Mowa o narzekaniu – czynności, którą wielu z nas wykonuje niemal automatycznie. Jednak osoby o wysokiej inteligencji emocjonalnej wiedzą, że narzekanie nie jest zdrową strategią radzenia sobie z emocjami – a nauka jasno pokazuje, dlaczego warto z niego zrezygnować.
Gdyby narzekanie było sportem narodowym, Polska z pewnością byłaby na podium. Jako społeczeństwo narzekamy bowiem niemal na wszystko: na pogodę, że nie chce nam się pracować, że nie mamy pomysłu na obiad, że mąż nas irytuje, że głowa boli, że znowu jest poniedziałek itp., itd. Dla jednych to rytuał dnia codziennego, dla innych sposób na rozładowanie emocji. Jednak – jak pokazują badania – narzekanie, choć chwilowo przynosi ulgę, w dłuższej perspektywie działa na naszą niekorzyść.
Czytaj także: „Ludzie inteligentni nie tracą na to czasu”. Oto 10 zdań, które niszczą emocjonalnie, ale tylko przeciętnych
Ważne: tłumienie emocji nigdy nie jest dobrym rozwiązaniem! Nie chodzi więc o to, by chodzić z wiecznym uśmiechem przyklejonym do twarzy i udawać, że wszystko jest super. Według badań przeprowadzonych przez Henry’ego Evansa i Colma Fostera, ekspertów od inteligencji emocjonalnej i autorów książki „Step Up: Lead in Six Moments That Matter”, najlepiej funkcjonujące osoby korzystają z całego spektrum emocji. Złość, frustracja czy smutek są naturalne – i jeśli umiemy je rozpoznawać, nazywać i świadomie wyrażać w odpowiedni sposób, mogą nawet działać na naszą korzyść.
Jednak dawanie upustu emocjom w formie narzekania – czyli powtarzania, jak bardzo coś jest złe, bez szukania rozwiązań – nie przynosi korzyści. Tu naukowcy są zgodni, a badania opublikowane w „European Journal Work and Organizational Psychology” potwierdzają: narzekanie nie tylko nie pomaga, ale i pogarsza nastrój. I to na dłużej, niż mogłoby się wydawać.
„Omawianie wydarzeń natychmiast po ich wystąpieniu lub w trakcie sprawia, że mózg ponownie przeżywa negatywną reakcję emocjonalną” – wnioskują badacze. Oznacza to, że narzekając, przeżywamy negatywne wydarzenie raz jeszcze – gdy o nim mówimy. To utrwala te negatywne doświadczenia w naszej pamięci i wręcz je wyolbrzymia. Przez to zaś nie możemy ruszyć dalej – narzekanie bowiem sprawia, że uczucia zaczynają przenikać do innych obszarów życia. Badania wykazały, że osoby, które narzekały, miały gorszy nastrój, odczuwały mniejszą satysfakcję i dumę z wykonywanej pracy, a także były bardziej narażone na spadek poczucia szczęścia i własnej wartości także następnego dnia.
Ponadto narzekanie działa jak efekt domina: ja narzekam, ty narzekasz, razem utwierdzamy się w przekonaniu, jak bardzo coś jest złe – i nagle świat wydaje się jeszcze bardziej ponury.
Czytaj także: Jak przestać przejmować się tym, na co nie masz wpływu? Ludzie inteligentni emocjonalnie stosują w tym celu jeden trik
Czy to znaczy, że jedyną opcją, gdy coś nas sfrustrowało lub poszło nie po naszej myśli, jest zaciśnięcie zębów i stłumienie tego w sobie? Absolutnie nie! Jak pisze Justin Bariso z Inc., inteligencja emocjonalna polega na tym, by emocje działały na twoją korzyść, a nie przeciwko tobie. Osoby inteligentne emocjonalnie nie marnują więc energii na narzekanie, tylko szukają rozwiązań, praktykują wdzięczność i skupiają się na pozytywach.
Coś poszło nie tak? Zamiast snuć epopeję o tym, jak bardzo jesteś niezadowolona, zrób szybki bilans: czego się nauczyłaś, co możesz zrobić lepiej, jak uniknąć podobnej sytuacji w przyszłości. Zamiast rozdrapywać – naprawiaj.
A jeśli irytują cię rzeczy, na które i tak nie masz wpływu – jak pogoda, korki, polityka czy poniedziałkowy alarm w telefonie – przekieruj uwagę na coś pozytywnego. Prowadź dziennik wdzięczności (wystarczy notatka w telefonie albo stary zeszyt w kratkę). Stoisz w korku? Może to moment na przesłuchanie nowego odcinka ulubionego podcastu albo audiobooka. Pada deszcz? Idealnie – możesz bez wyrzutów odpalić serial, o którym trąbiły koleżanki z pracy i zwinąć się pod koc jak burrito.
Na koniec dnia wypisz trzy rzeczy, które dziś poszły dobrze. Nawet jeśli to będzie: „Wypiłam kawę, zanim wystygła” albo „Udało mi się nie zgubić parasola”. Chodzi o to, by wyćwiczyć umysł w dostrzeganiu tych pozytywów, z których składa się nasza rzeczywistość, a których nie doceniamy na co dzień, i by zastąpić negatywny nawyk innym, wspierającym. To wymaga czasu, ale naprawdę się opłaca – są na to dowody!
Artykuł opracowany na podstawie: „Science Says Emotionally Intelligent People Refuse to Complain. Here’s Why”, inc.com [dostęp: 10.06.2025].