Co się dzieje w relacjach, jeśli jedna osoba osiąga większe sukcesy niż druga? Okazuje się, że mężczyźni i kobiety inaczej reagują na powodzenie partnera, które może podwyższyć, ale również obniżyć samoocenę drugiej połówki.
Kiedy bliska nam osoba, może to być na przykład przyjaciel, osiąga lepsze wyniki niż my sami, często prowadzi to do pogorszenia się własnego poczucia wartości oraz obniżenia nastroju. Zaczynamy zastanawiać się nad tym, czemu nie osiągnęliśmy tego, co nasz przyjaciel, zwłaszcza jeśli rywalizujemy na tym samym polu.
Najbardziej jest nam przykro, jeśli bliska osoba odnosi sukces w szczególnie ważnym dla nas obszarze, na przykład znajduje dobrze płatną pracę w tym czasie kiedy my mamy z tym trudności. Jak możemy zareagować na taką sytuację? Istnieje kilka możliwości: zaczniemy oddalać się od zdolniejszego przyjaciela, spróbujemy pomniejszyć jego sukces albo założymy, że następnym razem na pewno mu się nie powiedzie. Im bliższa jest to osoba i ważniejsza dziedzina, w której rywalizujemy, tym bardziej ucierpi na tym nasza samoocena.
Na szczęście nie w każdej sytuacji sukces partnera będzie oznaczał porażkę drugiej połowy. Jeśli przykładowo twój mąż awansował w pracy, a ty nigdy nie miałaś aspiracji zawodowych i całe życie marzyłaś by zajmować się rodziną, to taka sytuacja może mieć wyłącznie pozytywne skutki. Pomyśl jednak jak się poczujesz jeśli zawsze chciałaś realizować się zawodowo, ale życie sprawiło, że zostałaś gospodynią domową i przy tym twój mąż szybko pnie się po drabinie kariery. Nie zawsze jednak dochodzi do stwierdzeń typu: mój parter osiągnął dany cel, więc jest lepszy ode mnie. Czasem sukces ukochanego podnosi samoocenę kobiety, natomiast porażka ją obniża. Może to wynikać z poczucia jedności z drugą osobą: jestem częścią kogoś, więc jeśli temu komuś się udaje, to jest to równoznaczne z tym, że mnie się coś udało. Tak samo jest z porażką.
Różnice w postrzeganiu czyjegoś powodzenia bądź fiaska wynikają przede wszystkim z odmienności płci. Mężczyźni z reguły przewidują gorsze wyniki dla przyjaciół w obszarach dla siebie ważnych, natomiast kobiety nie przejawiają takich skłonności. Możliwe, że traktują one sukces przyjaciela jako coś, co rozpowszechnia się również na nie. Prowadzi to do popartego badaniami stwierdzenia, że samoocena mężczyzny bardziej ucierpi w sytuacji osiągania sukcesu przez partnerkę, niż na odwrót. Wynika to z umiłowania mężczyzn do cech sprawnościowych, posiadanie których powoduje, że jest się bardziej skutecznym w osiąganiu celów.
Mężczyźni na ogół przeceniają posiadanie cech dotyczących sprawności, są to między innymi inteligencja, zdecydowanie, umiejętności analityczne, przywództwo. Natomiast kobiety przeceniają swoje możliwości w cechach wspólnotowych, takich jak szczerość, prawdomówność, empatia, bycie pomocną itd. Czyli można powiedzieć, że kobiety chcą być pomocne, a mężczyźni skuteczni. Skoro obszar sprawczości jest o wiele bliższy ambicjom mężczyzn, to bardziej przeżywają oni też sukces swojej partnerki, co nierzadko prowadzi do obniżenia poziomu samooceny. Te różnice mogą wynikać z naszej biologii, według której mężczyzna jest dominującym, a nieraz nawet agresywnym zdobywcą i jedynym żywicielem rodziny. Rywalizacja jest czymś naturalnym nawet dla małych chłopców, którzy w grupie rówieśniczej starają się udowodnić, że w czymś są lepsi od innych. Nie zapominajmy też o powszechnych stereotypach dotyczących płci, według których mężczyzna powinien być niezależny, silny i skuteczny. W społeczeństwie istnieje przyzwolenie na to, by kobieta, będącą „słabą” towarzyszką mężczyzny, korzystała z jego sukcesów. Natomiast jeśli partnerzy zamieniają się rolami, mężczyzna jest postrzegany jako zniewieściały, a wysokie osiągnięcia kobiety są pomniejszane i bagatelizowane.
Sukces innej osoby zmusza mężczyznę do zastanowienia się nad tym, czego samemu się nie osiągnęło w tej dziedzinie i czy nie jest się gorszym od kogoś innego. Można powiedzieć, że dla mężczyzny sukces osoby bliskiej jest równoznaczny osobistej porażce. Natomiast samoocena kobiety potrafi zyskać przy wysokich osiągnięciach partnera.
Cechy sprawcze są tak bardzo ważne i pożądane przez mężczyzn również dlatego, że są one jednym z najważniejszych kryteriów, które uwzględnia kobieta przy wyborze partnera życiowego. Lepsze wyniki zawodowe kobiety mogą sprawić, że mężczyzna poczuje się niepotrzebny i będzie miał obawy, że jego druga połówka odejdzie do kogoś bardziej zaradnego. Natomiast kobieta oczekuje od mężczyzny, może nawet nie zawsze świadomie, że będzie on lepszy pod względem sprawnościowym od niej, by móc dbać, troszczyć się i wspierać.