Służy nie tylko zaspokajaniu pragnienia. Woda jest w naszym organizmie transporterem, materiałem budulcowym i termostatem.
Stanowi 60 procent masy ciała. A w przypadku mózgu aż 90, co sprawia, że ten kluczowy dla nas półtorakilogramowy organ ma strukturę galaretki.
Woda jest materiałem budulcowym wszystkich żywych komórek i krąży poza nimi, np. w naczyniach krwionośnych, jako płynny składnik krwi, czyli osocze. Woda, przemieszczając się wraz z krwią po organizmie, zapewnia transport: dostarcza do każdej żywej komórki składniki odżywcze, tlen czy hormony, a zabiera i usuwa szkodliwe, zbędne produkty przemiany materii oraz dwutlenek węgla. Znajduje się też w mazi obecnej w przestrzeniach stawowych, zmniejsza tarcie i umożliwia ruchliwość stawów. Zasoby wody w organizmie kurczą się wraz z wiekiem, dlatego starsze osoby narzekają często na bolące kolana (mniej mazi, gorsze tarcie), a ich skóra staje się pomarszczona.
Dzięki wodzie zachodzą w organizmie przemiany metaboliczne i jest ona potrzebna do prawidłowego przebiegu trawienia. Umożliwia formowanie kęsów pożywienia w jamie ustnej, przesuwanie treści pokarmowej w przewodzie pokarmowym i właściwe działanie enzymów trawiennych. Również składniki odżywcze potrzebują wody, by przybrać odpowiednią konsystencję, np. z jelita są wchłaniane w postaci roztworu lub zawiesiny.
Woda zapewnia stałocieplność i reguluje temperaturę ciała. Ułatwia rozprowadzanie ciepła dzięki własnemu ruchowi (czyli drogą konwekcji) i oddawanie go przez parowanie. Jest to szczególnie ważne w sytuacjach, gdy temperatura ciała znacząco wzrasta pod wpływem wysokiej temperatury otoczenia lub zużywania przez organizm dużej ilości energii podczas wysiłku fizycznego lub gorączki. Gruczoły potowe wydzielają wtedy zwiększone ilości potu, który paruje, aby schłodzić ciało. Wraz z każdym łykiem wody nawadniasz organizm. A od poziomu nawodnienia zależą poziom energii, witalność, stan skóry czy dobre samopoczucie. Wzmożone uczucie pragnienia, spadek koncentracji, zmęczenie czy nawet lekkie bóle głowy to sygnał, że organizm jest mniej lub bardziej odwodniony.
– Nasz organizm nie jest w stanie magazynować wody. A tracimy ją chociażby wraz z oddychaniem czy poceniem się. Dziennie powinnyśmy wypijać około 1,5 litra wody, a przy większej aktywności fizycznej nawet o litr więcej – mówi mgr Magdalena Kusal, dietetyczka.
Woda występuje w organizmie razem z elektrolitami, od których obecności zależy cała gospodarka wodna. Elektrolity są naładowane dodatnio lub ujemnie, dzięki czemu przyciągają cząsteczki wody, która jest rozprowadzona po całym organizmie. Z udziałem elektrolitów przewodzone są impulsy nerwowe, zapewniając funkcjonowanie mózgu i układu nerwowego. Niezbędne są też mięśniom, w tym sercu, bo wpływają na ich funkcjonowanie (skurcze i rozkurcze).
Wśród najważniejszych elektrolitów – oprócz jonów sodu (Na+), potasu (K+) i wapnia (Ca++) – znajdują się jony magnezu (M++). Symbole te umieszcza się na etykietach butelek z wodą mineralną, często z zaznaczeniem, ile jakich jonów zawiera dany gatunek wody. Do ważnych pierwiastków zalicza się magnez – nazywany jest pierwiastkiem życia, ponieważ bierze udział praktycznie we wszystkich procesach zachodzących w naszym organizmie. – Magnez uaktywnia działanie ponad 300 enzymów, które uczestniczą w przemianach białek, węglowodanów i tłuszczów. Wspomaga tym samym przemianę materii. Biorąc udział w syntezie neuroprzekaźników – adrenaliny i noradrenaliny – działa bezpośrednio na układ nerwowy, pomaga więc zachować równowagę psychiczną i fizyczną. Reguluje też napięcie mięśniowe. Skurcze nóg, drżenie powiek i warg przypominają nam o niedoborze magnezu – wymienia dietetyczka.
Dlaczego picie wody jest tak ważne? – Nasz organizm nie jest w stanie magazynować wody – wyjaśnia dietetyczka. (fot. iStock)
Magnez poprawia też zdolności uczenia się i zapamiętywania – to dlatego tak chętnie sięgamy po tabliczkę czekolady, gdy mózg intensywnie pracuje. Tyle że czekolada jest kaloryczna. Za to wodę bogatą w magnez można pić bez obaw o to, że przytyjesz. Przeciwnie, poprawia ona metabolizm i sprzyja utrzymaniu szczupłej sylwetki. Prawidłowy poziom magnezu chroni przed chorobami układu krążenia – utrzymuje naczynia krwionośne w dobrej kondycji, wpływa korzystnie na krzepliwość krwi oraz reguluje pracę serca. Hamuje też odkładanie się cholesterolu w ściankach tętnic. W efekcie obniża ryzyko zawału serca.
Z kolei niedobór magnezu może skutkować chronicznym zmęczeniem, brakiem koncentracji czy zdenerwowaniem.
– Ważne, aby uzupełniać poziom magnezu. Jego stężenie w organizmie zmniejsza się wraz z wiekiem, a także pod wpływem stresu, dużego wysiłku fizycznego oraz przyjmowania niektórych leków – przypomina mgr Magdalena Kusal.
Właśnie woda może być bogatym źródłem magnezu. Dzięki niej uzupełnisz niedobory, które mogą pojawić się przy diecie ubogiej w ten pierwiastek. Możesz w ten sposób dostarczyć od pięciu do nawet 20 proc. dziennego zapotrzebowania na magnez, który z wody łatwiej się przyswaja. Po wodę bogatą w magnez sięgaj, zwłaszcza jeśli trenujesz, wykonujesz ciężką pracę fizyczną czy umysłową.
Pijąc wodę, pamiętaj o środowisku. Plastikowe butelki są dzisiaj passé. Chcesz być eko, kup odpowiednią butelkę lub pojemnik na wodę wielokrotnego użytku. Organizm ci się zrewanżuje. Nasza planeta też.