Wypadki chodzą po ludziach – jakbyśmy się nie przygotowali, nie każda rozmowa kwalifikacyjna, prezentacja, zawody czy publiczne przemówienie pójdzie po naszej myśli. To naturalne, że nie wszystko, czego się dotkniemy, od razu zamieni się w złoto. Z każdego potknięcia możemy jednak wyciągnąć cenną lekcję, która zwiększy prawdopodobieństwo powodzenia w przyszłości. Utarło się, że aby poznać swoje mocne strony i skorygować niedociągnięcia, najlepiej poprosić o feedback. Eksperymenty przeprowadzone na amerykańskiej uczelni wykazały jednak, że wyświechtane pytanie „Jak mi poszło?” nie przynosi najtrafniejszych ani najbardziej przydatnych odpowiedzi.
Jak zauważa felietonista portalu „Inc.”, Jeff Haden, tak ujęta prośba o informację zwrotną często skutkuje ogólnikowymi stwierdzeniami, które pozbawione są realnej wartości. Ze zwięzłego i często rzuconego z wymuszoną uprzejmością: „Świetnie”, trudno jest bowiem wyciągnąć konstruktywne wnioski, na bazie których można dalej się rozwijać. Co prawda, jeśli dopiero stawiamy pierwsze kroki w danej dziedzinie, pozytywna opinia może dodać nam wiatru w żagle. Ale jeśli ostrzymy sobie już zęby na poziom bliski mistrzowskiemu, zdawkowe pochwały niewiele wniosą do naszego życia. Właśnie dlatego Haden zaleca, aby prosić nie o feedback, lecz o radę – na przykład posiłkując się banalnym pytaniem: „Co mogłabym zrobić lepiej?”.
Poproś o radę, nie o feedback
Jak pokazały wyniki badań na Harvard Business School, osoby, które zadały to pytanie, uzyskały aż o 34 proc. więcej klarownych wskazówek dotyczących obszarów wymagających poprawy oraz o 56 proc. więcej przykładów precyzyjnych i wykonalnych sposobów na rozwijanie swoich umiejętności i poszerzanie wiedzy. Skąd takie rezultaty? Jak wyjaśniają autorzy badania, feedback skupia się na ocenie zrealizowanych już działań. Tak jak w szkole, gdy przy pomocy kilkustopniowej skali nauczyciel wskazuje poziom poprawnych odpowiedzi na teście, czy w pracy – gdy menadżer skrupulatnie podsumowuje wyniki pracownika za minione półrocze.
Natomiast proszenie o radę skłania rozmówcę do skupienia się na przyszłości, czyli na tym, na co nadal mamy wpływ. „Kiedy poprosisz kogoś o radę, ta osoba prawdopodobnie zacznie myśleć o tym, jak możesz zrobić coś lepiej następnym razem – zamiast jedynie analizować błędy i to, co już się wydarzyło i czego nie da się cofnąć” – piszą amerykańscy badacze w pracy „Soliciting Advice Rather Than Feedback Yields More Developmental, Critical, and Actionable Input”.
Kto mądrze pyta, ten się rozwija
Dlaczego proszenie o radę jest skuteczniejsze niż o feedback? Nie bez znaczenia są także uczucia, jakie wywołują w nas obie prośby. Udzielenie komuś feedbacku może być dla nas krępujące, zwłaszcza jeśli na co dzień nie należy to do naszych obowiązków. W obawie przed zranieniem rozmówcy możemy ograniczyć się do pokrętnych i nierzadko fałszywych komunałów. Sprawa ma się zupełnie inaczej z udzielaniem porad. Kiedy ktoś szuka twojej ekspertyzy, zapewne czujesz, że docenia zdobyte przez ciebie kompetencje i doświadczenie, w związku z czym łatwiej jest ci mówić otwarcie o konkretnych rozwiązaniach, alternatywach czy możliwych ścieżkach działania.
Właśnie dlatego osoby inteligentne emocjonalnie częściej proszą współpracowników, przełożonych czy klientów o radę, a nie o feedback. Wiedzą, że druga strona będzie czuła się z tym bardziej komfortowo, a oni pomnożą swoje szanse na usłyszenie tego, co naprawdę jest im potrzebne, aby wspiąć się na wyższy poziom, a nie tego, co jest prostsze do wyartykułowania dla ich rozmówcy. Następnym razem, gdy będziesz chciała poznać szczerą opinię o swoim projekcie czy spotkaniu rekrutacyjnym i – co ważne – będziesz czuła się gotowa, by przyjąć ewentualne krytyczne słowa i czerpać z nich inspirację do rozwoju, nie mów: „Jak mi poszło?” lub „Jak podobała ci się moja prezentacja?”, a raczej:
- „Co mogłam zrobić lepiej?”,
- „Co ty zrobiłbyś na moim miejscu w takiej sytuacji”
- „Jak podeszłabyś do tego problemu, gdybyś była mną?”.
- „Jakie jedno usprawnienie byś zaproponował?”.
Artykuł opracowany na podstawie: Jeff Haden, „Harvard Research Shows Emotionally Intelligent People Use This Word to Rapidly Improve Their Skills, Knowledge, and Performance”, inc.com [dostęp: 17.07.2025]