Ekspertka ostrzega: te 5 popularnych zwrotów sprawia, że brzmisz osądzająco. Możesz nimi nieświadomie ranić i odstraszać ludzi

Codziennie budujemy relacje – z partnerami, współpracownikami, przyjaciółmi, rodziną. Wydaje nam się, że jesteśmy otwarci, życzliwi, uważni. Jednak czasem, mimo najlepszych intencji, możemy brzmieć osądzająco i nawet nie zdajemy sobie z tego sprawy. „Niektóre zwroty, nawet te, które w twojej głowie brzmią całkowicie rozsądnie, mogą stopniowo podważać zaufanie” – pisze Melody Wilding, wykładowczyni psychologii zachowań ludzkich i certyfikowana coachka kadr zarządzających z największych amerykańskich przedsiębiorstw. Ekspertka zwraca uwagę na pięć powszechnych sformułowań, które mogą nieświadomie ranić i wpędzać w zakłopotanie.

1. „Dlaczego po prostu…?”

Tego zwrotu często używamy w dobrej wierze, chcąc pomóc. Koleżanka mówi, że nie nadąża z mailami? Odruchowo rzucamy: „To może po prostu ustaw filtry?”. Współpracownik nie może doprosić się decyzji? „A może po prostu pogadaj bezpośrednio z szefem?”.

„Wydaje ci się, że jesteś pomocna, ale dla drugiej osoby to komunikat: »To przecież oczywiste, czemu jeszcze na to nie wpadłeś?«” – pisze Wilding.

Co powiedzieć zamiast:

• „To musi być frustrujące. Co już próbowałeś zrobić?”.
• „U mnie kiedyś sprawdziło się takie rozwiązanie…”.
• „Pierwsza rzecz, która przychodzi mi do głowy, to…”.

Zanim przejdziesz do proponowania rozwiązań, zacznij od okazania ciekawości i empatii.

2. „Tak właściwie…”

To jeden z tych zwrotów, które wypowiadamy niemal odruchowo, gdy chcemy coś sprostować: „Tak właściwie to było w Gdańsku, nie w Sopocie”, „Właściwie to deadline jest w piątek”. Problem w tym, że taka poprawka może zabrzmieć jak: „Mylisz się, a ja wiem lepiej” albo nawet: „Nie słuchasz uważnie”.

„Sformułowanie »tak właściwie« często niesie w sobie nutę wyższości” – ostrzega Wilding.

Co powiedzieć zamiast:

• „Masz rację, jeśli chodzi o [daną sytuację], a warto też wziąć pod uwagę…”.
• „To słuszna uwaga. Zastanawiam się, czy nie powinniśmy też uwzględnić…”.
• „Mogę się mylić, ale wydaje mi się, że deadline był na piątek. Sprawdzimy dla pewności?”.

Czasami zamiast od razu kogoś poprawiać, warto najpierw spróbować spojrzeć na sytuację z szacunkiem dla punktu widzenia drugiej osoby.

3. „Szczerze mówiąc…”

Ten tekst brzmi niewinnie, może nawet sympatycznie. Jednak kiedy mówisz: „Szczerze mówiąc, bawiłam się lepiej, niż się spodziewałam” albo „Jeśli mam być szczera, powinniśmy rozważyć inne opcje” rozmówca może odebrać to jako zapowiedź krytyki. Może też zacząć się zastanawiać: Czyli wcześniej nie byłaś szczera?.

„Zwrot »szczerze mówiąc« często daje sygnał: »Zaraz powiem coś niemiłego« i włącza u odbiorcy mechanizmy obronne” – tłumaczy ekspertka.

Co powiedzieć zamiast:

• „To było naprawdę fajne doświadczenie. Z chęcią zrobiłabym to jeszcze raz!”.
• „Pozytywnie mnie zaskoczyło, bardzo mi się podobało”.
• „Mam pewne wątpliwości co do tej opcji, ale może to tylko moje wrażenie”.

Zamiast zapowiadać szczerość, po prostu bądź szczera. Z życzliwością i otwartością.

Czytaj także: Czy twój styl komunikacji sabotuje twoje relacje? Odkryj, jak kolory wpływają na twoje rozmowy

4. „To nie ma sensu”

Czasem ktoś podejmuje decyzję, która z twojej perspektywy wydaje się nielogiczna. Wtedy automatycznie mówisz: „To nie ma sensu”. Z tym, że to, co miało być jedynie wyrazem zdziwienia, może zabrzmieć jak kwestionowanie czyichś kompetencji.

„Taki komentarz stawia drugą osobę w sytuacji, w której musi bronić swojej inteligencji i logiki. A przecież możesz po prostu nie znać wszystkich faktów” – zwraca uwagę Wilding.

Co powiedzieć zamiast:

• „Chcę się upewnić, że dobrze rozumiem. Czy chodzi o…?”.
• „Rozumiem, że chcemy działać strategicznie. Możesz wyjaśnić, czemu priorytet jest właśnie taki?”.
• „Czyli dobrze rozumiem, że najpierw zajmujemy się mniejszym klientem, bo może polecić nas dalej?”.

Zacznij od tego, co już rozumiesz i dopytuj z ciekawością, a nie z nastawieniem do krytyki.

5. „Zdziwiło mnie, że o tym nie wiedziałaś”

To wyrażenie często wypływa z impulsu: ze zdziwienia, zakłopotania, a czasem jako nerwowy żart. Jednak może zabrzmieć bardzo oceniająco: „To przecież oczywiste, a ty o tym nie wiesz?”.

„Taka uwaga może sugerować, że brak wiedzy drugiej osoby jest niewłaściwy i zaskakujący, zwłaszcza w kontekście jej roli” – podkreśla ekspertka.

Co powiedzieć zamiast:

• „To jedno z takich haseł, które teraz często się pojawia. Chodzi o…”.
• „Spokojnie! Chcesz, żebym szybko wyjaśniła?”.
• „Ja też niedawno się o tym dowiedziałam. Łatwo takie rzeczy przeoczyć”.

Zamiast zwracać uwagę na brak wiedzy, po prostu pomóż, z ciepłem i wyrozumiałością.

Słowa mają moc. Mogą budować zaufanie, ale też, niechcący, ranić, zawstydzać lub wykluczać. Nie chodzi o to, byśmy zaczęli analizować każde słowo. Wrażliwość językowa nie oznacza też rezygnacji ze szczerości. Chodzi o większą świadomość wpływu, jaki mamy na innych. „Te zwroty nie zawsze są oceniające. Ważny jest też sposób, w jaki je mówisz, i moment, w którym to robisz” – podsumowuje Wilding. Jeśli chcesz być osobą, z którą inni czują się dobrze, bezpiecznie i swobodnie, warto zwracać na to uwagę.

Artykuł opracowany na podstawie: M. Wilding, „If you say any of these 5 overused phrases, you may be coming off as ‘judgmental,’ says communication expert—what to say instead”, cnbc.com [dostęp: 09.07.2025].