola w pobliżu Bethel w stanie Nowy Jork zjechało się ponad 400 tysięcy młodych ludzi wyznających kult pokoju, miłości i muzyki – zrobiły dla tego stylu więcej niż jakikolwiek projektant mody.

Orędownicy pokoju, apostołowie wolnej miłości – jak określano uczestników Woodstock – zjechali się do Bethel, by z pacyfkami na szyi, w dzwonach, koszulkach tie-dye, hinduskich kamizelkach, a czasem zupełnie nago, posłuchać największych muzyków tworzących historię rocka. Moda stała się manifestem – swobodny, naturalny styl ubioru stanowił zaprzeczenie dotychczasowych norm obyczajowych. Był wyrazem buntu przeciwko konsumpcjonizmowi, wojnom oraz tradycyjnym zasadom społecznym, propagując jednocześnie wartości takie jak wolność, pokój i harmonia z naturą.

W rozwój stylu hippie swój wkład wnieśli też sami muzycy – nie tylko ci występujący na Woodstocku, jak Jimi Hendrix, Janis Joplin czy Carlos Santana. Na przykładzie zespołu The Beatles można łatwo prześledzić, jak młodzi ludzie stopniowo porzucali sztywny styl ubioru swoich rodziców na rzecz luźnych ubrań inspirowanych kulturą ludową i tradycjami Wschodu. Kultowe stały się takie elementy ubioru jak okulary lenonki, popularność zyskały tuniki, kimona, poncza, haftowane stroje, frędzle, koraliki czy pióra. W kolejnej dekadzie trendy te trafiły do mainstreamu i na wybiegi.

Ikony mody lat 60. Co nosiły najlepiej ubrane kobiety tej dekady?

Twiggy

Twiggy, a właściwie Lesley Lawson, była uosobieniem swingującego Londynu. Brytyjska supermodelka zasłynęła wizerunkiem nowoczesnej dziewczyny o krótkich włosach (nosiła pixie cut), dużych oczach i drobnej, chłopięcej sylwetce.

Preferowała minimalistyczne, proste kroje bez wyraźnego zaznaczenia talii. Spopularyzowała ultrakrótkie sukienki mini, sukienki trapezowe (shift dress) z geometrycznymi wzorami, buty na płaskiej podeszwie lub na niskim obcasie, jak np. baleriny lub mary janes – takie obuwie podkreślało jej młodzieńczą świeżość i wygodę stylu.

Jean Shrimpton

Angielska modelka była drugą, po Twiggy, gwiazdą swinging London. Podobnie jak Lawson, najchętniej wybierała minispódniczki i shift dresses o prostym, minimalistycznym kroju.

Z dodatków najczęściej sięgała po duże okulary przeciwsłoneczne oraz kapelusze. W jej wizerunku było jednak więcej delikatności i kobiecości, częściej niż jej rówieśniczki nosiła też stonowane kolory. Styl Shrimpton był pozbawiony przesadnej ekstrawagancji, ale jednocześnie nowoczesny i modny.

Jane Birkin

Styl Jane Birkin do dziś inspiruje wiele kobiet, łącząc nonszalancki, paryski szyk z angielską swobodą. W latach 60. najbardziej francuska spośród Brytyjek lubiła śmiałe projekty eksponujące ciało – takie jak jej słynna naked minidress, w której pojawiła się na premierze filmu „Slogan” Pierre’a Grimblata.

Na co dzień Jane najczęściej można było spotkać w stylizacjach inspirowanych stylem hippie: długich rozkloszowanych dzwonach, romantycznych bluzeczkach z falbankami i jeansowych kurtkach.

Jackie Kennedy

Podczas gdy najmłodsze pokolenie kobiet traktowało modę jako wyraz kulturowej rebelii, wśród elit politycznych nadal królowała klasyczna elegancja. Stąd też w naszym zestawieniu nie mogło zabraknąć First Lady of Fashion – Jackie Kennedy. Styl pierwszej damy USA cechowała szykowna prostota i ponadczasowość. Preferowała minimalistyczne fasony o czystych liniach, np. proste sukienki, garsonki Chanel, płaszcze z wyraźnie zaznaczoną talią oraz kultowe kapelusze typu pillbox. Jej garderoba utrzymana była w stonowanych barwach: pastelach, bieli, czerni i beżu.

