Szacuje się, że na ADHD cierpi od 2 do 5% dorosłych i tylko jedna osoba na dziesięć otrzymuje właściwe leczenie. Wiele osób z tą przypadłością nie wie, że ich trudności z utrzymaniem uwagi, robienie wszystkiego na ostatnią chwilę czy tak zwane „roztrzepanie” to właśnie objawy ADHD. I choć jego diagnozy może dokonać tylko specjalista, wiele sygnałów ostrzegawczych możemy dostrzec sami – zwłaszcza, jeśli bliżej przyjrzymy się naszym nawykom w pracy.
Bo ADHD (zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi) mocno daje o sobie znać w pracy. Dla diagnozy choroby istotne jest więc określenie naszych zachowań w kontekście uczenia się, organizacji czasu i wypełniania zawodowych obowiązków.
Co ciekawe, istnieją takie branże, w których objawy ADHD mogą działać na naszą korzyść – to na przykład zawody, w których wymaga się kreatywności, szybkiego przełączania się między zadaniami oraz nagłych „zrywów” uwagi. Przykłady? Dziennikarz, reporter, lekarz, ratownik medyczny, strażak, sportowiec, szef kuchni. Niekiedy takie cechy wykazują też szefowie dużych firm. Branże, w których dużo się dzieje, trzeba wciąż poszukiwać kreatywnych rozwiązań i dające możliwość szybkiej gratyfikacji potrafią być przyjazne osobom z ADHD.
Nie zmienia to jednak faktu, że choroba ta może mocno utrudniać codzienne funkcjonowanie i nawet w pracy, która daje nam satysfakcję, powodować kosztowne „wtopy”. Są one często wynikiem szkodliwych zachowań, które wymieniamy poniżej.
Jakie nawyki w pracy wskazują, że możesz mieć ADHD? Sprawdź, czy je u siebie rozpoznajesz.
Osoby z ADHD często nie potrafią raz na zawsze skończyć danego zadania, bo wydaje im się, że jakiś jego element zawsze można zrobić lepiej. Czasami nie są w stanie nawet zabrać się do wykonania danej rzeczy, bo sądzą, że nie mają do tego perfekcyjnych warunków i nie przyszedł na to jeszcze odpowiedni czas. W efekcie, zamiast działać, przeskakują pomiędzy kolejnymi zadaniami i żadnego nie wypełniają do końca.
Pracownik z ADHD to typ prokrastynatora. Ma duże trudności z priorytetyzacją zadań i planowaniem ich w czasie. Deadline nie jest dla niego problemem – często czeka do ostatniej chwili, aby za coś się zabrać i musi korzystać z dodatkowego czasu, by dokończyć zadanie. Pozostawianie odpowiedzialnych projektów w rękach takiego pracownika może być więc ryzykowne.
Jesteś osobą, która bardzo często spóźnia się do pracy i przyłącza do spotkań jako ostatnia? Jeśli od lat nic nie potrafisz z tym fantem zrobić, bardzo możliwe, że masz ADHD. Psycholog Dede O’Shea z Cambridge College w Massachusetts tłumaczy to zjawiskiem „ślepoty czasowej”. Polega ono na trudnościach z właściwym oszacowaniem, ile czasu potrzebujemy, by dotrzeć w jakieś miejsce albo ukończyć jakąś czynność. Czasem osoby z ADHD nie umieją też odróżnić terminu, na jaki są umówione, od godziny, w której muszą opuścić mieszkanie.
– W gabinecie często słyszę, że mają być w pracy na 9.00, więc w ich głowie jest tylko ta godzina – 9.00. I właśnie wtedy wychodzą z domu, ponieważ jedyne, o czym myśleli, to 9:00 – objaśnia specjalistka.
Czytaj też: Partner z ADHD – jak wygląda budowanie relacji z taką osobą?
W przypadku ADHD część mózgu odpowiedzialna za kontrolę emocji nie działa prawidłowo. Dlatego też w sytuacji stresowej, gdy na osobie z tą chorobą ciąży duża presja i przytłacza ją liczba zadań do wykonania, może ona nie radzić sobie z nadmiarem myśli i emocji.
– Kiedy [osoba z ADHD] nie może ich kontrolować, może to prowadzić do deregulacji, załamania psychicznego i całkowitej utraty kontroli nad swoimi uczuciami – tłumaczy psycholog Dede O’Shea. – Wielu ludzi albo całkowicie zamiera w takim stanie, albo reaguje wybuchem emocji.
Problemy ze skupieniem się powodują, że pracownicy z ADHD nagminnie wysyłają błędne maile. Mogą na przykład z roztargnienia nie dodawać załączników do wiadomości. Mogą też źle wpisywać adresatów albo całkowicie zapominać, by odpisać na ważnego maila. Częste jest w ich przypadku odkładanie tego zadania na później, przez co ostatecznie w ogóle nie wysyłają odpowiedzi.
Czytaj też: Objawy ADHD u dorosłych kobiet
„Adehadowcy” są bardzo kreatywni i łatwo wpadają na genialne rozwiązania. Mogą sypać pomysłami jak z rękawa – jednak problemy zaczynają się wówczas, gdy przychodzi czas na ich realizację. W tym celu potrzebne jest bowiem wypracowanie odpowiedniego planu i dobra organizacja czasu pracy, a jak już wiemy, osoby z ADHD mają z tym duże trudności. Można liczyć na ich interesujące pomysły, ale nie warto się spodziewać, że dopilnują terminów i „dowiozą” wymyślony projekt na czas.
Jeśli zauważasz u siebie powyższe objawy, możesz nabrać podejrzeń, że ADHD jest twoim ukrytym problemem. Warto w takiej sytuacji zacząć od dokładnego zgłębienia wiedzy na temat tej choroby z wiarygodnych źródeł. Zastanów się, od jak dawna przejawiasz oznaki ADHD i w jakim nasileniu towarzyszyły ci w dzieciństwie. Możesz porozmawiać z rodziną, przyjaciółmi, a nawet współpracownikami, aby zorientować się, jakie zachowania neuroatypowe zaobserwowali u ciebie na przestrzeni lat. Spisz swoje obserwacje i udaj się do specjalisty diagnozującego to schorzenie. Psycholog przeprowadzi odpowiednie testy, które pomogą ustalić, czy są u ciebie podstawy do diagnozy ADHD.
Jeśli konsultacja potwierdzi ADHD, warto omówić ze specjalistą możliwości leczenia:
- Farmakoterapia – leki stymulujące (np. metylofenidat) lub niestymulujące mogą pomóc w kontroli objawów.
- Terapia poznawczo-behawioralna (CBT) – skuteczna w radzeniu sobie z prokrastynacją, impulsywnością i organizacją czasu.
- Coaching ADHD – pomoc w nauce strategii zarządzania czasem i obowiązkami.
Artykuł opracowany na podstawie: M. Torres, „Experts Say These 6 Common Work Habits May Actually Be Signs Of ADHD In Adults”, https://www.buzzfeed.com/monicatorres2/adhd-job-signs-sc [dostęp: 18.02.2025].