O ile nie jest się za pan brat z czytnikami e-booków, na tego typu wycieczkach nadbagaż to niemal pewnik. Walizka musi być przecież po brzegi wypchana książkami. A że nie starczy miejsca na buty hikingowe i aparat? Nie szkodzi – piesze wędrówki i wizyty w muzeach to sprawa drugorzędna. Książkoholicy i tak tylko od czasu do czasu oderwą wzrok od opisów przyrody, aby zerknąć na majaczące w tle malownicze krajobrazy.
Raporty czytelnictwa pokazują, że na co dzień ze słowem pisanym jesteśmy raczej na bakier. Na początku tygodnia Biblioteka Narodowa opublikowała nowe dane. W 2024 roku aż 59% Polaków nie przeczytało ani jednej książki. Wraz z nadchodzącym latem tli się jednak iskierka nadziei na poprawę sytuacji. Jeśli tylko nowy trend podróżniczy urośnie w siłę, lada moment wszyscy będziemy rozglądać się za wciągającą lekturą do pociągu. Nie wystarczy jednak w drodze na nadbałtycką plażę spontanicznie zajrzeć do nakrytego białą plandeką stoiska z tanimi książkami. W tym sezonie prawdziwi miłośnicy literatury podporządkowują swojej pasji absolutnie cały urlop. Co prawda w Łebie też mogłaś przypadkiem sięgnąć po pierwszą część długaśnej serii w okazyjnej cenie i… tyle cię widzieli. Resztę turnusu spędziłaś, pożerając za parawanem kolejne tomy i ograniczając kontakt z pozostałymi plażowiczami do minimum. Różnica jest taka, że uczestnikom czytelniczych wyjazdów taki cel przyświeca już na starcie.
Czytaj też: Biblioterapia – terapia poprzez czytanie
Wakacje z książką są w trendach. Czyja to zasługa?
Co kryje się za zainteresowaniem retreatami dla moli książkowych? Może to BookTok, czyli tiktokowa społeczność chwaląca się zawartością swoich biblioteczek i wymieniająca rekomendacjami, a może instagramowe kluby czytelnicze prowadzone przez znanych i bogatych. Liczba polubień i komentarzy świadczy o tym, że Dua Lipa, Dakota Johnson czy Natalie Portman mają posłuch, o jakim grono pedagogiczne może jedynie pomarzyć. Niewykluczone, że przyczyniły się do tego zestawienia z książkami czytanymi przez bohaterów „Białego Lotosu”. A może zwyczajnie, tak jak w przypadku „cichych podróży” bez smartfona, coraz więcej osób chce na czas urlopu zwolnić tempo, przestać zaliczać z poczucia obowiązku największe atrakcje i naprawdę zresetować umysł?
Rzecz jasna wyjazdy pomyślane dla bibliofilii nie są częścią oferty dużych biur podróży. Mają jednak potencjał. Pracująca niegdyś w branży hotelarskiej Megan Christopher zbudowała na nich mały interes. Dzięki Ladies Who Lit szybko rzuciła etat. „Wyobraź sobie wypad, podczas którego twoje jedyne obowiązki to relaks, pochłanianie ulubionych książek i odkrywanie nowych miejsc” – reklamuje swoje usługi. „Naszym priorytetem jest zapewnienie ci przestrzeni i czasu na czytanie. Przygotujemy dla ciebie wszystkie posiłki, podamy świeżo parzoną kawę i dostępne bez ograniczeń napoje”.
„Całe dnie możesz spędzić w samotności lub w towarzystwie innych wielbicielek literatury. Wieczory to czas na wspólne spotkania pełne jedzenia i śmiechu”.
Zaczęło się od wynajęcia willi w Toskanii. Gdy publikowała w sieci informację, że szuka współtowarzyszek podróży podzielających jej zamiłowanie do książek, nie miała wielkich nadziei. – Na TikToku obserwowało mnie 16 osób, ale mój post stał się viralem. Wszystkie miejsca się wyprzedały – mówi. Wyjazd okazał się sukcesem. – To było jedno z najlepszych doświadczeń w moim życiu. Zupełnie jak jogowy retreat, tyle że bez jogi, gdzie po prostu siedzisz bezczynnie, czytasz i pijesz dużo wina, a obok są ludzie, którzy interesują się tym samym co ty, dzięki czemu możecie szybko nawiązać kontakt – opowiada.
Czytaj też: Jak czytanie wpływa na mózg? Poezja działa inaczej niż proza
Na ten rok w kalendarzu ma jeszcze dwanaście czytelniczych wyjazdów. Wiosną powita swoje gościnie w sercu medyny w marokańskim Asilah, gdzie w ciągu dnia można zaszczyć się z książką na spokojnym dziedzińcu lub na dachu. Po zmroku, gdy przyjdzie czas na odpoczynek od wodzenia wzrokiem po drobnym druku, zaproponuje im wieczór filmowy, wizytę u lokalnych rzemieślników czy lekcję malarstwa. Następne turnusy odbędą się m.in. na francuskim wybrzeżu, w Andaluzji i na sycylijskiej wsi. Każdy z nich ma już komplet uczestniczek. Na wyjazdach nie obowiązują ograniczenia wiekowe. Christopher przyznaje co prawda, że wśród urlopowiczek dominują kobiety po trzydziestce i czterdziestce, ale co rusz zdarzają się wyjątki.
– Raz pojechały z nami 19-latka i 75-latka. Na miejscu się zaprzyjaźniły – wspomina.
Choć podobnie jak nośne „coolcation” wciąż jest to niszowy sposób na spędzenie wakacji, na zwiększające się zapotrzebowanie odpowiada coraz więcej organizatorów wycieczek. Schemat zazwyczaj jest podobny – nie ma z góry narzuconych tytułów, o których później dyskutuje się przy kolacji. Można zapakować od plecaka dzieła noblistów, jak i literaturę młodzieżową. Są za to wszelkie udogodnienia pozwalające zapomnieć o deadline’ach i powiadomieniach. – Chodzi o to, aby móc wcisnąć pauzę i czytać bez poczucia winy z powodu tych wszystkich rzeczy, które „powinnaś” zrobić – tłumaczy Lucy Pearson, gospodyni weekendowego wyjazdu Rest and Read with Ease.
Idealne warunki do czytania dla swoich fanów postanowiło stworzyć także wielu pisarzy. Wśród nich są Jonas Saul i jego żona Rania Stone. Na czerwcowy wyjazd do Grecji jako gości specjalnych zaprosili autorów bestsellerowych kryminałów JD Barkera i Clare Mackintosh. – To gwiazdy rocka w świecie wydawniczym, które przez tydzień będą siedzieć przy basenie z grupą czytelników i rozmawiać o swojej pracy – mówi Saul.
– Mając na uwadze, co się dzieje obecnie na świecie, ludzie ledwo mają czas na czytanie. To jest ich szansa, żeby powiedzieć: „Dość tego, zamierzam to zmienić”.
Tylko czekać aż podobne inicjatywy pojawią w Polsce.
Źródła: Rebecca Cope, „Reading retreats are the must-try wellness break of 2025”, cntravelle.com; Heidi Mitchell, „Reading retreats led by bibliophiles and best-selling authors are the latest luxury travel trend”, nypst.com [dostęp: 16.04.2025]