Gdy na świat przychodzi nowy członek rodziny, większość rodziców pragnie przede wszystkim, aby otrzymał maksymalną liczbę punktów w skali Apgar. Z czasem nadzieje opiekunów rosną. Zanim zaczną zadawać małemu człowiekowi pytanie: „Kim chcesz zostać, gdy dorośniesz?”, sami zastanawiają się, co przyniesie mu los. Nadal kultywowany w wielu domach zwyczaj wróżenia przyszłości na pierwszy roczek ma podpowiedzieć im, jak ułoży się dalsze życie potomka. Jeśli solenizant sięgnie rączką po książkę, ma podobno wyrosnąć na oczytanego mędrca, a jeśli wybierze leżący na stole banknot – może w dorosłości dorobić się fortuny. Chyba nikogo nie trzeba jednak przekonywać, że istnieją lepsze metody przewidywania sukcesu dziecka.
Zacznijmy od tego, że każdy ma inną definicję sukcesu. Podczas gdy jedni oczyma wyobraźni widzą w swoich dzieciach przyszłych studentów Harvardu, noblistów czy olimpijczyków, inni chcą wychować pociechy po prostu na dobrych, szczęśliwych i zaradnych ludzi. Ci pierwsi – nawet jeśli mają jak najlepsze intencje – często popełniają kosztowne błędy, które mogą odcisnąć bolesne piętno na rodzinnych relacjach. Drudzy też nie mają łatwo. Jak zauważa amerykańska psycholożka Sarah Lebovitz Suria, rodzicielstwo niemal zawsze jest dużym wyzwaniem. Dlatego nie należy dodatkowo sobie go utrudniać, trzymając się sztywnych założeń i nieustannie porównując swoje dziecko z rówieśnikami.
Specjalistka wymieniła w rozmowie z „Newsweekiem” pięć oznak, po których można poznać, że młody człowiek jest na właściwej drodze, ale jednocześnie zastrzegła, że nie są one nieomylną wyrocznią. Jej zdaniem to dobre wskaźniki, jednak w żadnym wypadku nie oznacza to, że dzieci, które nie przejawiają wymienionych cech, są skazane w życiu na porażkę. Podobnie jak odhaczenie wszystkich punktów z listy nie gwarantuje automatycznie miejsca w „Lidze Bluszczowej”.
– Te umiejętności są jak mięśnie, które trzeba cały czas ćwiczyć […] Naprawdę zachęcam rodziców, by okazali sobie więcej wyrozumiałości. Wszyscy uczestniczymy w tym procesie uczenia się – mówi.
Szczęściu zawsze warto jednak pomagać. Jakie czynniki prognostyczne wymieniła i jakie zdolności poleca rozwijać już we wczesnym dzieciństwie, by zwiększyć szanse powodzenia w przyszłości?
Żyjemy w świecie pełnym bodźców. Niestety nadmiar wrażeń zmysłowych i wszędobylski informacyjny szum nie ułatwiają nam skupienia się na bieżących zadaniach oraz mogą prowadzić do wahań nastrojów i emocjonalnego rozregulowania. Właśnie dlatego dzieci, które potrafią zebrać myśli i podtrzymać uwagę nawet w trudnych warunkach, zyskują przewagę już na wstępie. – Samoregulacja jest naprawdę ważna […] To kluczowa umiejętność w warunkach szkolnych, a także w prawdziwym świecie – tłumaczy psycholożka.
Może chodzić zarówno o podniesienie się po porażce w szkolnym konkursie czy otrzymaniu słabej oceny, jak i o kłótnie z przyjaciółmi lub rodzeństwem. Rzecz jasna nie należy wymagać od dziecka odporności psychicznej godnej mitologicznego herosa i zbywać go tekstem: „Ogarnij się”, kiedy szuka wsparcia dorosłych. Warto jednak uczyć je, by w ciężkich sytuacjach nie załamywało rąk i nie poddawało się, lecz – w miarę możliwości – szukało rozwiązań oraz sposobów na odzyskanie równowagi.
Czytaj także: Co powiedzieć bliskiej osobie zamiast banalnego „ogarnij się”? Te 6 zwrotów podnosi odporność psychiczną
3. Ciekawość świata i chęć do pracy
Talent to jedno, a konsekwencja, upór i dociekliwość – drugie.Według specjalistki bardziej niż wrodzone zdolności na życiowej ścieżce przydaje się właśnie pracowitość i szerokie zainteresowania. – Chęć wkładania wysiłku w to, co robimy każdego dnia, daje naprawdę wiele. Ciekawość świata jest również jednym z kluczowych elementów sukcesu. W końcu uczymy się przez całe życie – podkreśla.
4. Elastyczność i szybkie reagowanie na zmiany
W późniejszym życiu przydaje się także wypracowane w dzieciństwie nieszablonowe myślenie. Dzieci, które potrafią sprawie dostosowywać się do warunków, łatwiej radzą sobie z wszelkimi wyzwaniami. Dzięki niemu potrafią spojrzeć na problemy z różnych perspektyw i zmieniać plany, gdy sytuacja tego wymaga.
Czytaj także: Te 2 zdania obudzą w twoim dziecku nawyk krytycznego myślenia. W czasach AI to kompetencja na wagę złota
Kolejnymi czynnikami, na które rodzice nie powinni przymykać oka, są umiejętności współpracy z rówieśnikami, przyjmowanie konstruktywnej krytyki od nauczycieli oraz odnajdywania się w nowym towarzystwie. Oczywiście pewnych rzeczy nie da się przeskoczyć – nie każdy jest wygadanym ekstrawertykiem, któremu łatwo przychodzi zabieranie głosu na forum i nawiązywanie nowych znajomości. Mimo to warto pracować nad tymi kompetencjami, bo z pewnością przyniosą one korzyści w przyszłości. – Chodzi m.in. o aktywne uczestnictwo w dyskusjach, wczuwanie się w sytuację innych, uczenie się razem i wzajemne wspieranie się – wylicza psycholożka.
Artykuł opracowany na podstawie: Alice Gibbs, „Child Psychologist Reveals the 5 Signs Your Kids Will Be Successful Adults”, newsweek.com [dostęp: 28.11.2025]