Podstawową sprawą w dbaniu o zdrowie i odporność jest racjonalna dieta, ruch i sen, a także unikanie stresu i napięć. Jednak przed chorobą chroni nas także system obronny organizmu, który możemy stymulować poprzez odpowiednio dobrane pozycje jogi.
Odporność organizmu dzielimy na naturalną i nabytą. Z pierwszą się rodzimy, ta druga rozwija się wraz z nami. Organizm z każdym dniem uczy się, jak chronić nas przed bakteriami i wirusami przedostającymi się do jego wnętrza. Ze względu na liczbę zagrożeń pochodzących ze środowiska, w którym żyjemy, konieczne staje się tworzenie dobrych warunków do funkcjonowania naszego ciała. Podstawowymi częściami systemu immunologicznego (odpornościowego) są m.in. układ krwionośny i limfatyczny.
W skład krwi wchodzą: składniki komórkowe oraz osocze, w którym są one zawieszone. Komórki krwi dzielimy na erytrocyty (komórki czerwone), leukocyty (komórki białe) i trombocyty (płytki krwi). To właśnie białe krwinki hamują inwazję bakterii i wirusów w organizmie. Mięsień serca tłoczy krew przez tętnice i pomaga dostawać się leukocytom we wszystkie rejony ciała oraz, przez żyły, wracać do serca. Dzięki praktyce pozycji odwróconych (Salamba sirsasana, Salamba sarvangasana), wykorzystując grawitację, umożliwiamy udrażnianie krwiobiegu, a leukocyty mają łatwiejszy dostęp do wszystkich komórek ciała, by je chronić. Pozycja Adho mukha svanasana masuje mięsień serca poprzez opadanie przepony w jego kierunku. Regularny masaż tego mięśnia i jego rozluźnianie w Savasanie tworzy dla niego idealne warunki do dobrego funkcjonowania. Relaks w pozycji leżącej sprawia, że krew nie napotyka na opór siły grawitacji i praca organizmu nie wymaga aż tak dużego wysiłku. Systematyczna praktyka tych pozycji wzmacnia organizm i pomaga mu zwalczać choroby.
Limfa (chłonka) to płyn tkankowy znajdujący się w układzie limfatycznym. Jego zadaniem jest przechwytywanie wirusów i bakterii oraz ich transport do węzłów chłonnych w celu oczyszczenia organizmu. Ponieważ transport limfy odbywa się w organizmie za sprawą kurczenia i rozkurczania mięśni, praktyka jogi wspaniale wspomaga ten proces. Wykonując asany, wspomagamy przepływ limfy w organizmie. Dodatkowy wpływ na jej transport ma siła grawitacji. Wykonywanie pozycji odwróconych (Salamba sarvangasana, Salamba sirsasana) powoduje zwiększenie krążenia chłonki w organizmie. Przechodząc przez ciało, zabiera ona wirusy i bakterie do węzłów chłonnych, by tam doszło do jej odfiltrowania i oczyszczenia. Dodatkowo pozycje takie jak Uttanasana i Adho mukha svanasana, w których serce pozostaje wyżej niż głowa, pozwalają przesuwać się limfie do układu oddechowego. Jest on zazwyczaj najsilniej narażony na zainfekowanie bakteriami i wirusami przedostającymi się do wnętrza organizmu. Asany w skłonie w przód z podparciem głowy (Yoga mudra) pozwalają docierać chłonce w rejon głowy, tak by mogła przepływać przez gardło i nos, wychwytując infekcje. W ten sposób możemy wspomagać drenaż limfatyczny organizmu, by mógł skuteczniej bronić się przed chorobą.
Jeżeli jednak choroba już zaatakowała nasze ciało, należy dać mu odpocząć. Wszelkie możliwe pozycje relaksacyjne będą doskonale wspomagać organizm. Potrzebuje on wtedy głównie energii na walkę z infekcją. Asany w siadzie ze skłonem w przód pozwalają obniżyć gorączkę i zmniejszyć bóle głowy. Pozycje regeneracyjne w leżeniu, najlepiej z użyciem pomocy pod plecami, tworzą dużo przestrzeni w klatce piersiowej, aby ułatwić swobodne oddychanie. Wykonanie zaś pozycji odwróconych i relaksacyjnych (Salamba sirsasana, Salamba sarvangasana, Setu bandha sarvangasana), z uwzględnieniem, by nie były zbyt męczące, pozwala przemieszczać się wydzielinie w zatokach tak, aby po wyjściu z pozycji można było dokonać lepszego oczyszczenia nosa.
