Tak twierdzą ci, którzy jej po prostu nie zaznali i dla których to byłoby zbyt trudne.
Rozmawianie o damsko-męskiej przyjaźni to trochę jak rozmawianie o przyjaźni polsko-niemieckiej, obie sprawy są delikatne. Klasyczna definicja przyjaźni mówi przecież o tym, że to jest więź oparta na zaufaniu, wspólnym spędzaniu czasu, na wspólnych zainteresowaniach, zwierzaniu się sobie, ale jednocześnie jest to relacja nieseksualna. Nie zgadzam się z przesądem, że kobieco-męska przyjaźń jest niemożliwa. Tak twierdzą ci, którzy jej po prostu nie zaznali i dla których to byłoby zbyt trudne. Jeśli ktoś im się nie podoba fizycznie, to się z nim nie zakolegują, mają jak gdyby do płci przeciwnej tylko jeden interes. Moje doświadczenie jest inne, znam takie mieszane przyjaźnie i nie chodzi mi wcale wyłącznie o przyjaźnie kobiet z gejami. Być może tego rodzaju opinie formułują seksoholicy. Jeżeli się jest spełnionym seksualnie ze swoim partnerem, to przecież nie wszystko trzeba chcieć przelecieć. Podoba nam się dużo ludzi, ale już samo przeżywanie tego, że ktoś nam się podoba i na nas działa, samo w sobie jest bardzo przyjemne i nie trzeba tego koniecznie konsumować.
Swoją drogą wykluczanie sfery seksualnej z przyjaźni wiele mówi o tym, jak seksualność rozumiemy. Jeżeli seksualność ma brukać przyjaźń, to jest to dziwne postawienie sprawy. Mam takie podejście do życia, że ono całe jest seksualne. Przecież istnieje jeszcze erotyzm. Przyjaźń to nie jest związek dwóch mnichów, którym nie wolno na siebie patrzeć ani się sobą zachwycić, ani się objąć i przytulić. Może się tak stać, że przyjaciele różnych płci pewnego dnia, na przykład po alkoholu, się ze sobą prześpią. I albo sobie z tym poradzą, wrócą do dawnego porządku, albo im się relacja zepsuje. Może przespali się ze sobą, dlatego że odkryli do siebie utrzymywany dotąd w ryzach pociąg? Może się okazać, że warto iść w tę stronę, bo to jest dla nich przyjemne i ważne. Albo to lubią i będą to kontynuować, albo podziękują sobie za tego rodzaju akty i nadal będą się lubić. Wszystko zależy od klasy ludzi, od historii ich życia, od ich przekonań, samoświadomości i dojrzałości.
Często ludzie przyjaźnią się przez lata całe, a potem się okazuje, że właściwie to nareszcie dorośli do tego, żeby być razem. Budują wtedy na ogół fajny związek, bo mają do siebie dużo ciepła i kupę wspólnych doświadczeń. Ale też bywa odwrotnie. Nie sprawdzają się tu żadne generalizacje. Ani nie jest tak, że każdy facet potrafi się przyjaźnić z kobietą czy każda kobieta umie z facetem, ani nie jest tak, że żaden i żadna. Są ludzie, którzy się kolegują tylko z rówieśnikami, a są i tacy, którzy mają znajomych i przyjaciół w bardzo różnym wieku, starszych i młodszych od siebie. Im więcej jesteśmy w stanie tworzyć rodzajów związków, tym jesteśmy bogatsi.
Nie każda para, która się rozstaje w sensie seksualnym, potrafi przekształcić swój związek w przyjaźń, ale niektórym się to udaje. Najlepszy przykład to dobrze funkcjonujące patchworkowe rodziny. Choć kobieco-męska przyjaźń bywa problematyczna wtedy, gdy dotyczy osób w stałych związkach. Ktoś, kto zawłaszcza swojego partnera czy partnerkę, jest pełen niepokoju i obaw, nie będzie chciał znosić tego, że w życiu jego drugiej połowy jest ważny ktoś jeszcze. Tymczasem przyjaźń jest innym rodzajem bliskości niż związek. Ja rozumiem, że mój partner może się z kimś porozumiewać w różnych sprawach dużo lepiej niż ze mną, proszę bardzo. Niestety, ludzie często nie mają w sobie wystarczającego oparcia, żeby się nie bać, nie być zazdrosnym o uwagę czy czas. To dziecko się boi, że jak mamusi nie ma, to ona już nie wróci. Ale boi się wtedy, gdy mamusia nie umie mu pokazać, że jest z nim zawsze, nawet jak fizycznie jej nie ma.
Wysłuchał Dariusz Janiszewski.
Katarzyna Miller, terapeutka. Pisze książki, wiersze, śpiewa.