Powstała niemal rok temu, ale ostatnio została doceniona – zdobyła nagrodę w konkursie Eco-Miasto 2021. Czym jest ta mapa? I po co właściwie ją stworzono? Pytamy Justynę Glusman, która do listopada zajmowała się zrównoważonym rozwojem i zielenią w warszawskim urzędzie miasta.
Skąd pomysł na sporządzenie mapy?
Chcemy dobrze zarządzać miejskim drzewostanem. A żeby to było możliwe, musimy poznać kondycję drzew, wiedzieć, ile ich jest, jakie gatunki, jak się te gatunki rozkładają na terenie całego miasta. Mapa koron drzew w Warszawie powstała dzięki zdjęciom lotniczym, ale dane były weryfikowane przez ogrodników i dendrologów.
Wiemy, jakie wymierne korzyści przynoszą nam nasze drzewa. W zeszłym roku naukowcy z SGGW przebadali grupę ponad tysiąca drzew i wycenili, że zarobiły one dla miasta około 250 tysięcy złotych tylko w ciągu roku. A że dzięki mapie dowiedzieliśmy się, ile mamy wszystkich drzew w mieście, umiemy ocenić, że wszystkie warszawskie drzewa zarabiają rocznie nawet 170 milionów złotych. Mówimy tu o „usługach” ekosystemowych związanych z jakością powietrza, produkcją tlenu, pochłanianiem zanieczyszczeń, pyłów zawieszonych i dwutlenku azotu.
Czego jeszcze dowiedzieliśmy się dzięki mapie?
Wiemy, że korony drzew pokrywają ponad 30 proc. powierzchni miasta, czyli ponad 165 kilometrów kwadratowych. Wiemy także, w których dzielnicach drzew jest więcej, w których mniej, czyli gdzie powinniśmy prowadzić nasadzenia w pierwszej kolejności. Dowiedzieliśmy się, gdzie drzewa są w gorszej kondycji – tu ważny jest wskaźnik defoliacji, czyli utraty liści, także przebarwień pokazanych na mapie kolorami. To nie jest definitywna ocena, ale sygnał, który pozwala skierować uwagę ogrodników miejskich na dany teren, sprawdzić, czy rzeczywiście są w złej kondycji zdrowotnej. To ważne szczególnie przy wycinkach wrażliwych – na przykład w zeszłym roku musieliśmy wyciąć kilkadziesiąt drzew w alei Wojska Polskiego. Były w złym stanie. I łatwiej rozmawiało się o tych trudnych decyzjach z mieszkańcami, kiedy mogliśmy im pokazać, jak drzewa wyglądają w zestawieniu z innymi okolicznymi drzewami, było to wyraźnie widać na mapie.
Mapa jest, zachęcacie, żeby wchodzić, sprawdzać. Wiele osób z tego korzysta?
Prawdę mówiąc, nie mam jeszcze takich danych. Jestem przekonana, że kiedy informacje o wycinkach pojawią się dla całego miasta, mieszkańcy będą dużo częściej zaglądać na mapę, gdyż stanie się ona podstawowym źródłem wiedzy o tym, co się dzieje z drzewami w interesującej ich lokalizacji.
Mapa pokazuje też problem gatunków inwazyjnych. Choćby klona jesionolistnego – wzdłuż brzegów Wisły drzewo to wypiera łęgi topolowo-wierzbowe. Dobrze to widać na mapie za sprawą koloru, bo liście klonu mają charakterystyczną łososiową barwę. Rodzime gatunki przegrywają gdzieniegdzie walkę o przestrzeń.
Receptą jest wycinka?
No właśnie to temat na dłuższą dyskusję, bo klon produkuje tlen jak każde inne drzewo, pytanie więc o bilans zysków i strat. My takich planowych wycinek nie prowadzimy, ale nie pozwalamy klonom się rozrastać i usuwamy ich podrosty. W tej sprawie także potrzebna jest rzetelna informacja i rzeczowa debata z mieszkańcami.
Dzięki mapie wiemy, gdzie rośnie najwyższe drzewo w mieście.
Tak, w Wilanowie. Ma aż 44 metry. Wiemy, że najpopularniejszym gatunkiem w Warszawie jest sosna, zaraz za nią dąb. Wiemy także, gdzie drzew więcej, a gdzie mniej, gdzie przerwane są zielone korytarze i gdzie niewielkim wysiłkiem można ciągi zieleni uzupełnić. To jest ważne dla różnorodności biologicznej, dzięki temu zwierzęta mogą się przemieszczać – choćby nietoperze, one potrzebują długich zielonych ciągów. A nietoperze są ważne ze względu na… komary. Nie stosujemy oprysków, naszą antykomarową bronią są nietoperze i jerzyki. Muszą mieć więc warunki, żeby chciały u nas mieszkać.
Mapa koron drzew w Warszawie dostępna jest na stronie internetowej Urzędu Miasta Warszawa, w miejskim serwisie mapowym – w zakładce Zieleń.