Gdy dziecko często oddycha przez usta

Oddychanie przez usta może mieć wiele przyczyn: przerośnięty migdałek gardłowy i/lub podniebienne, alergia, przewlekłe przeziębienia, nieżyt nosa, astma, skrzywiona przegroda nosowa, deformacje szkieletowe, a także ankyloglosja, wrodzone zaburzenie rozwojowe w jamie ustnej, które polega na tym, że zbyt krótkie wędzidełko języka ogranicza jego ruchomość. Kolejnym powodem może być także nawyk z dzieciństwa polegający na ssaniu kciuka lub zbyt długie używanie smoczka.

„Większość dzieci oddycha ustami z przyzwyczajenia, kiedy już dawno powinny z tego wyrosnąć w wieku niemowlęcym. Później powodem mogą być też rozwijające się wady zgryzu. Potencjalnym niebezpieczeństwem jest jednak to, że wielu rodziców nie wie, że oddychanie przez usta może mieć katastrofalne skutki dla rozwoju i zdrowia dziecka, nie tylko estetyki uśmiechu i zdrowia jamy ustnej”, mówi lek. stom. Monika Stachowicz z Centrum Leczenia i Profilaktyki Paradontozy Periodent w Warszawie.

Należy zaobserwować nawyki dziecka - jeśli maluch nie mówi, nie je, a mimo to ma nadal rozchylone usta, nie domyka ich, to dla rodziców powinien to być sygnał ostrzegawczy, ponieważ odruch niedomykania ust może mieć poważne konsekwencje.

Co może ucierpieć z tego powodu? Zęby
– podczas oddychania przez usta język pracuje inaczej, nienaturalnie. Jest to silny miesień, więc gdy dziennie kilkaset razy napieramy nim na zęby podczas połykania, pojawia się ryzyko m.in. przemieszczania się zębów, ich wychylania, zaburzeń stawu skroniowo-żuchwowego, zgrzytania zębami. Może pojawić się tzw. dziąsłowy uśmiech oraz  zaawansowane wady zgryzy, takie zgryz otwarty, tyłozgryz, zgryz krzyżowy, tyłożuchwie.

Przyzębie –
oddychanie ustami bezpośrednio przekłada się na większą suchość w jamie ustnej. Otwarte usta redukują produkcję śliny, która stanowi barierę dla bakterii, chroni błony śluzowe oraz zęby. Konskewnencją suchości może być także tendencja do przerostu i stanów zapalnych dziąseł, próchnicy oraz nieprzyjemny zapach z ust, którego pacjenci często nie łączą ze sposobem, w jaki oddychają.

Aparaty ortodontyczne
– jeśli pacjent ma nawyk oddychania ustami, to leczenie ortodontyczne potrwa dłużej i może być bardziej skomplikowane. Przerwy pomiędzy zębami będą trudniejsze do wyrównania, zaś po zdjęciu aparatu zęby mogą utrzymywać się w niestabilnej pozycji. To z kolei może doprowadzić do nawrotu wady zgryzu i wznowienia terapii ortodontycznej.

Mowa
– u dzieci z takim nawykiem częściej dochodzi do wad wymowy, seplenienia, niezdolności do wymówienia „s” poprawnie.  Ma to na wpływ trudność malucha z odzwyczajeniem się od nieprawidłowego odruchu przełykania, tzw. niemowlęcego, kiedy język oparty jest pomiędzy bezzębnymi wałami zębowymi. Dorosły natomiast to taki, w którym język podczas połykania opiera się o podniebienie, a szczęki są zwarte. Niemowlęcy typ połykania skutkuje przesuwaniem się języka do przodu w trakcie mówienia oraz połykania.

Wzrost i rozwój
– jest większe prawdopodobieństwo, że nawyk ten wpłynie na specyfikę rysów twarzy dziecka – zaburzone proporcje i asymetrię, twarz będzie bardziej płaska, pociągła, kości policzkowe mniej wypukłe, opadające powieki i mniejsze napięcie dolnej części twarzy, opadnięcie dolnej wargi i skrócenie wargi górnej, zwężenie górnego łuku zębowego i podniebienia (np. tzw. podniebienie gotyckie), cofnięta żuchwa.

Sen, niedotlenienie
– skoro dziecko oddycha ustami w dzień, to jest duże prawdopodobieństwo, że będzie też oddychało tak w nocy. Otwarte usta w kombinacji z niedrożnością dróg oddechowych mogą spowodować zaburzenia snu, bezdech senny oraz zmianę poziomu tlenu i dwutlenku węgla w krwioobiegu. Niedotlenienie mózgu zwiększa ryzyko spadku odporność, nadwadi, zaburzeń pracy układu trawienia, a także wpływa na zdolność nauki i koncentracji - może mieć to również związek z rozwojem ADD i ADHD.