W towarzystwie niektórych osób czujemy radość i przypływ pozytywnej energii. To znak, że znajomość z nimi nam służy. Ale są też ludzie, przy których z niewiadomych przyczyn czujemy się pomijani, nieważni, a czasem wręcz gorsi. Z pozoru wszystko jest w porządku: spotykamy się z nimi, rozmawiamy, czasem nawet żartujemy. Ale to ich życie i ich problemy są wiodącym tematem konwersacji. To ich pocieszamy, podziwiamy i gratulujemy sukcesów. A nasze sprawy? Dziwnym trafem nigdy nawet nie mamy szansy o nich opowiedzieć... Sprawdź, jakie jeszcze sytuacje wskazują na to, że masz do czynienia z osobą egocentryczną.
Znajomość z egocentrykiem nie musi być skazana na porażkę. O ile kontakt z taką osobą wywołuje w nas dużo pozytywnych emocji – nie ma powodów, by się od niej dystansować. Problem pojawia się, gdy po interakcji z kimś, kogo podejrzewamy o egocentryzm, czujemy się gorzej niż wcześniej. Na przykład dochodzą do głosu nasze kompleksy, zaczynamy wątpić w siebie, a nasze poczucie wartości pikuje w dół. Możemy też czuć się wykorzystywani, niedoceniani i nieważni – bo egocentrycy rzadko poświęcają uwagę komukolwiek poza sobą, a nawet jeśli, to głównie przez wzgląd na własne interesy.
Jakie zachowania egocentryka są najbardziej toksyczne? Oto 4 wymieniane przez psychologów. Na szczęście można dość szybko je rozpoznać i odciąć się od egoisty zanim zaszkodzi naszemu samopoczuciu.
Ludzie egocentryczni mają tendencję do tego, by traktować innych jako środek do osiągnięcia celu – a nie cel sam w sobie. Taka osoba raczej nie odzywa się bezinteresownie, żeby spytać, co u ciebie, pogadać o wspólnych sprawach i miło spędzić czas. Może tak to przedstawiać, ale jej najważniejszym celem jest poprawić sobie humor albo coś zyskać – właśnie dzięki tobie. Potrafi więc dzwonić tylko po to, żeby się przed tobą wygadać, dostać jakąś informację czy otrzymać od ciebie oznaki zainteresowania, bo akurat brakowało jej atencji. Często dopiero po fakcie orientujemy się, że zostaliśmy przez nią wykorzystani. Jeśli kontakty z jakąś osobą często wywołują w tobie takie uczucie – zastanów się dobrze, czy chcesz kontynuować z nią znajomość.
Niepodważalnym sygnałem, że masz do czynienia z egocentrykiem, jest jego skłonność do mówienia wyłącznie o sobie. Może bez końca opowiadać o swoich sukcesach, o swoich rajskich wakacjach, remoncie swojego domu, o swoich problemach ze zdrowiem, swoich genialnych dzieciach i swoim wspaniałym psie. Niezwykle rzadko z jego ust pada pytanie o twoje sprawy, które mało go interesują. Co więcej, nawet jeśli uda ci się przerwać monolog egocentryka i powiedzieć coś o sobie, zaraz znowu pokieruje rozmową tak, żeby temat zszedł na jego życiowe perypetie. Pytanie brzmi: czy na pewno chcesz być czyjąś powierniczką, pocieszycielką i cheerleaderką w jednym, nie otrzymując nic w zamian?
W rozmowie z egocentrykiem charakterystyczne są momenty pauzy, w których oczekuje on, że zareagujesz na jego słowa zgodnie z jego życzeniem. Na przykład, gdy opowiada o chorobie swojego kota – czujesz się zobowiązana, by zapewniać go o swoim współczuciu, dopytywać szczegółów, wyrażać swój smutek i zmartwienie. Gdy chwali się osiągnięciami – odczuwasz przymus, by się nimi zachwycać w takim samym stopniu jak on. Twoje reakcje nie są spontaniczne, lecz niejako sprowokowane przez egocentryka, który żąda twojej uwagi i karmi się nią, nie oferując nic w zamian. Na dłuższą metę taka dynamika relacji wypala nas i drenuje z energii.
Czytaj także: 10 zdań, po których poznasz egocentryka. To mówią ci, którzy myślą, że świat kręci się wokół nich
Co jeszcze zdradza egocentryka? Zwróć uwagę na to, jak reaguje, gdy ktoś mu coś zarzuca. Prawdopodobnie będzie bronił się do upadłego i znajdował multum wymówek, byleby nie wziąć winy na siebie. Może też obwiniać wszystkich dookoła za ewentualne niepowodzenia. Oprócz tego przyjrzyj się, czy osoba, która wydaje ci się samolubna, potrafi gratulować innym osiągnięć. Wymaga to dystansu do siebie i wzniesienia się ponad swoje ego – a nie każdemu przychodzi to łatwo.
Jeśli widzisz u kogoś ze swoich znajomych podobne schematy zachowań, nie wahaj się ograniczyć z nim kontakt – tym bardziej, gdy interakcje z nim są dla ciebie męczące i psują ci nastrój. Twoje samopoczucie psychiczne powinno być priorytetem, dlatego skupiaj się na relacjach, które wzbogacają cię, dają ci przestrzeń na to, aby być sobą i nie polegają na ciągłej rywalizacji o uwagę.
Pielęgnuj znajomości, dzięki którym rozkwitasz – a rezygnuj z tych, które pozostawiają cię z uczuciem wypalenia i rozczarowania.
Artykuł opracowany na podstawie: B. A. Mayer, „Self-Absorbed People Often Display These 12 Traits Without Realizing It, Psychologists Say”, parade.com [dostęp: 23.06.2025].