(Fot. iStock)
Sposób wykonania
Stań z połączonymi stopami. Wyciągnij ręce do góry i chwyć łokcie. Zachowując proste plecy, pochyl się do przodu.
Dociśnij stopy, wyprostuj kolana i napnij uda, przenieś ciężar ciała na nasady palców. Trzymając łokcie, przesuwaj je w dół, by dzięki temu rozciągnąć kręgosłup i wydłużać plecy. Rozluźnij rejony szyi i głowę.
Wskazania i korzyści
Limfa spływa w rejon klatki piersiowej, gardła i nosa oraz do węzłów chłonnych pachowych, przyusznych i podżuchwowych. Jednocześnie asana daje regenerację, odpoczynek i sprzyja wyciszeniu.
Adho mukha svanasana
(Fot. iStock)
Sposób wykonania
Przejdź do klęku podpartego i ustaw dłonie na szerokość barków, a stopy na szerokość bioder. Podwiń palce stóp i wyprostuj nogi, unosząc biodra do góry. Dociskając dłonie do podłoża, wyciągnij biodra do góry i do tyłu.
Utrzymuj rozszerzone palce dłoni i stóp. Proste łokcie i kolana. Napięte uda oraz tyły ramion. Odsuwaj barki od uszu i rozluźnij głowę. Wykorzystaj siłę nóg i rąk, by przesuwać biodra w tył i do góry.
Wskazania i korzyści
Limfa, dzięki sile grawitacji, może z łatwością docierać w rejon klatki piersiowej. Serce ma zapewniony masaż w wyniku opadania przepony.
(Fot. iStock)
Sposób wykonania
Ustaw przedramiona na podłożu, trzymając łokcie na szerokość barków, po czym spleć palce dłoni. Połóż tył głowy w dłoniach i wyprostuj nogi. Podejdź blisko stopami i unieś je do góry.
Dociskaj nadgarstki, przedramiona i łokcie do podłoża, by unosić barki do góry, tył głowy kierując jednocześnie w dół. Napnij uda, skręć je do wewnątrz i unieś pięty do góry.
Wskazania i korzyści
Limfa i krew spływają w dół ciała. Po wyjściu i powrocie do pozycji horyzontalnej chłonka spływa w odwrotnym kierunku. Dzięki temu działaniu udaje się ją skutecznie rozprowadzić po całym organizmie.
Salamba sarvangasana
(Fot. iStock)
Sposób wykonania
Przygotuj trzy koce oraz pasek z pętlą na szerokość barków (nie pokazano na zdjęciu). Połóż barki na kocu, a głowę poza nim. Przerzuć nogi za głowę, załóż pasek powyżej łokci, odkręć barki na zewnątrz. Umieść dłonie nisko na plecach. Wyprostowane nogi unieś do góry.
Dociskaj łokcie do podłoża i unoś plecy do góry. Utrzymuj wyprostowane nogi z udami skręconymi do wewnątrz.
Wskazania i korzyści
Siła grawitacji zapewnia spływanie krwi z żył w stronę serca. Pochylenie głowy sprawia, że mimo odwrócenia ciała pojawiają się spokój i wyciszenie sprzyjające regeneracji. Limfa przemieszcza się w rejon górnego ciała, wychwytując bakterie i wirusy i odprowadza je do węzłów chłonnych.
Wzmocnij swój układ odpornościowy praktykując różne asany. Jedną z takich pozycji jest Viparita Karani, znana z korzystnego wpływu na zdrowie.
Marek Bednarski, dyplomowany nauczyciel jogi metodą B.K.S. Iyengara stopnia Intermediate Junior II. Praktykę jogi rozpoczął w roku 1992 r., od 2005 r. jest nauczycielem. Od 2008 r. specjalizuje się w terapii jogą, w szczególności jogą kręgosłupa oraz jogą hormonalną. Jest współwłaścicielem Fabryki Energii – Centrum Jogi Wrocław.