Światło niebieskie tzw. blue-light, emitowane przez lampy LED, jest jedną z metod fototerapii, która cieszy się dużym zainteresowaniem w ostatnim czasie, głównie w dermatologii, ale nie tylko. Prof. Joanna Narbutt, prof. Aleksandra Lesiak oraz dr. n. med. Michał Chudzik podjęli się badań nad zastosowaniem terapii światłem niebieskim emitowanym przez lampy LED również u osób, które przeszły zakażenie COVID-19, nie były z tego powodu hospitalizowane, a nie odzyskały pełni sił po chorobie. Rozmowa z prof. Aleksandrą Lesiak.
Czym jest światło niebieskie, które stosują Państwo w leczeniu pacjentów?
Światło niebieskie, o którym mówimy i które stosuje się także w dermatologii, to światło o długości fali 453 nanometry. Należy do spektrum światła widzialnego. Fototerapia jest stosowana w dermatologii od dawna, ale szukamy lepszych, bezpieczniejszych rozwiązań. Na chwilę obecną standardem jest stosowanie wąskiego pasma UVB 311 nanometrów i PUVA terapii. Są one skuteczne. Jest na ten temat dużo fachowej literatury, ale każdy ultrafiolet może łączyć się z uszkodzeniem DNA jądra komórkowego. Mutagenne działanie światła niebieskiego jest bardzo niskie. Dlatego wydaje się, że to najbezpieczniejsza forma fototerapii. Działa przeciwzapalnie, przeciwświądowo, ale również poprawia nastrój – zwiększając produkcję β-endorfin. Choroby skóry nasilają się pod wpływem stresu. Z drugiej strony same w sobie są jego źródłem. Osoby chore często są stygmatyzowane. Ze względu na przewlekłość niektórych chorób pacjenci nierzadko potrzebują wsparcia psychologa lub psychiatry. Dlatego tak ważne jest holistyczne podejście. Światło niebieskie wpisuje się w to podejście ze względu na biologiczne możliwości hamujące stan zapalny, ale też działanie relaksacyjne, antystresogenne. To nasza nadzieja na przełom w leczeniu wielu chorób skóry. Pacjenci, których leczymy w naszym ośrodku to pacjenci z atopowym zapaleniem skóry, z łuszczycą, z wypryskiem i przewlekłym świądem. W połowie lutego ruszyły badania z zastosowaniem naświetlania urządzeniem o nazwie PHLECS Full Body Blue. Grupa chętnych jest coraz większa. Pierwsze obserwacje są bardzo obiecujące.
Choroby dermatologiczne to nie wszystko. Ruszyły też badania nad wpływem światła niebieskiego na powikłania po zakażeniu koronawirusem SARS-CoV-2. Jak blue-light działa w tym przypadku?
W porozumieniu z kardiologami uruchomiliśmy to światło niebieskie u pacjentów leczonych w poradni postcovidowej, u których pojawiły się powikłania. COVID-19, choroba wywołana zakażeniem koronawirusem SARS-CoV-2, charakteryzuje się szerokim spektrum objawów, a jej przebieg i powikłania późne są nie do końca poznane. Istnieją doniesienia, mówiące o tym, że u pacjentów, którzy przebyli COVID-19 i nie byli z tego powodu hospitalizowani mogą wystąpić utrzymujące się objawy pod postacią przewlekłego zmęczenia, duszności, stresu psychologicznego, obniżenia jakości życia, a także zaburzeń psychiatrycznych (lęk, depresja, zaburzenia snu, koncentracji, pamięci). Brakuje natomiast danych dotyczących pacjentów, którzy nie byli hospitalizowani z powodu COVID-19.
Opierając się na doniesieniach dotyczących wpływu terapii światłem niebieskim na wzrost poziomu β-endorfin, obniżenie wartości skurczowego ciśnienia tętniczego krwi, poprawy funkcji śródbłonka i sztywności tętnic wraz z przedstawicielami firmy PHLECS, producenta urządzenia do naświetlania Full Body Blue założyliśmy, że terapia światłem niebieskim może być korzystna. Również u pacjentów, którzy łagodnie przechodzili COVID-19, ale odczuwają skutki uboczne choroby. Dla wielu osób jest to spory problem.
W trakcie sesji naświetlane jest całe ciało?
Pacjenci zostaną poddani trwającym półgodziny sesjom naświetlania 2-3 razy w tygodniu. To bardzo przyjemne światło, dające kojące uczucie ciepła. Substytut pobytu na plaży w słoneczny dzień, czyli pół godziny takiego relaksu w pozycji leżącej. Pacjenci są naprawdę zadowoleni. To rodzaj farmakologii holistycznej o działaniu relaksującym. Sama mam zamiar poddać się takiemu naświetlaniu, bo wszystko, co teraz się dzieje, dało mi się we znaki. Sytuacja związana z Covidem wszystkich nas wykańcza. Myślę, że w przyszłości światło niebieskie może być stosowane także do leczenia sezonowych spadków nastroju. Światłoterapia zresztą jest już stosowana w psychiatrii.
Gdzie mogą się zgłaszać osoby, które chcą wziąć udział w badaniu?
Badanie zaczęliśmy w lutym 2021. Nadal można się zgłaszać pod www.stop-covid.pl Należy jednak pamiętać, o kryteriach włączenia do badania: mogą w nim wziąć udział tylko osoby, które chorowały na COVID-19, ale nie były z tego powodu hospitalizowane, u których w ciągu 4 tygodni od zakończenia choroby lub ustąpienia innych objawów ciągle utrzymuje się silne poczucie zmęczenia (rozumiane jako zmęczenie powyżej 50 proc. w stosunku do okresu sprzed zachorowania na COVID-19).