Ok. 360 tys. Polaków zmaga się z nowotworami. W ostatnim czasie coraz większą wagę przywiązuje się do psychoonkologii – metody wspomagającej walkę z chorobą. To ważne, ponieważ pacjenci w trakcie leczenia, nawrotów choroby i rekonwalescencji bardzo potrzebują pomocy psychologicznej.
Ze statystyk Krajowego Rejestru Nowotworów wynika, że w Polsce rak jest pierwszą przyczyną zgonów wśród kobiet w średnim wieku i drugą wśród mężczyzn. Główny Urząd Statystyczny podaje, że wśród mężczyzn dominuje rak płuc (21 proc.), prostaty (13 proc.) oraz jelita grubego (11 proc.) a wśród kobiet najczęstszym problemem jest rak piersi (23 proc.), jelita grubego (10 proc.), płuc (9 proc.), a także trzonu macicy (7 proc.). W Polsce każdego roku z powodu nowotworów umiera ponad 45 tys. mężczyzn i ponad 35 tys. kobiet. Profilaktyka jest więc szczególnie istotna. Z chorobą wykrytą w porę można wygrać!
Długotrwały stres, lęk czy depresja prowadzą do zmian wegetatywno-somatycznych w organizmie i obniżenia odporności. Pacjent w złej kondycji psychicznej może być bardziej narażony na wystąpienie choroby nowotworowej, a także na jej postępowanie.
– W wyniku stresu wzrasta wydzielanie kortyzolu. Hormon ten z kolei doprowadza do pewnego rodzaju wyczerpania i osłabienia organizmu. Obniżona odporność spowodowana napięciem w połączeniu z czynnikami środowiskowymi, genetycznymi czy niezdrowym stylem życia znacznie zwiększa ryzyko wystąpienia choroby – mówi dr Jolanta Nalewaj, psychoonkolog i dietetyk z poznańskiej Kliniki Promienistej.
Leczenie nowotworów oparto na trzech dziedzinach: chirurgii onkologicznej, chemioterapii i radioterapii. Współcześnie do sposobów walki z rakiem dołączono psychoonkologię, która zakłada istotny wpływ psychiki na kondycję fizyczną i stan zdrowia człowieka. Zwraca również uwagę na znaczenie psychologii w leczeniu nowotworów i powrotu do zdrowia.
Psychoonkologia obejmuje profilaktykę przeciwnowotworową, pomoc osobom chorym i ich bliskim, a także edukację personelu medycznego. Sposób prowadzenia rozmowy i przekazywania pierwszych informacji zwykle ma decydujący wpływ na późniejszy stan psychiczny pacjenta. Bardzo duży wpływ na sukces w walce z rakiem ma jego wczesne wykrycie, postawienie diagnozy i natychmiastowe podjęcie leczenia.
– Powodzenie leczenia w dużej mierze zależy od podejścia pacjenta. Tak naprawdę, w momencie postawienia diagnozy życie chorego zmienia się o 180 stopni. Dlatego kluczowe jest, by pacjent i jego rodzina otrzymali pomoc w znalezieniu motywacji do walki z chorobą. Im lepsze jest nasze nastawienie, tym większa szansa, że będziemy cieszyli się zdrowiem. Ponadto musimy pamiętać o regularnych badaniach profilaktycznych, a także korzystać z metod samokontroli – mówi dr Jolanta Nalewaj.
Moment, w którym pacjent musi zmierzyć się z rozpoznaniem nowotworu, jest niezwykle trudny. Chory przeważnie nie potrafi poradzić sobie z postawioną diagnozą i z towarzyszącym jej strachem, niepewnością i innymi negatywnymi emocjami. Dlatego też tak istotna jest pomoc specjalisty. Psychoonkolog zna specyfikę choroby nowotworowej oraz występujące w niej mechanizmy. Przede wszystkim pomaga uporać się z trudnymi emocjami i z zaakceptowaniem sytuacji. Łagodzi psychiczne skutki diagnozy, pomaga ukierunkować emocje tak, aby nie były one destruktywne i wypracowuje indywidualne metody radzenia sobie z nową sytuacją. Przygotowuje również chorego do zmian w życiu, które nastąpią w związku z chorobą.
W kręgu zainteresowań psychoonkologii znajduje się nie tylko promowanie profilaktyki i wspieranie pacjentów onkologicznych, ale także pomoc bliskim chorego. Trzeba pamiętać, że zmierzenie się z nowotworem jest wyzwaniem również dla nich. Pacjent niejednokrotnie wypiera chorobę ze świadomości. Natomiast osoby z jego otoczenia żyją w ciągłym strachu i z obawą o zdrowie i życie bliskiej osoby. Dlatego też należy zapewnić im odpowiednią pomoc psychologiczną. Pokazać, w jaki sposób radzić sobie z sytuacją oraz jak troskę przemienić w skuteczne wsparcie dla pacjenta.
mat.pras.