Jak być sobą, skoro wszyscy wokół kogoś udają? „Paw zwyczajny” to błyskotliwa komedia, która brutalnie obnaża absurdy naszych czasów [Recenzja]

Matthias, atrakcyjny mężczyzna o nienagannych manierach i doskonałej prezencji, pracuje w firmie oferującej usługę „towarzysza do wynajęcia”. To oznacza, że za odpowiednią opłatą może stać się każdym, kogo akurat potrzebujesz: kulturalnym chłopakiem, który pójdzie z tobą na imprezę i zaimponuje znajomym; idealnym synem, który zrobi wrażenie na partnerach biznesowych; lojalnym przyjacielem, z którym bez skrępowania podszlifujesz umiejętności oratorskie; kumplem na wieczorne wyjście, a nawet cool tatą, który pojawi się w szkole twojego dziecka i opowie o swojej pracy. Słowem: jest znakomitym oszustem.

Problem w tym, że jest tak dobry w udawaniu innych dla zysku i wymazywaniu swojej tożsamości na żądanie, że zaczyna przeszkadzać mu to w życiu prywatnym. Gdzieś po drodze zgubił swój „prawdziwy” charakter i to, kim naprawdę jest. Po prostu zapomniał, co to znaczy być być autentycznym na co dzień. Kiedy zostawia go dziewczyna, Matthias pogrąża się w kryzysie egzystencjalnym, a jego nieugięta fasada zaczyna się rozpadać. To oznacza jedno: będzie musiał w końcu nauczyć się być sobą. To będzie wymagało jednak od niego drastycznej zmiany w rutynie oraz egoizmu, który zdecydowanie nie sprzyja biznesowi.

„Paw zwyczajny”, czyli rzecz o poszukiwaniu autentyczności w świecie pełnym fałszu. Recenzja filmu Bernharda Wengera

Pełnometrażowy debiut Bernharda Wengera to zabawna, szalenie inspirująca, a także zwracająca uwagę na problemy współczesnego świata komedia, która wykorzystując absurdalny humor – zarówno słowny, jak i wizualny – zgłębia idee konformizmu i tego, co to znaczy „być sobą” w świecie zdominowanym przez społeczne maski, który nieustannie wymaga od nas „bycia kimś innym” i w którym obecność drugiego człowieka możemy sobie po prostu kupić. To również opowieść o poszukiwaniu własnej tożsamości, przekształcaniu życia w performans, fałszywej autoprezentacji oraz odgrywaniu ról. Inteligentny pomysł, komentarz społeczny, przemyślany scenariusz i mocna tytułowa rola tworzą natomiast spójne dzieło, do którego z pewnością niejednokrotnie będziemy wracać.

Wenger w niezwykle ujmujący sposób kpi w nim z bogaczy i ich fanaberii, a także otwarcie krytykuje ślepą pogoń za uznaniem w oczach innych. Pokazuje też, jak korporacyjna logika wpływa na nasze życie; co dzieje się, gdy nasze relacje opierają się na braku autentyczności i jak trudne jest prawdziwe „bycie sobą”. W efekcie „Paw zwyczajny” mocno przypomina dzieła Yorgosa Lanthimosa i Rubena Östlunda, szczególnie jeśli chodzi o podejście do ludzkiej wrażliwości i krytyki społecznej, ale z drugiej strony – nie ma w tym nic złego (w końcu jeśli się wzorować, to tylko na najlepszych). Dodatkowo tworząc film, którego akcja rozgrywa się w zepsutym świecie bogaczy, w którym status i przywileje mają większe znaczenie niż prawda i szczerość, ciężko było takich porównań uniknąć.

W centrum historii mamy za to bohatera, który bardziej skupia się na kreowaniu ról, za które dostaje pieniądze, niż na tej życiowej. Poza pracą Matthias ma spore problemy z autentycznym wyrażaniem siebie: nie ma swojej tożsamości, ale też żadnych własnych pragnień, opinii czy gustów. Skrupulatnie tworzy swoje „postacie” w pracy, ale w realnym życiu nie wydaje się „prawdziwy” – i to właśnie w poszukiwaniu rozwiązania tego problemu „Paw zwyczajny” wypada najlepiej. Duża w tym zasługa wyrazistej gry aktorskiej i komediowego zacięcia Albrechta Schucha (znanego z takich filmów jak „Berlin Alexanderplatz” czy „Na Zachodzie bez zmian”), któremu znakomicie udało się oddać napięcie, niepokój i zagubienie swojego bohatera (trzeba przyznać, że oglądanie jego zmagań oraz powolnego rozpadania się na kawałki jest naprawdę wciągające).

„Paw zwyczajny” to zatem coś więcej niż zamknięta w ładnym obrazku komedyjka – to niezwykle trafna satyra na bogatych i uprzywilejowanych oraz kapitalizm monetyzujący każdą sferę życia, a także szalenie inteligentne, atrakcyjne wizualnie i pełne humoru z najwyższej półki kino oferujące błyskotliwy społeczny komentarz i dawkę refleksji o współczesnych presjach. Innymi słowy: takich filmów potrzebujemy.

Wenger ma natomiast niebywały talent do wyłapywania absurdów codzienności, a jego satyryczne podejście sprawia, że „Paw zwyczajny” to naprawdę świeża i niezwykle angażująca rozrywka, która przy okazji zachęca do odrzucenia społecznych masek i, jakkolwiek banalnie to nie brzmi, po prostu „bycia sobą”. To również obraz szczery i zaskakująco podnoszący na duchu, a brawurowy finał w stylu „teraz odpinam wrotki”, sprawi, że będziecie myśleć o nim jeszcze przez kilka następnych dni. I kto wie, być może odnajdziecie w nim odpowiedzi na własne rozterki? Tego z całego serca wam życzymy.

„Paw zwyczajny” w kinach od 22 sierpnia.