Twój szef zawsze wie lepiej i wmawia ci, że to ty jesteś problemem? Sprawdź, czy ma w sobie coś z narcyza

Artykuł pochodzi z miesięcznika „Sens” 10/2025.

Nie każdy, kto jest pewny siebie, ma wysoką samoocenę i silną potrzebę uznania, to narcyz. Statystycznie osobowość narcystyczna dotyczy około 1 proc. populacji, choć są i takie badania, które wskazują na 6 proc. Częściej spotykamy osoby, które wykazują jedynie narcystyczne cechy czy pewne objawy narcystycznego stylu funkcjonowania, a to nie to samo co kliniczne rozpoznanie zaburzenia. Jednak pozostawmy diagnozowanie na boku, bo chodzi o to, że jeśli mamy współpracownika albo szefa z rysem narcystycznym, warto wypracować jak najmniej wyczerpujący model kontaktu. Przede wszystkim staraj się samodzielnie budować poczucie swojej wartości jako pracownika, gdyż osoba z rysem narcystycznym ci w tym nie pomoże – jest zbyt skoncentrowana na sobie.

Jak radzić sobie z szefem/szefową z narcystycznym rysem? Oto kilka podpowiedzi:

• Przede wszystkim – nie bierz do siebie braku pochwał, uznaj, że powód tych zachowań leży po drugiej stronie.
• Rób swoje i nie oczekuj słownego doceniania.
• Jeśli starasz się o awans lub podwyżkę, swoje argumenty wypunktuj bez okazywania emocji i rozmawiaj o nich rzeczowo.
• Wyrażając swoją akceptację dla zachowań czy osiągnięć osoby o cechach narcystycznych, możesz paradoksalnie przełamać lody i stworzyć pewien „wzór do nasladowania”. Jeśli bez zbytniego naginania siebie jesteś w stanie docenić pozytywne efekty jej pracy, warto spróbować.

Czytaj także: 11 zdań, którymi narcyzi wmawiają ci, że to z tobą jest coś nie tak

Jakie zachowania i postawy powinny zwrócić twoją uwagę?

1. Wyolbrzymianie osiągnięć – taka osoba często przesadza z eksponowaniem własnych sukcesów, przechwala się, a nawet manipuluje informacjami, by budować swój wizerunek. Mocno koncentruje się na autopromocji. Może bagatelizować własne porażki i przypisywać sobie zasługi innych.
   
   
2. Dążenie do bycia w centrum uwagi – ktoś z rysem narcystycznym uwielbia, gdy inni skupiają na nim uwagę, często dominuje rozmowy, ignorując potrzeby i zasługi innych.
   
   
3. Brak empatii i chłód emocjonalny – tego typu współpracownik zwykle nie okazuje zrozumienia dla uczuć innych i traktuje ludzi instrumentalnie, co prowadzi do konfliktów.
   
   
4. Arogancja i poczucie wyższości – każdą niemal osobę o cechach narcystycznych charakteryzuje przekonanie, że jest wyjątkowa i ma prawo wywierać presję na innych, do których ma lekceważący stosunek.
   
   
5. Trudność w przyjmowaniu krytyki – rys narcystyczny powoduje, że każda uwaga (nawet konstruktywna) jest odbierana jako atak lub nawet upokorzenie; ktoś taki może reagować agresją lub mściwością.
   
   
6. Manipulacja i dominacja – taka osoba używa innych do osiągania własnych celów, potrafi tak wykorzystać sytuację, aby utrzymać kontrolę i przewagę nad otoczeniem.
   
   
7. Zazdrość i umniejszanie sukcesów innych – narcystyczny współpracownik nie będzie tolerował sukcesów koleżanek i kolegów, tylko je pomniejszał.
   
   
8. Charakterystyczna komunikacja – jako lider lub współpracownik może być autorytarny, protekcjonalny, krytyczny.

Czy te cechy są możliwe do zaakceptowania przez otoczenie, zależy przede wszystkim od ich nasilenia. I właśnie to nasilenie jest kluczem do rozpoznania, czy mamy do czynienia z osobą zaburzoną narcystycznie, czy z kimś, kto bywa przesadnie skupiony na sobie. Jednak to pozostawmy diagnostom.

Psychotest – czy twój szef ma w sobie coś z narcyza?

Jeśli zastanawiasz się, czy zachowania twojego szefa lub szefowej rzeczywiście wpisują się w narcystyczny wzorzec, czy może po prostu masz do czynienia z trudnym charakterem albo stresującym okresem w firmie, poniższy test może ci pomóc uporządkować obserwacje. Pamiętaj – nie jest to narzędzie diagnostyczne, ale może nakierować cię na to, czy warto zmienić strategię komunikacji z przełożonym i lepiej zabezpieczyć swoje granice zawodowe.

Czy te stwierdzenia opisują twojego szefa / twoją szefową?