Według badań najszczęśliwsze związki to te, w których partnerzy mogą się pochwalić wysoką inteligencją emocjonalną. Zdolność do rozpoznawania i interpretowania emocji innych osób oraz właściwego reagowania na nie połączona ze świadomością własnych odczuć jest najlepszym narzędziem do rozwiązywania konfliktów i harmonijnej komunikacji. Jeśli jednak w twoim związku nie dzieje się najlepiej, a ty czujesz, że partner nie umie cię zrozumieć – być może winna jest jego niska inteligencja emocjonalna. Oto 4 charakterystyczne zdania, które mogą sugerować, że partner nie jest świadomy tego, co przeżywasz, i nie potrafi odpowiedzieć na twoje emocjonalne potrzeby.
„Literatura naukowa wskazuje, że najszczęśliwsze pary to te, które posiadają wyższą inteligencję emocjonalną” – pisze psycholog Pablo Fernández-Berrocal, autor poradnika „Inteligencja emocjonalna. Jak zarządzać emocjami”. I kontynuuje:
„Pary, które lepiej rozumieją swoje emocje, potrafią poprawnie odczytywać sygnały komunikacji niewerbalnej, wiedzą, jak słuchać, dyskutować, a nawet przebaczać, i w rezultacie lepiej rozwiązują swoje codzienne konflikty, to jednocześnie te, które potrafią rozwijać i wzmacniać swoją relację. Dodatkowo pary te czują się bardziej wspierane, zadowolone i bezpieczne, co zwiększa prawdopodobieństwo przezwyciężenia problemów i pozostania razem”.
Niska inteligencja emocjonalna, a więc deficyt w zdolności percepcji i rozumienia emocji oraz zarządzania nimi, ma za to odwrotny skutek. Utrudnia porozumienie między partnerami, obniża poziom bliskości i satysfakcji emocjonalnej, wywołuje konflikty, a często uniemożliwia dojście do kompromisu. Dotyczy to szczególnie sytuacji, w której jedna ze stron nosi w sobie ogromne pokłady emocji, które stara się komunikować, ale które pozostają niezrozumiałe bądź niewidoczne dla drugiej połówki. Poczucie, że jest się ignorowanym i niedocenianym, wywołuje frustrację i nieuchronnie prowadzi do gromadzenia się wzajemnych żali, rozczarowań czy urazów.
Sądy i przekonania, które na co dzień wygłasza nasz partner, mogą być pewną wskazówką sugerującą poziom jego inteligencji emocjonalnej. Dr Cortney S. Warren, psycholożka kliniczna i absolwentka kursów na Uniwersytecie Harvarda, wymienia kilka zdań często wypowiadanych przez osoby, którym brakuje umiejętności rozpoznawania czyichś stanów emocjonalnych. Te charakterystyczne zwroty mogą być nie tylko zwiastunem problemów z empatią – mogą także informować nas, że mamy do czynienia z kimś egoistycznym, kto nie tylko nie potrafi, ale i nie chce dopuszczać do siebie uczuć drugiej strony, ponieważ nie wie, jak na nie odpowiedzieć. Wygodniej jest mu ignorować wysyłane przez nas sygnały i pielęgnować wewnętrzne urazy, niż zmierzyć się odmiennym punktem widzenia, co wiąże się z uznaniem własnych win i deficytów.
1. „Jesteś przewrażliwiona”
Pod tym zdaniem kryje się komunikat: „Przesadzasz, twoje uczucia są irracjonalne”. Osoba, która tak mówi, sugeruje nam, że coś jest z nami nie tak i dlatego całkowicie podważa fakt, że odczuwamy pewne emocje. To próba zawstydzenia nas i chęć całkowitego odsunięcia od siebie odpowiedzialności za nasze samopoczucie.
2. „Jestem, jaki jestem, i tego nie zmienię”
Jednym z warunków przetrwania związku jest obopólna gotowość partnerów do tego, aby się rozwijać i dojrzewać. W ten sposób codziennie starają się oni podtrzymać swoje uczucia – bo miłość nie jest czymś danym raz na zawsze, lecz wymaga pracy. Jeśli jeden z partnerów z góry zakłada, że nie będzie próbował się zmienić dla dobra waszej relacji, nie tylko brakuje mu inteligencji emocjonalnej, lecz przede wszystkim – emocjonalnej dojrzałości i zrozumienia, na czym polega budowanie zdrowego związku opartego na miłości, oddaniu i wzajemnej trosce.
3. „To ty masz z tym problem, nie ja”
Tak brzmi najłatwiejsza wymówka, którą posługuje się ktoś, kto nie potrafi zmierzyć się z trudnymi emocjami w związku. Zamiast tego woli umyć ręce i zostawić drugą osobę z emocjonalnym balastem – uznając jednocześnie, że w żadnym stopniu się do niego nie przyczynił.
4. „To wszystko twoja wina”
Partner z niską inteligencją emocjonalną nie potrafi identyfikować swoich emocji i brać za nie odpowiedzialności. Jeśli więc sam będzie odczuwać złość, wygodniej będzie mu ją przypisać twojemu zachowaniu. W ten sposób znajduje też łatwe wytłumaczenie dla swojego stanu emocjonalnego – zamiast podjąć próbę autorefleksji, winą za stresującą sytuację obarcza ciebie, co zwalnia go z szukania przyczyny w sobie.
Trudno budować relację z kimś, kto notorycznie neguje nasze odczucia albo odmawia przyjrzenia się im w pogłębiony, dojrzały sposób. Jeśli demonstruje przy tym swoją pogardę i wyższość, to taka postawa niemal zupełnie przekreśla szanse na prawdziwe porozumienie. W takiej sytuacji jedna ze stron stale będzie czuła się nieważna, niezrozumiana i samotna – druga zaś sfrustrowana tym, że wymaga się od niej autorefleksji, do której nie jest zdolna.
Związek może przetrwać jedynie wtedy, gdy partner mający trudności emocjonalne uzna, że problem rzeczywiście istnieje, podejmie próbę zrozumienia drugiej strony i będzie konsekwentnie pracować nad sobą. W przeciwnym razie szanse na trwały, satysfakcjonujący związek są niewielkie.
Jaka jest korelacja między inteligencją emocjonalną a poczuciem szczęścia i satysfakcji w związku? Jak można zwiększyć inteligencję emocjonalną swoją lub partnera? O tym przeczytacie w pierwszym poradniku z serii „Psychologia – klucze do lepszego życia”.