Myślisz, że masz jeszcze czas, by zadbać o siebie? Najnowsze badania pokazują, że pewne codzienne nawyki mogą wpłynąć na twoje zdrowie psychiczne i fizyczne znacznie szybciej, niż się spodziewasz.
Wielu z nas myśli, że szkodliwe nawyki ujawniają swoje skutki dopiero w późniejszym wieku – po pięćdziesiątce czy nawet na emeryturze. Tymczasem nowe, przełomowe badanie opublikowane w prestiżowym czasopiśmie „Annals of Medicine” pokazuje, że wcale nie trzeba czekać dekadami, by odczuć ich wpływ. Fińscy naukowcy wykazali, że wyraźne pogorszenie zdrowia psychicznego i fizycznego, jeśli utrzymujemy niezdrowy styl życia, możemy zauważyć znacznie wcześniej – już przed czterdziestką.
Nie trzeba czekać na starość, by odczuć skutki złych nawyków
W ramach wieloletniego badania przeanalizowano dane kilkuset osób urodzonych w 1959 roku w fińskim mieście Jyväskylä. Uczestnicy byli obserwowani przez ponad trzy dekady – od 27. roku życia aż do wieku powyżej 60 lat. Szczególną uwagę poświęcono ich zdrowiu, samopoczuciu oraz stylowi życia, ze szczególnym uwzględnieniem aktywności fizycznej, spożycia alkoholu i palenia papierosów.
Wyniki okazały się jednoznaczne. Uczestnicy badania, którzy deklarowali trzy niezdrowe zachowania jednocześnie (palenie, picie, brak ruchu), już w wieku 36 lat mieli więcej objawów depresji, osiągali gorsze wyniki w ocenie dobrostanu psychicznego oraz niżej oceniali własne zdrowie niż osoby bez tych nawyków. Z czasem skutki się pogłębiały. U tych samych osób w średnim wieku zaobserwowano wyższe ryzyko metaboliczne (czyli większe zagrożenie m.in. cukrzycą typu 2 czy chorobami serca) oraz dalszy spadek samopoczucia psychicznego.
Naukowcy zauważyli również, że każdy z tych trzech niezdrowych nawyków wpływa na organizm w nieco inny sposób. Palenie papierosów miało najsilniejszy związek z pogorszeniem zdrowia psychicznego. Brak aktywności fizycznej uderzał głównie w kondycję fizyczną, natomiast nadużywanie alkoholu szkodziło zarówno ciału, jak i psychice. Efekty te nasilały się, gdy niezdrowe zachowania były utrzymywane przez lata – osoby, które kontynuowały je przez kolejne dekady, odnotowywały jeszcze gorsze wyniki we wszystkich badanych aspektach zdrowia.
Jak podkreśla główna autorka badania, dr Tiia Kekäläinen, jednym z najważniejszych wniosków płynących z tej analizy jest konieczność szybkiej reakcji. – Nasze badania podkreślają, jak ważne jest, by jak najwcześniej zająć się ryzykownymi zachowaniami zdrowotnymi – zanim ich szkodliwe skutki się skumulują – tłumaczy badaczka.
Czytaj także: Ataki paniki – co robić, gdy ich doświadczymy? Jak wyglądają objawy?
Dobra wiadomość: nigdy nie jest za późno
Choć konsekwencje złych nawyków mogą być widoczne już w młodym wieku, eksperci podkreślają, że zmiana stylu życia nawet w wieku średnim może przynieść realne korzyści. – Nigdy nie jest za późno, by wprowadzić zdrowsze nawyki. Nawet zmiany wprowadzane w połowie życia mają pozytywny wpływ na zdrowie w późniejszych latach – wyjaśnia dr Kekäläinen.
Warto pamiętać, że o zdrowie – zarówno psychiczne, jak i fizyczne – dbamy każdego dnia. Codzienne wybory, choć na pierwszy rzut oka mogą wydawać się błahe, mają realny wpływ na to, jak będziemy się czuć w przyszłości. Nawet drobne zmiany, takie jak więcej ruchu czy mniejsze ilości alkoholu, mogą być początkiem trwałej poprawy samopoczucia i ogólnego stanu zdrowia w późniejszych latach.
Źródło: „These 3 Bad Habits in Your 30s Impact Later Mental Health”, neurosciencenews.com