Kobiecość wraca we właściwym momencie, regulowanym przez naturę. O połogu i powrocie do formy opowiada profesor Piotr Roszkowski.
W którym momencie zaczyna się połóg? W pierwszej minucie po porodzie?
Z połogiem mamy do czynienia wtedy, kiedy skończył się poród. Poród kończy się z chwilą, kiedy pacjentka urodzi łożysko i jest to trzeci okres porodu. Po ukończonym porodzie jest jeszcze okres bezpośredniej obserwacji pacjentki w warunkach bloku porodowego, który często nazywany jest IV okresem porodu. Jeśli był to poród fizjologiczny, czyli drogami i siłami natury – obserwacja trwa około 2-3 godzin, w przypadku zaś porodu zabiegowego – nieco dłużej, 4-5 godzin.
Poród zabiegowy – czyli cesarskie ciecie?
Nie tylko. To także poród przy użyciu próżnociągu (wyciągacza próżniowego – wyj. red.) lub przy udziale kleszczy. Porodem zabiegowym jest również odebranie porodu w położeniu podłużnym miednicowym. Czwarty okres wymaga zatem obserwacji w sali porodowej, aby możliwie jak najwcześniej wykryć obecność ewentualnych powikłań poporodowych.
Kiedy zatem zaczyna się taki, powiedzmy, prawdziwy połóg?
Po czwartym okresie porodu, z chwilą przeniesienia pacjentki na oddział położniczy. Połogiem nazywamy czas poporodowy, kiedy cofają się ciążowe zmiany ogólnoustrojowe oraz w obrębie narządu rodnego.
Pierwsze godziny połogu to kolejne skurcze. Ile ich jeszcze kobieta może przeżyć – poród, zaraz po nim skurcze połogowe…
To prawda. Skurcze mięśnia macicy w pierwszych dniach połogu są odczuwalne i mogą być bolesne. Jest to proces fizjologiczny związany z inwolucją macicy, gdy dolegliwości bólowe w dole brzucha są silne, można doraźnie podać środek przeciwbólowy, np. paracetamol.
Jak chodzi o fazy połogu – na co zwracać szczególną uwagę? Jakie mogą wystąpić powikłania?
Ze względu na dynamikę procesów inwolucyjnych w połogu wyróżnia się trzy okresy. Pierwszy obejmuje 24 godziny po porodzie, w którym mogą wystąpić ostre powikłania poporodowe. Drugi – wczesny – obejmujący pierwszy tydzień połogu. Trzeci – odległy okres połogu, w którym następuje pełna inwolucja narządu rodnego oraz powrót czynności ogólnoustrojowych do stanu sprzed ciąży. Trzeba wyróżnić powikłania ostre, wczesne i późne. Ostre – mogą wystąpić do 24 godzin od porodu. Natomiast powikłania wczesne – występują w 1. tygodniu po porodzie, późne do 6. tygodnia. Połóg trwa zwykle około 6 tygodni.
Jakie są najgroźniejsze powikłania, które mogą wystąpić w trakcie połogu?
Najgroźniejszym jest krwotok z dróg rodnych. Może wystąpić zaraz po porodzie noworodka. Może to być krwawienie z rozkurczonej macicy, z urazów poporodowych w obrębie kanału rodnego. Obecność tego rodzaju krwawień jest szybko zauważalna, gdyż są po prostu widoczne. Gorzej jest w sytuacji, kiedy istnieje krwawienie, a my tego na początku nie zauważamy. Tak dzieje się, np. w sytuacji tworzenia się krwiaków o różnej lokalizacji. Po porodzie siłami natury mogą to być, np. krwiaki krocza, natomiast po cięciu cesarskim – krwiaki powłok brzusznych. Innym powikłaniem jest zakażenie w połogu. Miejscowe zakażenie może objawić się, np. ropieniem rany krocza, po jego uprzednim nacięciu i zszyciu, czy zapaleniem rany powłok po cięciu cesarskim. W niektórych przypadkach proces regionalny może się uogólnić i rozwinąć w stan septyczny.
Która faza połogu jest najniebezpieczniejsza?
Pierwsze 24 godziny, zwłaszcza jeśli mówimy o ewentualności wystąpienia krwotoku. Większe krwawienia mogą także wystąpić w późniejszym okresie, ale zdecydowanie rzadziej. Jeżeli chodzi o inne niebezpieczeństwa w tym kolejnym etapie połogu może pojawić się zakrzepica, która jest drugim równie niebezpiecznym powikłaniem. W okresie połogowym krew jest wciąż nadkrzepliwa, wzrasta liczba płytek, występuje wysoki poziom fibrynogenu, co daje skłonność do wywołania zakrzepicy, zwłaszcza po porodach zabiegowych oraz w przypadku występowania u pacjentek żylaków kończyn dolnych.
Dlaczego żylaki mają wpływ na możliwość pojawienia się zakrzepicy?
Występuje zastój krwi, dodatkowo leżąca pozycja pacjentek, zwłaszcza u osób otyłych, nie wpływa korzystnie na stan układu naczyniowego. Dotyczy to przede wszystkim położnic po cięciu cesarskim, po którym uruchomienie jest opóźnione. Do tego dochodzą zmiany w układzie krzepnięcia – wszystko to powoduje zwiększenie ryzyka zakrzepicy.
Co konkretnie bada lekarz po porodzie. Zaczyna od badania łożyska, co ponadto?
Kiedy łożysko się urodzi – bada je lekarz bądź też doświadczona położna i stwierdza, czy jest całe oraz czy resztki łożyska nie pozostały w jamie macicy. Następnie we wziernikach pochwowych bada i ocenia stan poszczególnych pięter kanału rodnego pod kątem wykrycia ewentualnych urazów.
Jakie to mogą być urazy?
W przypadku pęknięcia szyjki macicy trzeba dokładnie obejrzeć całą szyjkę, sklepienia oraz ściany pochwy i krocze. Tam, gdzie dopatrzymy się jakichś obrażeń, krwawień zakładamy szwy. W trakcie przeprowadzania inspekcji ciągłości kanału rodnego, jeżeli pacjentka jest po cięciu cesarskim, musimy sprawdzić, czy jest zachowana ciągłość blizny po tym cięciu. Zawsze też sprawdzamy, czy mięsień macicy jest obkurczony, twardy oraz czy nie występuje krwawienie. Bada się też, na jakiej wysokości znajduje się macica. Bezpośrednio po porodzie znajduje się najczęściej na wysokości pępka.(...)
Ciąg dalszy artykułu na stronie