Często słyszymy w kontekście kremów czy zabiegów, że „działają okluzyjnie”. Ale co to tak dokładnie znaczy? W jasny i bardzo dokładny sposób opowiada o tym Agnieszka Gatlik, kosmetolog. O okluzji warto dowiedzieć się więcej, szczególnie teraz zimą, ponieważ skóra twarzy i dłoni bardzo jej potrzebuje…
Okluzja jest to powłoka (tzw. film), tworzona na skórze po to, by usprawnić przenikanie składników aktywnych zawartych w kosmetykach do jej wnętrza. Warstwa ta zapobiega lub zmniejsza również TEWL (transepidermalną utratę wody z naszego naskórka), przez co zwiększa jego nawilżenie.
Okluzję osiągamy przede wszystkim za pomocą substancji hydrofobowych (odpychających od siebie cząsteczki wody), ale także substancje hydrofilowe (przyciągające cząsteczki wody) potrafią mieć działanie okluzyjne, inaczej błonotwórcze.
Warto pamiętać, że nasz naturalny skórny płaszcz hydrolipidowy również jest okluzją – nieciągłą, półprzepuszczalną. Wytwarza się on z mieszaniny wydzielin gruczołów łojowych i potowych. Składy kosmetyków, jak i zabiegi kosmetyczne, starają się „dogonić” naturę, wspomagając i odtwarzając tę warstwę.
Jeśli chcemy, by preparat był okluzyjny w sposób hydrofobowy, prześledźmy jego skład: musi zawierać wazelinę, parafinę, olej mineralny i wosk parafinowy. – Te substancje dają okluzję ciągłą. Kosmetyk zapobiegnie parowaniu wody z głębszych warstw skóry, zwiększając nawilżenie naskórka. Uwaga! Osoby ze skłonnością do trądziku lub skórą tłustą powinny uważać na tego typu składniki w kosmetykach.
Jeśli chcemy, by okluzja hydrofobowa pojawiła się w formie nieciągłej, podobnej do naszego płaszcza lipidowego, powinniśmy zaopatrzyć się w kremy zawierające kwasy tłuszczowe oraz naturalne i syntetyczne woski. Pozwalają one skórze na "oddychanie" i w niewielkim stopniu zatrzymują parowanie.
Jeśli chodzi o substancje hydrofilowe okluzyjne, czyli zostawiające ochronny film po odparowaniu wody, działają tak: kolagen, kwas hialuronowy i jego sól sodowa, elastyna, i glikozaminoglikany (GAG). Działanie żelujące posiadają z kolei: karbopol, karboksymetyloceluloza, hydroksyetyloceluloza oraz żel z aloesu.
Zarówno okluzja ciągła, jak i nieciągła, jest korzystna dla skóry – w zależności od tego, jaki efekt chcemy osiągnąć.
Z kolei zabiegi z wykorzystaniem okluzji przede wszystkim są oparte na maskach, których celem jest wytworzenie nieprzepuszczalnej powłoki zmniejszającej utratę wody z naskórka i sprawiającej, że składniki aktywne użyte pod maską wchłaniają się jeszcze głębiej i szybciej od składników położonych na skórze bez przykrycia maską. Efektem jest zwiększenie nawilżenia warstwy rogowej, przywrócenie miękkości skórze i lepsze wchłonięcie składników aktywnych. Zjawiskiem okluzji inspirowane są tzw. maski w płacie/płachcie. Zadaniem materiału (wiskozy, poliestru, poliamidu) jest między innymi zwiększenie wchłaniania przez skórę twarzy składników zawartych w płynie, którym maska jest nasączona. Nie można ich jednak trzymać na twarzy zbyt długo, bo gdy płat wyschnie zaczyna z kolei wyciągać wilgoć z naszej skóry.
Efekt okluzji - różne rodzaje masek stosowanych w gabinetach kosmetycznych
Parafinowa – rozgrzewamy ją do temperatury ok. 50°C i nakładamy warstwami, aż osiągniemy kilkumilimetrową grubość. Przed położeniem maski robimy peeling i kładziemy na skórę warstwę maski kremowej. Parafina stygnąc, zmniejsza swoją objętość, powodując ucisk na skórze, który dodatkowo zwiększa się przy wzroście objętości przegrzanej w czasie zabiegu skóry. Zabiegi parafinowe usprawniają krążenie, ułatwiają przenikanie składników aktywnych z maski kremowej przez naskórek i przyspieszają wydalanie przez skórę produktów przemiany materii. Pod maskę może być zastosowany odpowiedni koncentrat z substancjami aktywnymi, dobrany do odpowiedniego rodzaju cery. Poleca się w przypadku skóry suchej, dłoni oraz stóp. Ostrożność powinny zachować osoby z cerą naczyniową.
Maski gipsowe (termomodelujące) – są mieszaniną różnych substancji, np. siarczanu wapnia, węglanu cynku, węglanu magnezu, kaolinu, siarki, gliceryny i lateksu, które stosujemy na twarz i ciało, ale wykorzystujemy również do zabiegów na biust. Proszek taki mieszamy z wodą, uzyskując gęstą masę. Pod taką maskę nakładamy preparat nawilżający, np. warstwę maski kremowej. Podczas nakładania substancja jest chłodna i plastyczna, by po 15 minutach rozgrzać się do temperatury 40-42°C i stwardnie
Maski gipsowe dają efekt kompresji - utrwalenia tkanek, co daje lifting. Rozszerzają się ujścia gruczołów, poszerzają naczynia krwionośne, poprawia się mikrokrążenie oraz dotlenienie skóry. Dzięki temu składniki aktywne wcześniej zaaplikowane na skórę, penetrują głębiej. Nie zaleca się jej do cery naczyniowej i wrażliwej – ze względu na temperaturę.
Maski kolagenowe – są wytwarzane z naturalnego hydrolizatu kolagenu i występują w postaci płatów. Kolagen działa na powierzchni skóry jako doskonały środek filmotwórczy. Skóra zostaje głęboko nawilżona i zregenerowana. Film kolagenowy sprzyja wygładzaniu blizn, łagodzeniu zmian po opalaniu i po oparzeniach. Jest bardzo dobrze tolerowany, nie alergizuje ani nie podrażnia.
Alginatowe – zawierają alginat pozyskiwany ze ścian komórki algowej, będący naturalnym polisacharydem w postaci soli sodowej kwasu alginowego. Maski alginatowe tworzą na skórze film chroniący przed nadmierną utratą wody. Stymulują przemianę materii, usuwają złogi tłuszczu i poprawiają krążenie. Tworzą przestrzeń, w której zatrzymywana jest woda parująca z powierzchni skóry. Pod maską tworzy się wilgotne środowisko zapobiegające utracie wody z naskórka oraz ułatwiające wchłanianie składników aktywnych z kosmetyków zaaplikowanych pod maską. Sprzyjają pielęgnacji każdej cery.