Zbyt intensywne korzystanie z mediów społecznościowych może niepostrzeżenie obniżać nastrój, zwiększać poziom lęku i powodować problemy ze snem. Nowe badanie pokazuje jednak, że nawet niewielka przerwa od scrollowania może przynieść zaskakująco wyraźne korzyści dla zdrowia psychicznego.
Choć często traktujemy media społecznościowe jako sposób na szybkie rozluźnienie czy ucieczkę od nudy, coraz więcej dowodów wskazuje, że intensywne scrollowanie może negatywnie odbijać się na naszej psychice. Najnowsze badanie pokazuje jednak, że wystarczy zaledwie tydzień przerwy, by zauważyć konkretne zmiany, w tym mniej objawów depresji, większy spokój ducha i lepszy sen.
W badaniu, opublikowanym w prestiżowym czasopiśmie „JAMA Network Open”, udział wzięło 373 młodych dorosłych w wieku 18–24 lat. Przed rozpoczęciem eksperymentu średni czas spędzany dziennie z social mediami wynosił ok. 1,9 godziny. 295 osób zdecydowało się na tygodniowy detoks, czyli świadome ograniczenie lub rezygnację z korzystania z aplikacji takich jak Instagram, TikTok, X (dawniej Twitter) czy Facebook. W tym czasie ich dzienne użycie spadło do zaledwie ok. 30 minut. Efekty mówią same za siebie. Po tygodniu zaobserwowano u tych osób średnio:
- 24,8% mniej objawów depresji
- 16,1% spadek objawów lęku
- 14,5% poprawę w kwestii problemów ze snem / bezsenności
Jednocześnie, co być może zaskakuje, detoks nie wpłynął na poczucie osamotnienia. Uczestnicy badania nie deklarowali znaczącej zmiany w odczuwanej samotności. „Te wyniki sugerują, że ograniczenie korzystania z mediów społecznościowych przez tydzień może poprawić stan zdrowia psychicznego młodych dorosłych”
Dr Gail Saltz, adiunkt psychiatrii w NY Presbyterian Hospital Weill-Cornell School of Medicine, zauważa, że wiele z naszych negatywnych odczuć wobec sociali bierze się z ciągłego porównywania się do innych. – U wielu osób media społecznościowe podsycają porównywanie się do nierealistycznych oczekiwań – mówi ekspertka w rozmowie z portalem Self. Zdanie to podziela także inna specjalistka, dr Thea Gallagher. – W mediach społecznościowych ciągle porównujesz swoje życie do życia innych. Samo to zwiększa poziom lęku i ryzyko depresji w mediach społecznościowych. Nawet krótka przerwa od tego nieustannego porównywania może korzystnie wpłynąć na twoje zdrowie psychiczne – mówi psycholożka. Jednocześnie ekspertka zwraca uwagę na to, że w socialach jesteśmy nieustannie bombardowani treściami, które zachęcają do kupowania nowych rzeczy. – W efekcie może się wydawać, że musisz mieć pewne przedmioty, żeby prowadzić lepsze życie – dodaje dr Gallagher.
Kolejny problem to presja, często nieuświadomiona, by nadążać, mieć „fajne życie”, kupować więcej, wyglądać lepiej. Coraz więcej treści podszytych reklamą albo zachętą do konsumpcji, porównań, „życia na pokaz”. Wiele osób, jak twierdzą eksperci, wchodzi w tzw. „spiralę FOMO” (fear of missing out), co przekłada się na lęk, obniżenie nastroju, a nawet problemu z zasypianiem. Detoks daje, choć na krótko, poczucie kontroli. Zamiast scrollować, można poświęcić czas na coś naprawdę wartościowego, czyli relacje w realnym świecie, hobby, czy po prostu zwykły odpoczynek.
W badaniu największą poprawę zauważono u tych, którzy już wcześniej zgłaszali umiarkowane lub większe objawy depresji, lęku czy problemów ze snem. To sugeruje, że detoks może być szczególnie pomocny, jeśli czujesz, że social media intensywnie obciążają twoją psychikę. Jednocześnie autorzy badania podkreślają – i to ważne – że nie jest to forma terapii. Efekty są krótkoterminowe. Nie wiadomo, jak długo utrzymają się zmiany i czy przyniosą realną ulgę w dłuższej perspektywie.
Czytaj także: Jak odciągnąć nastolatków od komputera i telefonu? Ekspertka podpowiada 5 sprawdzonych sposobów
Oto kilka praktycznych wskazówek
- Zacznij od drobnej zmiany. Spróbuj najpierw wytrzymać bez sociali 1-2, by przetestować teren. Jeśli poczujesz ulgę, spróbuj przedłużyć to do tygodnia.
- Zaplanuj na te dni coś, co sprawia ci autentyczną przyjemność. Może to być spacer, spotkanie z przyjaciółką, książka, joga, medytacja, pisanie dziennika, coś kreatywnego.
- Jeśli obawiasz się powrotu do starych nawyków, spróbuj usunąć aplikacje z telefonu na czas detoksu albo ograniczyć je do jednej sesji dziennie.
- Po detoksie świadomie wróć do sociali, ale z nową perspektywą. Korzystaj z umiarem i obserwuj, jak się czujesz.
Artykuł ma charakter wyłącznie informacyjny i edukacyjny. Nie zastępuje konsultacji z wykwalifikowanym specjalistą. W przypadku problemów emocjonalnych, psychicznych lub trudności w codziennym funkcjonowaniu, zalecamy kontakt z psychologiem, terapeutą lub lekarzem.
Źródła: „Tygodniowy detoks od mediów społecznościowych zmniejsza objawy depresji o 25 proc.”, pap.pl; K. Miller, „This Is How Fast a Social Media Detox Can Boost Your Mental Health”, self.com [dostęp: 1.12.2025]