Zdrowa pewność siebie ułatwia osiąganie życiowych celów. Ludzie naturalnie lgną do osób, które są asertywne, nie boją się wyrażać swojego zdania i wierzą swoje kompetencje. Niestety, często już na starcie dajemy innym sygnał, że nie ufamy do końca sami sobie. A skoro nie czujemy się wystarczająco pewni, by sprawować kontrolę nad własnym życiem – dlaczego ktoś z zewnątrz miałby postrzegać nas jako kogoś, na kim warto polegać?
Jak zacząć budować zdrową pewność siebie? W pierwszej kolejności przyjrzyjmy się nieświadomym zachowaniom, które automatycznie stawiają nas w uległej pozycji. Mówca i trener umiejętności przywódczych Scott Mautz przytacza 4 sytuacje, które na starcie komunikują innym, że jesteśmy zbyt grzeczni i potulni.
Jeśli na każdym kroku wzbraniasz się przed podejmowaniem decyzji, pokazujesz w ten sposób innym, że nie wierzysz we własne możliwości lub boisz się konsekwencji swoich wyborów. Postronni mogą uznać, że brakuje ci samodzielności, odwagi i wykazujesz zbyt daleko idącą zależność od innych – a przez to jesteś podatna/-y na wpływy. Twój brak decyzyjności otoczenie może też odczytywać jako niechęć (lub nieumiejętność) do kontrolowania sytuacji.
Jeśli łakniesz komplementów, a twoje słowa i postawa w całości podporządkowane są schlebianiu innym – stawia cię to w pozycji dawcy uwagi i zainteresowania. Stałe poszukiwanie aprobaty sygnalizuje, że masz trudności z wiarą w swoją wartość lub kompetencje, dlatego bardziej ufasz ocenom postronnych ludzi niż własnym. Z punktu widzenia obserwatora może być to odczytane jako słabość charakteru i objaw nadmiernej wrażliwości na krytykę. Taka postawa sugeruje też, że jesteś podatna/-y na manipulacje, co niektóre osoby mogą chcieć wykorzystać. Na przykład możesz pełnić rolę pocieszycielki/pocieszyciela lub „plasterka na ranę” dla kogoś, kto akurat potrzebuje emocjonalnego wsparcia, choć sam nie jest gotowy dać ci tego samego.
Jeżeli wolisz tkwić w swojej strefie komfortu niż podejmować odważne decyzje, inni mogą odbierać to jako objaw strachu przed porażką. Wyraźny lęk przed popełnieniem błędu komunikuje, że nie akceptujesz siebie wystarczająco, aby radzić sobie z krytyką lub negatywnymi opiniami. Takie zachowanie może być odbierane jako brak pewności siebie, nadmierny perfekcjonizm lub tendencja do wycofywania się z wyzwań. Postronni mogą dostrzec w takim postępowaniu brak odwagi do eksperymentowania oraz obawę przed ryzykiem, co dodatkowo obniża twoją pozycję w oczach innych.
Wolisz nikomu się nie narażać, trzymać język za zębami i zgadzać się na wszystko, czego inni od ciebie oczekują? To kolejny powód, dla którego otoczenie może odbierać cię jako kogoś słabego i uległego. Jeśli nie komunikujesz otwarcie swoich potrzeb oraz nie umiesz odmawiać, inni przestają się z tobą liczyć. Widzą w tobie brak stanowczości oraz tendencję do podporządkowywania się cudzym oczekiwaniom. Weź pod uwagę także to, że osoby, które rezygnują z siebie, aby spełniać życzenia innych, często padają ofiarą wykorzystywania ze strony bardziej dominujących jednostek.
Czytaj też: Asertywność w związku – kiedy warto o nią zawalczyć? Rozmowa z Katarzyną Miller
Jeśli dostrzegasz u siebie wymienione zachowania wiedz, że zawsze możesz je zmienić i zacząć aktywnie budować pewność siebie od postaw. Zacznij powoli i na spokojnie.
Unikasz podejmowania decyzji w obawie przed braniem na siebie zbyt dużej odpowiedzialności? Spróbuj odznaczać się większą decyzyjnością w drobnych, codziennych sprawach, takich jak np. wybór miejsca spotkania, filmu czy restauracji. Gdy sytuacja wymaga od ciebie inicjatywy, unikaj odkładania decyzji na później i zrzucania tej czynności na innych. Pamiętaj, że błędy są częścią naszej natury, nie da się ich uniknąć i przegranym może być jedynie ten, kto nigdy nie ryzykuje – bo nawet z porażki można wyciągnąć cenną lekcję.
Opierasz swoje poczucie wartości na opiniach innych? Pracuj nad samoakceptacją zamiast uzależniać swoje samopoczucie od tego, jak postrzega cię otoczenie. W tym celu regularnie pytaj siebie, co ty uważasz za słuszne lub dobre. Twoje uczucia i potrzeby wcale nie są gorsze czy mniej ważne niż oczekiwania postronnych osób – nie możesz ich zaniedbywać, a tym bardziej ignorować. Jeśli spotkasz się z krytyką pamiętaj, że to dotyczy ona każdego, bez wyjątku – różnica między ludźmi polega na tym, że jedni uzależniają od niej całe swoje poczucie wartości, a inni traktują jako zwykłą informację zwrotną.
Nigdy nie ryzykujesz, bo obawiasz się niepowodzenia? Świadomie zaakceptuj fakt, że porażka jest częścią procesu uczenia się. Każdy błąd to informacja, co następnym razem możesz zrobić lepiej – traktują ją jako lekcję, nie jak wyrok przekreślający twoje szanse na sukces.
Boisz się wyrażać wprost swoich oczekiwań czy dzielić się zastrzeżeniami? Jasno i zdecydowanie, ale jednocześnie uprzejmie komunikuj własne potrzeby. Ćwicz odmawianie, gdy czyjeś prośby naruszają twoje wartości. Pamiętaj, że nie uległość, lecz stawianie granic wzbudzają szacunek i budują twoją pozycję jako osoby pewnej siebie, niezależnej i godnej szacunku.
Artykuł opracowany na podstawie: S. Mautz, „If you say ‘yes’ to these 5 questions, people are ‘judging you as insecure,’ says leadership expert”, [dostęp: 24.03].