Dlaczego nie pamiętamy wczesnego dzieciństwa? Nowe badania rzucają światło na tajemnicę, która od lat nurtuje naukowców. Okazuje się, że odpowiedź jest związana z niezwykłym działaniem naszego mózgu w pierwszych latach życia.
Czy zastanawiałeś się kiedyś, dlaczego nie pamiętasz swoich pierwszych urodzin, pierwszych kroków czy chwil spędzonych na ramionach rodziców? Choć może się to wydawać dziwne, naukowcy znaleźli odpowiedź na to pytanie. Okazuje się, że nasze wspomnienia z wczesnego dzieciństwa wcale nie znikają – po prostu nie jesteśmy w stanie do nich wrócić w dorosłym życiu.
Według badań opublikowanych w prestiżowym czasopiśmie „Science” niemowlęta potrafią zapamiętywać informacje, ale ich mózg działa zupełnie inaczej niż u dorosłych. Naukowcy przeprowadzili eksperyment z udziałem 26 dzieci w wieku od 4 do 24 miesięcy. Podczas badania maluchy oglądały różne obrazy, a w tym czasie skanowano ich mózgi za pomocą funkcjonalnego rezonansu magnetycznego. Badacze skupili się na hipokampie – obszarze odpowiedzialnym za pamięć i emocje.
– Hipokamp to głęboko położona struktura mózgu, której nie można zobaczyć standardowymi metodami. Musieliśmy opracować nową technikę, aby badać pamięć niemowląt w skanerze MRI – tłumaczy w rozmowie z CNN dr Nick Turk-Browne, główny autor badania i profesor psychologii na Uniwersytecie Yale.
Wyniki pokazały, że starsze niemowlęta (12–24 miesiące) miały bardziej aktywny hipokamp niż młodsze dzieci. Co więcej, tylko starsze maluchy wykazywały aktywność w korze orbitofrontalnej – obszarze mózgu odpowiedzialnym za podejmowanie decyzji związanych z pamięcią.
– Wiemy, że dorośli zapamiętują przede wszystkim rzeczy ważne dla ich doświadczeń – mówi dr Lila Davachi, profesorka psychologii na Uniwersytecie Columbia. – To badanie pokazuje, że niemowlęta także potrafią kodować wspomnienia, nawet jeśli dotyczą one bodźców, które nie są dla nich kluczowe – dodaje.
Naukowcy przypuszczają, że brak dostępu do wczesnych wspomnień wynika z ogromnych zmian zachodzących w mózgu dziecka. – Mózg niemowlęcia rozwija się bardzo dynamicznie – pojawiają się zmiany w percepcji, języku, motoryce i innych obszarach. Hipokamp rośnie w niezwykle szybkim tempie – tłumaczy Turk-Browne.
Badacze podejrzewają, że mózg niemowląt nie zapisuje wspomnień w sposób, który pozwalałby je później odzyskać. Możliwe, że nie mamy do nich dostępu, bo nasz mózg nie używał wtedy odpowiednich „słów kluczowych”, które mogłyby pomóc w ich odnalezieniu.
Choć dzieci nie będą pamiętać pierwszych lat życia, to właśnie wtedy uczą się najwięcej. Doktorka Simona Ghetti, profesorka psychologii na Uniwersytecie Kalifornijskim w Davis, podkreśla, że niemowlęta w tym okresie zdobywają kluczowe umiejętności – uczą się rozpoznawać dźwięki, budować relacje i odkrywać otaczający świat.
– To przypomina rodzicom, że niemowlęta nie spędzają czasu biernie – one intensywnie się uczą – mówi Ghetti. – Zapewnienie dziecku różnorodnych bodźców wizualnych i słuchowych może mieć ogromne znaczenie dla jego rozwoju – dodaje.
Z kolei dr Davachi podkreśla, że powtarzanie pewnych czynności pomaga niemowlętom się uczyć. – Śpiewanie tej samej piosenki lub czytanie tej samej książki wzmacnia więź między rodzicem a dzieckiem i ułatwia zapamiętywanie – wyjaśnia badaczka.
Choć nie pamiętamy pierwszych lat życia, to nie oznacza, że ten okres nie miał na nas wpływu. Właśnie wtedy rozwijamy kluczowe zdolności poznawcze, językowe i społeczne. Dzięki badaniom nad pamięcią niemowląt coraz lepiej rozumiemy, jak ważne są pierwsze lata życia i jak wiele się wtedy uczymy – nawet jeśli później nie możemy sobie tego przypomnieć.
Źródło: Julianna Bragg, „You can’t remember being a baby for a reason, new study finds”, cnn.com