1. Zwierciadlo.pl
  2. >
  3. Psychologia
  4. >
  5. Czujesz się niepotrzebna? Te 3 rzeczy pomogą ci zobaczyć w sobie wartość – nawet jeśli inni ją przeoczyli

Czujesz się niepotrzebna? Te 3 rzeczy pomogą ci zobaczyć w sobie wartość – nawet jeśli inni ją przeoczyli

(Fot. Maskot/ Getty Images)
(Fot. Maskot/ Getty Images)
Czy czasem nachodzi cię refleksja: co by było, gdybym nagle zniknęła? Czy ktokolwiek przejąłby się moim losem? A może wszyscy bez mrugnięcia okiem przeszliby nad tym do porządku dziennego lub – co gorsza – nawet nie zauważyliby mojej nieobecności? Nie jesteś w tych rozmyślaniach osamotniona. Coraz więcej ludzi miewa momenty, w których dopada ich poczucie bycia nieważnymi. Jak sobie z nim poradzić?

Niektórzy czują się niewidzialni już w dzieciństwie, inni doświadczają tego dopiero w dorosłym życiu. Niezależnie od wieku, trwanie w przekonaniu, że cały świat ma nas za nic, niesie poważne konsekwencje dla zdrowia psychicznego. Badania powiązały ten stan z przewlekłym stresem, depresją i zaburzeniami lękowymi. Co więcej, w 2019 roku socjolog John Taylor z Uniwersytetu Stanu Floryda wykazał również negatywny wpływ na kondycję ciała. Deficyt znaczenia (ang. mattering deficit) może prowadzić m.in. do podwyższenia ciśnienia krwi oraz wzrostu poziomu hormonów, które wywołują reakcję walki lub ucieczki.

Nie dotyczy to jedynie stroniących od towarzystwa pustelników. Uczucie to często pojawia się w kontekście rodzinnego domu, grona znajomych i pracy – czyli w miejscach, w których teoretycznie jesteśmy otoczeni ludźmi, a jednak doskwiera nam samotność.

Według Zacha Mercurio, autora książki „The Power of Mattering: How Leaders Can Create a Culture of Significance”, potrzeba bycia ważnym, wysłuchanym i docenionym jest zakorzeniona głęboko w ludzkim instynkcie przetrwania. W portalu „Psychology Today” specjalista pisze, że pierwszym jej objawem jest odruch chwytny u niemowląt. Ta bezwarunkowa reakcja na dotyk ma pomóc złapać się ciała matki i tym samym zwiększyć szanse na przeżycie, jednocześnie dając dziecku poczucie bezpieczeństwa i pozwalając się uspokoić.

W wczesnych latach życia sygnałem, że ludziom na nas zależy, jest opieka, którą nas otaczają. – Gdy jesteśmy głodni, ktoś nas nakarmi, gdy jesteśmy brudni, ktoś nas umyje. A gdy jesteśmy zmęczeni, ktoś pomaga nam zasnąć. Kiedy otoczenie wysyła nam te komunikaty, potwierdzające naszą tożsamość, godność i człowieczeństwo, czujemy się docenieni i wartościowi. Ludzie mnie kochają, zwracają na mnie uwagę i troszczą się o mnie – objaśniał dr Isaac Prilleltensky z Uniwersytetu w podcaście „Good Life”.

W dorosłości ta potrzeba nie znika. Jeśli mieliśmy dobry start w życiu i otrzymaliśmy od opiekunów zewnętrzne potwierdzenie, że jesteśmy lubiani i akceptowani tacy, jacy jesteśmy, prawdopodobnie mamy wysokie poczucie własnej wartości i jesteśmy otwarci na budowanie bliskich relacji z innymi. W przypadku gdy tego nie doświadczyliśmy, musimy samodzielnie pracować nad wzmocnieniem pewności siebie – choć jest to trudne wyzwanie.

Czujesz się bezwartościowa? Nie jesteś sama – ten cichy kryzys dotyka milionów

Dzisiejszy świat nam tego nie ułatwia. Mercurio podkreśla, że poczucie znaczenia (ang. mattering) różni się od przynależności. Ta oznacza nawiązywanie kontaktu z innymi, bycie mile widzianym w grupie i możliwość aktywnego w niej uczestnictwa. Z kolei poczucie znaczenia to wiara w to, że jesteśmy ważni dla innych członków społeczności. Gdy w to wierzymy, jesteśmy nie tylko zdrowsi, ale też wytrwalsi i mocniej nastawieni na rozwój.

Tymczasem obecnie z każdej strony słyszymy o „epidemii samotności”. Co prawda nawiązanie kontaktu z drugim człowiekiem nigdy nie było prostsze – mamy telefony, internet, media społecznościowe. A jednak krótkie komunikaty wymieniane w aplikacji i lajkowanie sobie nawzajem zdjęć nie rozwiązuje problemu. Z wyliczeń wynika, że przeciętny dorosły pisze nawet 30 do 40 wiadomości tekstowych dziennie. Niestety liczba interakcji ma znikome przełożenie na zmniejszenie samotności. Kluczowa jest bowiem jakość. Nie chodzi więc o to, aby otoczyć się jak najgęstszym wianuszkiem osób, lecz o to, aby mieć obok siebie choć jednego człowieka, któremu naprawdę na nas zależy (i vice versa).

