Codziennie wstają, ubierają się jak do pracy, wychodzą z domu i spędzają osiem godzin w biurze, choć nikt im za to nie płaci. Co więcej, sami ponoszą koszty. Brzmi jak absurd? A jednak. Nowy trend zyskuje na popularności i staje się odpowiedzią na presję społeczną i lęk przed bezrobociem.
Wstają rano, ubierają się jak do biura, wychodzą z domu, „pracują” osiem godzin, a wszystko to za własne pieniądze. W rzeczywistości nie mają pracy. To, co robią, to starannie odegrany spektakl codziennego życia zawodowego. Zjawisko fikcyjnych miejsc pracy, które jeszcze kilka lat temu uznano by za performance artystyczny lub satyrę na współczesny kapitalizm, dziś przybiera realne formy i ma swój cennik. To nie scena z dystopijnego filmu, lecz rzeczywistość młodych dorosłych w największych chińskich miastach. „Nie chcą tłumaczyć rodzinie, dlaczego nie mają pracy. Płacą więc, by udawać, że ją mają” – pisze hiszpański dziennik „El País” w reportażu z Pekinu.
Wszystko zaczęło się od Zonghua, bohaterki artykułu „El País”. Pracowała w świecie finansów, ale porzuciła tę drogę, szukając stabilniejszego życia. – Nie potrafię przyznać się rodzinie, że zrezygnowałam z pracy – mówi anonimowo. Najpierw ukrywała się w bibliotekach, później zdecydowała się zapłacić za miejsce w „udawanym biurze”, w którym spędza każdy dzień jak w pracy: przy biurku, z komputerem, w ciszy i otoczeniu innych „pracowników”. Firmy oferujące tego rodzaju „usługi” zapewniają dostęp do Wi-Fi, kawy, lunchu i atmosfery jak w klasycznym open spasie. W wersji premium można nawet „wynająć” stanowisko kierownicze, z własnym gabinetem, fikcyjnymi zadaniami i inscenizowanymi kontrolami.
Z danych chińskiego urzędu statystycznego wynika, że stopa bezrobocia wśród osób w wieku 16–24 lata w pierwszym kwartale 2025 roku wyniosła aż 16,5%. Wysoki poziom konkurencji, niepewność zatrudnienia i rosnące oczekiwania rodzin prowadzą do ogromnej presji, by „mieć” pracę – nawet jeśli tylko wizerunkowo. „To teatr zatrudnienia” – podsumowuje „Rzeczpospolita”. Biura, które przypominają przestrzenie coworkingowe, w rzeczywistości są scenografią dla młodych dorosłych, którzy chcą ukryć fakt, że aktualnie są bezrobotni.
Na chińskim odpowiedniku Instagrama – Xiaohongshu – reklamy „firm udawanej pracy” osiągają miliony wyświetleń. Jedna z właścicielek biura w dzielnicy Shuangjing w Pekinie przyznała „El País”, że inspirację zaczerpnęła właśnie z mediów społecznościowych. – To po prostu modne – tłumaczy. Biuro działa jako fikcyjna siedziba kancelarii prawnej, której prawnicy i tak rzadko bywają w biurze.
Niektórzy użytkownicy podchodzą do tego z przymrużeniem oka. Xu Lin, influencerka i uczestniczka takiej społeczności na WeChat, mówi wprost: – Większość z nas nie musi udawać pracy, po prostu nas to ciekawi.
Inni, jak Tian Tian, instruktorka pilatesu pracująca na niepełny etat, traktują to jako alternatywę dla samotnego siedzenia w domu. – Dzięki temu my, freelancerzy, mamy gdzie pójść – tłumaczy.
Zjawisko może szokować, ale trudno odmówić mu psychologicznego sensu. W społeczeństwach, w których praca jest fundamentem tożsamości, brak zatrudnienia staje się nie tylko problemem ekonomicznym, ale także emocjonalnym. Fikcyjne biuro oferuje coś więcej niż tylko przestrzeń – daje poczucie normalności.
W tym wszystkim pobrzmiewa pytanie o przyszłość: czy te inscenizowane etaty to tylko chwilowa moda, czy zapowiedź głębszego kryzysu związanego z tym, jak postrzegamy pracę, sukces i tożsamość?
Źródła: I. Bonet, „Going to an office and pretending to work: A business that’s booming in China”, english.elpais.com; I. Popko, „Nowe zjawisko wśród młodych pracowników. Płacą za możliwość ‘udawania pracy’”, sukces.rp.pl [dostęp: 05.06.2025]