Hiperprolaktynemia dotyczy zarówno kobiet jak i mężczyzn. Częściej objawia się u osób wrażliwych, podatnych na stres, o osobowości lękowej. Hiperprolaktynemia sama w sobie nie jest chorobą. O tym, czym się objawia i kiedy wymaga leczenia mówi dr Katarzyna Czady-Jurszewicz, endokrynolożka.
Hiperprolaktynemia to stan związany z nadmiernym wydzielaniem prolaktyny – hormonu produkowanego przez komórki laktotropowe przysadki, gruczołu dokrewnego znajdującego się w mózgu. Hiperprolaktynemia pojawia się okresowo w sytuacjach fizjologicznych, takich jak ciąża, laktacja, stres, sen, wysiłek fizyczny, a także podczas doznań seksualnych.
Hiperprolaktynemia przyczyny
Hiperprolaktynemia sama w sobie nie jest stanem chorobowym, choć może być też wynikiem patologii, związanej najczęściej z gruczolakiem przysadki mózgowej, wydzielającym w nadmiarze ten hormon. Inne przyczyny są dużo rzadsze i obejmują chociażby urazy głowy, nowotwory w obrębie przysadki mózgowej, urazy ściany klatki piersiowej, niewydolność wątroby czy nerek, ale też niewyrównaną niedoczynność tarczycy.
Poza tym wiele leków może prowadzić do podwyższonego stężenia prolaktyny, wśród nich najczęstszy związek z tym mają popularne leki stosowane w depresji, nadciśnieniu tętniczym, chorobie wrzodowej i alergii. Czasem jednak nie udaje się ustalić jednoznacznej przyczyny.
Hiperprolaktynemia objawy
Hiperprolaktynemia występuje zarówno u kobiet jak i mężczyzn, niemniej jednak jej obraz kliniczny różni się w zależności od płci. Zaburzenia cyklu miesiączkowego, od nieregularnych poprzez rzadkie miesiączki, aż do całkowitego ich braku są dość często zgłaszanym przez kobiety zaburzeniem. Poza tym skarżyć się one mogą na mlekotok, samoistny, bądź na skutek drażnienia brodawek sutkowych, obniżone libido czy też chwiejność emocjonalną. Hiperprolaktynemia jest też ważną i jedną z pierwszych w kolejce do wykluczenia przyczyn niepłodności.
U mężczyzn z kolei na plan pierwszy wysuwają się zaburzenia libido i erekcji. Poza tym podobnie możemy mieć do czynienia z niepłodnością. Uwagę zwracają także takie cechy wyglądu zewnętrznego jak ginekomastia (powiększenie gruczołów sutkowych), zmniejszenie masy mięśniowej i zanik owłosienia płciowego.
Hiperprolaktynemia leczenie
Wymienione wyżej objawy powinny skłonić do wizyty u endokrynologa (bądź ginekologa-endokrynologa), który w pierwszej kolejności zleci oznaczenie prolaktyny w surowicy krwi, wykluczy pozostałe przyczyny jej podwyższenia, oceni ryzyko guza przysadki i zadecyduje o ewentualnej dalszej diagnostyce.
Warto podkreślić, że jedynie w sytuacji znacznie podwyższonego stężenia prolaktyny lekarz zaleca wykonanie badania obrazowego. W pozostałych i najczęstszych przypadkach umiarkowanego podwyższenia hormonu wykonuje się tzw. test z metoklopramidem, polegający na oznaczeniu prolaktyny przed i godzinę po podaniu tego leku o działaniu przeciwwymiotnym.
W przypadku hiperprolaktynemii niezmiernie ważne jest właściwe przygotowanie do badania (odpowiednia faza cyklu u kobiet, rezygnacja ze współżycia dzień przed, minimalizacja stresu, a nawet niektórych pokarmów czy używek), jak i świadomość, że wykonujemy je tylko i wyłącznie w sytuacji istnienia niepokojących symptomów, w myśl koronnej, obowiązującej w medycynie zasady, że leczymy objawy a nie wyniki badań.
Kiedy już jednak hiperprolaktynemia idzie w parze ze skargami zgłaszanymi ze strony pacjenta albo jest wynikiem mikrogruczolaka przysadki, lekarz endokrynolog włącza leczenie tzw. agonistami dopaminy, które w przypadku hiperprolaktymemii czynnościowej (niezwiązanej z guzem) przynosi poprawę po około 3-6 miesiącach. Pacjenci z guzem prolaktynowym wymagają z reguły wieloletniego leczenia, ale bardzo rzadko potrzebne jest leczenie neurochirurgiczne.
Jeśli interesują Cię rzadkie schorzenia neurologiczne, warto również zapoznać się z informacjami na temat
zespołu sztywnego człowieka. Jest to niezwykle rzadki stan, który wymaga szczególnej uwagi i leczenia.