Nosiła też charakterystyczne, duże okulary przeciwsłoneczne, perły oraz rękawiczki. Niewiele osób zdaje sobie sprawę, że za wyrafinowanym stylem Jackie stała tak naprawdę jej młodsza siostra – Lee Radziwiłł, która pełniła funkcję jej osobistej stylistki.

Sharon Tate

Styl Sharon Tate był synonimem swobody, naturalności i młodzieńczego uroku lat 60. Często wybierała krótkie, romantyczne sukienki zdobione koronkami, kwiatowymi wzorami i falbankami. Tate tak bardzo uwielbiała stroje eksponujące nogi, że nawet w dniu ślubu z Romanem Polańskim założyła białą suknię o długości mini.

W jej szafie można było znaleźć też odcinane pod biustem baby dresses, koszule boho we wzór paisley, kimona i duże okulary muchy.

Françoise Hardy

Francuska piosenkarka stała się ikoną stylu lat 60., ponieważ zręcznie łączyła w swoich stylizacjach paryską nonszalancję i rockowy pazur. W jej garderobie dominowały dopasowane golfy, jeansy, proste t-shirty, skórzane kurtki, a także spódnice i sukienki mini. Często zakładała do nich kozaki do kolan na obcasie oraz balerinki typu mary janes.

Hardy słynęła też ze zjawiskowej urody. Unikała mocnego makijażu, stawiając na naturalność i swobodnie rozpuszczone włosy z charakterystyczną grzywką.

Brigitte Bardot

Omawiając ikony mody lat 60. nie można pominąć Brigitte Bardot. Była uosobieniem kobiecości, zmysłowości i nonszalanckiej elegancji tej dekady. Nosiła sukienki mini, bluzki typu „bardotka”, dopasowane spodnie capri, luźne swetry, a także baleriny i buty na niskim obcasie. Pod koniec lat 60. przemycała do swoich stylizacji więcej elementów hippie – np. skórzane spodnie i kamizelki, dzwony, luźne koszule.

Jej wizerunek uzupełniały charakterystyczna, bujna blond fryzura z lekkimi falami i grzywką oraz wyrazisty, koci makijaż oczu. Bardot emanowała naturalnym, niewymuszonym seksapilem, który uczynił ją symbolem kobiecej wolności oraz rewolucji obyczajowej epoki.

Janis Joplin

Była jedną z najważniejszych postaci festiwalu Woodstock oraz symbolem rewolucji kontrkulturowej lat 60. Jej styl wyznaczył nowe standardy ubioru dla kobiet odrzucających społeczne konwenanse na rzecz autentyczności i ekspresji.

Ubrania Janis Joplin były często kolorowe, wzorzyste i bogato zdobione. Dominowały w nich tkaniny w stylu boho, futra, dżinsowe kamizelki, spodnie dzwony oraz charakterystyczne okrągłe okulary, duża biżuteria i koraliki. Miała także rozpoznawalną fryzurę – luźne, potargane włosy, które podkreślały jej buntowniczy styl.

Najważniejsze trendy w modzie lat 60. – podsumowanie

Jak skompletować stylizację na imprezę w stylu lat 60.? Oto najbardziej charakterystyczne elementy ubioru w tej szalonej dekady:

• Minispódniczki – symbol kobiecego wyzwolenia seksualnego, spopularyzowane przez Mary Quant.

• Geometryczne wzory i żywe kolory – kontrastowe zestawienia, psychodeliczne wzory, inspirowane sztuką op-art.

• Styl hippie (boho) – zwiewne sukienki maxi, dzwony, frędzle, wzory tie-dye, kwiatowe motywy, naturalne materiały, koraliki, etniczne inspiracje.

• Fasony trapezowe (shift dress) – proste sukienki bez zaznaczonej talii, promowane przez Twiggy i Jean Shrimpton.

• Inspiracje kulturą Wschodu – tuniki, haftowane stroje, wzory paisley, elementy hinduskie.

• Kozaki typu go-go i baleriny – najmodniejsze obuwie dekady.

• Moda unisex – androgeniczne, uniwersalne fasony ubrań, spodnie cygaretki, oversize'owe marynarki, proste kroje.

• Duże okulary przeciwsłoneczne (muchy i lenonki) – charakterystyczny dodatek lat 60.