Myśleć pozytywnie w sytuacji, gdy z powodu pandemii coraz więcej osób traci pracę? Łatwiej powiedzieć, trudniej zrobić. Jednak warto podjąć wysiłek, choćby ze względu na nasze zdrowie.
Stres wynikający ze zwolnienia z pracy należy do tak zwanego stresu przewlekłego. Taki stres działa przez długi czas, a konsekwencją jego działania mogą być choroby psychosomatyczne i zaburzenia psychiczne. Każda negatywna myśl, która w tym czasie przychodzi nam do głowy, przez organizm odbierana jest jako stres i wzbudza kaskadę hormonów stresowych (adrenalina, noradrenalina, kortyzol), które z kolei wykonują swoje zadania, zgodnie z ich przeznaczeniem. Adrenalina między innymi podnosi ciśnienie krwi, powoduje przyspieszenie czynności serca, czasami może przyczyniać się do wystąpienia zaburzeń rytmu serca. Noradrenalina ma podobne do adrenaliny działanie na nasz organizm, tylko znacznie silniejsze. Kortyzol powoduje podniesienie poziomu glukozy, którą potrafi wyprodukować z kwasu pirogronowego i dwutlenku węgla czy z aminokwasów. Jednorazowo to nic złego, ale jeśli ten proces trwa długo, to może przyczynić się do rozwoju cukrzycy.
Po co mówić tyle o negatywnych aspektach stresu przewlekłego, który jest wynikiem utraty pracy?
Mówimy o tym dlatego, że to najlepsza metoda radzenia sobie ze stresem po utracie pracy – świadomość, co ja sobie robię złego kiedy negatywnie myślę o mojej obecnej sytuacji. Jedna przykra myśl włącza całą kaskadę hormonów stresowych, której my nie możemy zatrzymać. Najbardziej skuteczna metoda - to tak działać, aby nie wzbudzać jej w ogóle.
Pierwsza zasada – przestać myśleć negatywnie.
Druga zasada – podnieść ręce do góry i krzyknąć z radością – Jak świetnie, że straciłem pracę! Czekają na mnie teraz nowe możliwości!
Wydaje się absurdalne? Jednak wówczas w naszym organizmie nie włącza się reakcja stresowa. Włącza się natomiast kreatywność. Nasz mózg zaczyna pracować dla nas. Przychodzą nam do głowy nowe pomysły, pojawiają się rozwiązania, których wcześniej nie widzieliśmy.
Dlaczego tak się dzieje? Bo jak udowadniają badania – jeśli poziom stresu rośnie, to poziom inteligencji spada. Dlatego tak ważne jest, aby nasz mózg był w fazie bez stresu.
Trzecia zasada – proponowana przez Profesora Martina Seligmana, twórcę psychologii pozytywnej – to uświadomienie sobie, jakie mam przekonanie o sobie w sytuacji utraty pracy. W większości uważamy, że jesteśmy beznadziejni, co często słyszę od moich pacjentów. Co wtedy zrobić? Można w to uwierzyć i nic dobrego się wtedy nie wydarzy lub możemy zakwestionować to błędne przekonanie.
Jak to zrobić? Trzeba sobie przypomnieć jakie mieliśmy w przeszłości sukcesy. Nie muszą to być oczywiście wielkie rzeczy typu wygranie w Lotto miliona złotych. To mogą być drobiazgi, które my za sukcesy uznajemy. Na przykład: chodząc do szkoły zdałem do następnej klasy, choć z matematyki wcale nie było łatwo, ukończyłem szkołę podstawową z wyróżnieniem, dostałem się na studia itd. Trzeba znaleźć bardzo dużo mniejszych i większych powodów do dumy. Ta długa lista naszych osiągnięć spowoduje, że poczujemy się lepiej. Dostaniemy dawkę dodatkowej energii, której wcześniej nie było. Wówczas nie zgodzimy się mentalnie ze stwierdzeniem, że jestem beznadziejny, bo mamy wiele dowodów na to, że tak nie jest. Poczujemy dodatkową siłę do działania. Skąd weźmie się ta siła? Poprzez zapisywanie naszych sukcesów w naszym mózgu zacznie wydzielać się dopamina – neurotransmiter w mózgu, który między innymi odpowiedzialny jest za wywoływanie motywacji do działania. Zwiększona ilość dopaminy w momencie utraty pracy jest dla nas niezbędna. Wtedy nasz mózg staje się kreatywny. Znajduje nowe rozwiązania. Szuka dla nas nowych możliwości.
To, co słyszę od moich pacjentów, to że w większości przypadków, w ocenie z perspektywy czasu dobrze się stało, że stracili pracę. Nowa praca daje im nowe możliwości i zwykle są bardzo zadowoleni. Niejednokrotnie cieszą się, mówiąc, że to dobrze, że stracili wtedy pracę, bo nigdy by sami nie odeszli, a teraz jest o wiele lepiej niż dotychczas.
Dobrze się dzieje, że czasami ktoś podejmuje za nas trudne decyzje, których my z obawy przed zmianą, nie podjęlibyśmy nigdy.
Elżbieta Bonder, lekarz chorób wewnętrznych, specjalizująca się w leczeniu chorób wynikających z działania przewlekłego stresu i ucząca pacjentów aktywnej profilaktyki powstawania chorób psychosomatycznych, autorka programu Stop Stres.