Znamy tegorocznego laureata Literackiej Nagrody Nobla. Tym razem Akademia Szwedzka postanowiła wyróżnić pochodzącego z Węgier pisarza László Krasznahorkaiego za „poruszające i wizjonerskie dzieło, które pośród apokaliptycznego przerażenia potwierdza moc sztuki”.
Literacka Nagroda Nobla przyznawana jest od 1901 roku. Do tej pory otrzymało ją 121 autorek i autorów, choć ogłoszono ją jedynie 117 razy – siedmiokrotnie nagrody nie przyznano, a cztery razy podzielono ją między dwóch twórców. Zgodnie z wolą fundatora, Alfreda Nobla, ma trafiać do osoby, która stworzy „najbardziej wybitne dzieło o kierunku idealistycznym”. W ubiegłym roku laureatką została południowokoreańska pisarka Han Kang, autorka słynnej „Wegetarianki”, „Lekcji greki” czy „Nie mówię żegnaj”.
Po ten najbardziej prestiżowy laur w świecie literatury sięgali również polscy twórcy. W tym roku wśród potencjalnych zwycięzców pojawiało się nazwisko Hanny Krall. Największe szanse wróżono jednak Harukiemu Murakamiemu, Salmanowi Rushdiemu, Karlovi Ovemu Knausgårdowi, Anne Carson, Michelowi Houellebecqowi, Can Xue czy Krasznahorkaiemu. W zakładach bukmacherskich wielu firm to właśnie on otwierał listę faworytów. Obyło się więc bez zaskoczenia.
Laureat literackiego Nobla 2025. Kim jest László Krasznahorkai?
László Krasznahorkai przyszedł na świat w 1954 roku w miejscowości Gyula, położonej na południowym wschodzie Węgier, w pobliżu granicy z Rumunią. W latach 70. studiował prawo na uniwersytetach w Segedynie i Budapeszcie. Dyplom uzyskał na wydziale humanistycznym Uniwersytetu Loránda Eötvösa w ramach specjalności hunagrystyczno-nauczycielskiej.
Choć wyjechał do stolicy, nie zapomniał o swoich rodzinnych stronach. Odludny, prowincjonalny krajobraz stał się tłem jego debiutanckiej powieści „Szatańskie tango” z 1985 roku. Książka w sugestywny sposób ukazuje losy grupy zubożałych mieszkańców opuszczonego gospodarstwa rolnego, tuż przed upadkiem komunizmu. W 1994 roku na postawie bestsellerowego tekstu powstał film wyreżyserowany przez przyjaciela Kraszahorkaiego, Bélę Tarra.
Do jego literackiego dorobku należą także takie dzieła jak „Melancholia sprzeciwu” czy „Wojna i wojna”. Krasznahorkai pracował również jako scenarzysta filmowy. Wraz z Tarrem współtworzył scenariusz do „Harmoniu Werckmeistera”, „Potępienia”, „Człowieka z Londynu” czy „Konia turyńskiego”, który w 2011 roku zdobył Srebrnego Niedźwiedzia na festiwalu w Berlinie.