Najlepszych efektów nie zapewnią żadne pompatyczne gesty. Nie chodzi o to, aby ktoś był wpatrzony w ciebie jak obrazek i każdego wieczora śpiewał pod oknem ckliwe serenady. Najcenniejsze są niepozorne codzienne interakcje, w których okazano ci zainteresowanie, poświęcono czas, aby poznać twój punkt widzenia, wyrażono wdzięczność za pomoc i pochwalono pomysł.

3 rzeczy, które możesz zrobić, aby wzmocnić poczucie własnej wartości

W dzisiejszym świecie zdarza się, że czujesz się bezwartościowa? Może już dawno nie usłyszałaś od partnera „dziękuję”, w biurze twoje uwagi i przemyślenia są ignorowane, a koleżanka wciąż wykręca się z umówionej kawy na mieście? Oto, jakie zmiany możesz wprowadzić, aby polepszyć swoją sytuację.

Poddaj ocenie swoje relacje

Zastanów się, czy ludzie, którzy cię otaczają sprawiają, że czujesz się zauważona i doceniona. A może wręcz przeciwnie – na każdym kroku dają ci do zrozumienia, że łatwo byłoby cię zastąpić, bo nie wnosisz do ich życia niczego wyjątkowego. Być może w wyniku braku solidnych fundamentów nie rozumiałaś, że zasługujesz na dobre relacje i godziłaś się na układy, które sprowadzały cię do parteru. Warto z tym skończyć.

Bądź bardziej uważna

Rozejrzyj się wokół siebie. Niewykluczone, że ktoś tuż obok przechodzi przez coś podobnego co ty. – Zawsze zakładaj, że ludzie czują się niewidzialni, niesłyszani i niedocenieni – i zachowuj się odpowiednio – radzi Mercurio. Nie zachęcamy nikogo, aby poświęcać się dla kogoś, kto nie daje nic w zamian. Jednak należy pamiętać, że potrzeba znaczenia składa się z dwóch elementów. Po pierwsze, chcemy wiedzieć, że jesteśmy ważni dla innych. Po drugie, pragniemy pozytywnie wpływać na ich życie. Warto być więc uważnym na rodzinę, współpracowników, czy nawet dostawcę jedzenia. W ten sposób możesz zapoczątkować swoisty „łańcuszek szczęścia”. Co dokładnie możesz zrobić? Zacznij od małych rzeczy:

  • naucz się imion osób, z którymi masz kontakt,
  • mów „dzień dobry” i pytaj o nastrój,
  • zapamiętuj drobiazgi z życia rozmówców i wracaj do nich przy kolejnych spotkaniach.

Zaangażuj się w coś, co jest dla ciebie ważne

Jeśli czujesz się zniechęcona, wyobcowana i nieważna, znajdź sprawę, na której naprawdę ci zależy. Wybierz coś, co porusza twoje serce – może to być los bezdomnych zwierząt, sytuacja samotnych seniorów, ochrona klimatu czy edukacja dzieci. – Nie musisz od razu działać z rozmachem. Wystarczy, że zaczniesz od małych kroków, a z czasem twój wpływ będzie rósł – mówi dr Isaac Prilleltensky. Szybko zauważysz, że działanie na rzecz innych buduje poczucie własnej wartości. Twój czas, zaangażowanie i umiejętności mają przecież niebagatelne znaczenie.

Gdzie szukać pomocy w kryzysie zdrowia psychicznego?

Oto numery infolinii pomocowych, pod którymi wy lub bliskie wam osoby mogą otrzymać bezpłatną i anonimową pomoc psychologiczną:

  • 112 – numer alarmowy w sytuacji zagrożenia życia lub zdrowia (czynny codziennie, przez całą dobę)
  • 800 70 22 22 – Centrum Wsparcia Osób Dorosłych w Kryzysie Psychicznym (czynny codziennie, przez całą dobę, dostępny dla osób pełnoletnich)
  • 116 111 – Telefon Zaufania dla Dzieci i Młodzieży Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę (działa 7 dni w tygodniu, 24 godziny na dobę)
  • 116 123 – Ogólnopolska Poradnia Telefoniczna dla Osób Przeżywających Kryzys Emocjonalny (tylko dla osób pełnoletnich, dostępna 24/7)
  • 800 120 002 – Ogólnopolski telefon dla ofiar przemocy w rodzinie „Niebieska Linia” (czynny codziennie, przez całą dobę)

Artykuł opracowany na podstawie: Zach Mercurio, „Why So Many People Feel Like They Don’t Matter”, psychologytoday.com; „How to Fell like you matter”, goodlifeproject.com [dostęp: 30.07.2025]

Share on Facebook Send on Messenger Share by email
Autopromocja
Autopromocja

ZAMÓW

WYDANIE DRUKOWANE E-WYDANIE
  • Polecane
  • Popularne
  • Najnowsze